Is er een ADHD-vragenlijst?
Er zijn veel vragenlijsten over ADHS. Verschillende instanties hebben dergelijke zelftests ontworpen voor volwassenen, kinderen, hun familieleden en voor leerkrachten. In deze vragenlijsten worden de typische symptomen en bijbehorende symptomen gevraagd.
Hoe nuttig, serieus en gefundeerd deze tests zijn, hangt af van de aanbieder. Verder is het uiterlijk van ADHD is te variabel om betrouwbaar te worden gedetecteerd door gestandaardiseerde tests. Deze tests geven dus slechts de eerste aanwijzingen van een aandachtstekortstoornis en kunnen een diagnose door een arts niet vervangen.
Hoe wordt de diagnose gesteld bij volwassenen?
Bij volwassenen is de diagnose iets gecompliceerder dan bij kinderen. Na jaren van symptomatologie ontwikkelen volwassenen compenserende strategieën, vermijden ze situaties waarin hun aandachtstekortstoornis duidelijk wordt en hebben ze meer last van sociale en psychologische problemen. Ze zijn zich meestal niet bewust van hun aandoening en schrijven de symptomen daarom toe aan hun eigen persoonlijkheid.
Omdat de diagnose is gebaseerd op symptomen die zich bij volwassenen kunnen maskeren, is het moeilijker om een diagnose te stellen bij volwassenen. Patiënten worden vaak behandeld voor bijkomende ziekten, bijv Depressie, en pas dan detecteert de arts aanwijzingen van ADHD. Als er een vermoeden bestaat, is de diagnose vergelijkbaar met die van een kind.
De arts richt zich op de belangrijkste symptomen van aandachtstekortstoornis, impulsiviteit en hyperactiviteit en stelt hier vragen over in het patiëntgesprek en door middel van vragenlijsten. Omdat deze symptomen zich bij volwassenen heel anders kunnen manifesteren, moet de arts de jaren van zorgvuldig onderzoeken en verwerken medische geschiedenis en filter eventuele compensatiestrategieën eruit. Ook de omgeving en familie worden geïnterviewd, zoals zij de patiënt sindsdien kennen jeugd en vaak lijden meerdere leden van een gezin aan ADHD symptomen.
Naast het bevragen van de patiënt worden aanvullende testen gedaan, bijvoorbeeld op intelligentie, gedrag en ook lichamelijk onderzoek om andere oorzaken van de klachten uit te sluiten en om de vorm van ADHD te kunnen verkleinen. Bij volwassenen wordt de diagnose gesteld door de arts die de ADHD-symptomen opmerkt of tot wie de patiënt zich wendt. In de meeste gevallen is dit de huisarts die de patiënt behandelt of de psycholoog of psychiater als de patiënt al wordt behandeld voor typische gelijktijdige ADHD-ziekten zoals Depressie.
De patiënt zelf is zich zelden bewust van zijn ziekte en wordt er meestal over geïnformeerd door zijn omgeving of de behandelende arts. Vanwege het hoge risico op bijkomende ziekten, wordt een onderzoek door verschillende specialisten aanbevolen. Richtlijnen voor diagnose zijn gebaseerd op de drie kernsymptomen van aandachtstekortstoornis, impulsiviteit en hyperactiviteit.
Voor elk van deze symptomen zijn er typische manifestaties en voorbeelden waar de arts om zal vragen. Bovendien moeten de symptomen sindsdien hebben bestaan jeugd en moet de patiënt op verschillende gebieden van zijn leven beperken. Even belangrijk als het vastleggen van de symptomen is het uitsluiten van andere oorzaken, aangezien ADHD-afwijkingen ook bij andere ziekten en zelfs bij gezonde mensen kunnen voorkomen.
