Als de communicatie in het gezin is uitgeschakeld en de conflicten zich opstapelen, familie therapie kan handig zijn. Of het nu problemen zijn die een kind opvoeden of conflicten tussen ouders veroorzaken spanning thuis. Een ervaren therapeut kan de spiraal van frustraties ontrafelen en samen met het gezin zoeken naar wat mogelijk is solutions.
Wat is gezinstherapie?
Vanwege hun gedeelde levenssituatie en geschiedenis beschouwen gezinstherapeuten het gezin als een sociaal systeem en plaatsen het in het centrum van psychologische interventie. Familie therapie is een psychologisch proces om problemen tussen individuele gezinsleden aan het licht te brengen en op te lossen. Als er ziekten zijn bij individuele gezinsleden als gevolg van gespannen relaties binnen het gezin, het gezin therapie dient ook om deze psychologisch veroorzaakte aandoeningen te genezen. Tijdens sessies streeft de therapeut naar positieve gedragsveranderingen tussen leden. Daarbij moeten ze begrijpen dat het familiesysteem alleen kan functioneren als iedereen begrip en respect voor elkaar toont. Deze acceptatie van andere leden moet ook op communicatief niveau tot uiting komen.
Functie, effect en doelen
Gezinstherapie kan een geschikte methode zijn wanneer individuele leden lijden aan psychische stoornissen zoals boulimia en anorexia Behandelingen voor gezinstherapie komen vooral veel voor in de kinder- en jeugdpsychiatrie. Gezinstherapeuten gaan er bijvoorbeeld van uit dat de genezing van een kind met een eetstoornis effectiever is als de ouders bij de therapie worden betrokken en dat de aangedane persoon minder kans heeft op terugval. Maar therapie kan ook de oplossing zijn voor kinderen met AD (H) S-symptomatologie (Attention Deficit / Hyperactivity Disorder) of voor kinderen die anderszins als moeilijk worden ervaren. Hetzelfde geldt voor depressieve toestanden van een familielid of voor ervaringen met verslaving of geweld. Maar ook in het geval van een scheiding van de ouders kan een herbeoordeling de familie helpen bij het omgaan met het conflict. Vaak lijdt het hele gezin aan conflicten die alleen de partners lijken te treffen. Dus in gevallen van ontrouw of onderliggende misverstanden tussen de ouders, kan gezinstherapie ook leiden tot succes. Maar hoe werkt gezinstherapie? Welke methoden gebruikt de therapeut om zijn of haar doelen te bereiken? Een gezinstherapeut ziet het gezin als een systeem waarin de interacties tussen de gezinsleden zijn van groot belang. Hij begint hiermee interacties Hij benadert de kern van het onderliggende probleem in gesprekken met de leden en wijst op problematisch gedrag. Hij geeft suggesties en helpt het gezin om te trainen solutions in de vorm van alternatieve handelwijzen. Het doel is om sociale conflicten te doorstaan en te overwinnen. Dit zou de communicatie zowel in het partnerschap als in het gezin moeten verbeteren. Het doel is om strategieën te ontwikkelen waarmee dagelijkse stressvolle situaties beter kunnen worden beheerd. De therapie heeft tot doel de betrokkenen foutief gedrag te laten zien. Dit betekent dat de therapiedeelnemers zelfkritisch naar zichzelf moeten kijken en, indien nodig, bepaalde negatieve gedragingen moeten negeren die het gezinsleven onder druk zetten. Bij gezinstherapie worden drie methoden onderscheiden. Het psychoanalytische, het humanistische en het systemische therapie In de psychoanalytische methode gaan onderzoekers ervan uit dat psychische aandoeningen ontstaan als gevolg van problematische familierelaties, die mogelijk ook voortkomen uit eerdere generaties. Zo analyseert de therapeut de interacties tussen gezinsleden en de verdedigingsstructuren van elk gezinslid. Bij de humanistische therapiemethode staat de beleving van de getroffen persoon in het hier en nu centraal in de behandeling. Er wordt gebruik gemaakt van de zogenaamde familieopstelling. Metaforen, trance, bemiddeling en familiesculpturen worden hier gebruikt. Deze figuren komen in de plaats van individuele familieleden en met deze sculpturen wordt geprobeerd om gedragspatronen te herkennen en te herzien. Systemische gezinstherapie, die tegenwoordig veel wordt gebruikt, combineert elementen van beide stromingen. Naast deze basisprincipes om door familieconflicten heen te werken, worden ook methoden van communicatiepsychologie gebruikt in de sessie. Hier oefenen deelnemers geweldloze communicatie, conflictbeheersing en de-escalatiestrategieën. Wie biedt gezinstherapie aan? Allereerst psychotherapeuten en psychologen. Maar gezinnen kunnen ook steun vinden bij institutionele aanbieders, bijvoorbeeld in educatieve adviescentra.
Risico's, bijwerkingen en gevaren
Wat familieopstellingen betreft, zijn er al veel therapeutische successen geboekt. Vooral bij de behandeling van geesteszieke kinderen, waarbij het gedrag van de ouders een rol speelde bij het ontstaan van de ziekte. In de meeste gevallen is de therapie vrij van bijwerkingen of laag risico. Er zijn echter ook kritische stemmen die de familieopstelling als een bedreiging voor de deelnemers beschouwen. Om ervoor te zorgen dat de gevolgen voor hen draaglijk zijn, is het nodig om een ervaren, goed opgeleide psychotherapeut in te schakelen. Genezers met een slechte training en sterke esoterische eigenschappen kunnen meer kwaad dan goed doen. Normale bijwerkingen van gezinstherapie kunnen zijn: agressie tegen individuele gezinsleden, auto-agressie, depressieve stemmingen. Dan is het belangrijk dat de therapeut de patiënt met zijn expertise betrapt, zijn agressie of andere sterke emoties matigt. Indien nodig moet een sessie worden afgebroken. Een goede therapeut moet er rekening mee houden dat de bevindingen van een opstelling een enorme last kunnen zijn voor de individuele patiënt en negatieve psychologische reacties kunnen oproepen. Als de patiënt zich echter schuldig voelt over een ernstige lichamelijke ziekte, die naar verluidt is ontstaan als gevolg van verkeerd gedrag ten opzichte van de conflictpartner, moet deze persoon zich beslist tot een andere therapeut wenden. Dit komt omdat: het doel van gezinstherapie zou moeten zijn om mensen te helpen het pad te volgen dat voor hen geschikt is en hen niet afhankelijk te maken van extremistische leringen van één persoon. De patiënt moet altijd autonoom blijven in zijn of haar beslissing en niet gemanipuleerd worden. In het geval van een ingewikkeld schuldcomplex door slechte therapeuten, bestaat het risico op acute zelfmoord. Het is daarom belangrijk om een therapeut te kiezen die met zachtere behandelmethoden werkt.
