Wat zijn jodiumtabletten?
Jodiumtabletten zijn geneesmiddelen die alleen in de apotheek verkrijgbaar zijn en die u alleen mag gebruiken na overleg met een arts. Jodiumtabletten bevatten voornamelijk het zout kaliumjodide in verschillende doseringen. Er wordt grofweg onderscheid gemaakt tussen:
Laaggedoseerde jodiumtabletten: Als aanvulling compenseren ze een jodiumtekort in het lichaam (meestal rond de 200 microgram dosering). Een dergelijk tekort kan ontstaan als je gedurende langere tijd via de voeding te weinig jodium binnenkrijgt. Jodiumtabletten kunnen dan de vorming van struma voorkomen (struma-profylaxe).
Bovendien kunnen jodiumtabletten een tijdelijk verhoogde jodiumbehoefte dekken, bijvoorbeeld tijdens de zwangerschap – maar alleen als dat nodig is en na overleg met een arts.
Neem deze hooggedoseerde jodiumtabletten nooit op eigen initiatief! Lees hierover meer hieronder in de paragraaf “Jodiumblokkade bij nucleair gevaar”.
Bijwerkingen bij overdosering
Jodiumtabletten kunnen de maagwand irriteren – vooral als u ze op een lege maag inneemt. Een overmatige hoeveelheid kaliumjodide kan ook irritatie van de huid en de slijmvliezen en maagpijn veroorzaken.
In individuele gevallen kan ook een tijdelijke overactiviteit van de schildklier (hyperthyreoïdie) optreden. Typische klachten manifesteren zich dan door:
- verhoogde pols
- slapeloosheid
- @ zweten
- @ gewichtsverlies
- gastro-intestinaal ongemak
In zeldzame gevallen treden bij een overdosis levensbedreigende cardiovasculaire complicaties op. Dit geldt vooral als u onbehandelde knobbeltjes in uw schildklier heeft, bijvoorbeeld omdat deze nog niet zijn gedetecteerd.
Als u schildklierremmende medicijnen gebruikt vanwege hyperthyreoïdie, kan extra jodiumtoediening de werking van deze zogenaamde thyrostatische medicijnen ondermijnen.
Bijwerkingen verbeteren snel
Omdat kaliumjodide snel door de nieren wordt uitgescheiden, duren de typische symptomen van een overdosis jodium slechts korte tijd. Als de symptomen langer aanhouden of zelfs verergeren, moet u zeker medische hulp inroepen.
Contra-indicaties
U mag geen hoge doses jodiumtabletten innemen als u aan bepaalde ziekten lijdt (bijvoorbeeld: de zeldzame huidziekte dermatitis herpetiformis Duhring of de zeldzame vaatziekte hypocomplementemische vasculitis).
Houd er ook rekening mee dat radioactief jodiumtherapie voor de behandeling van de schildklier zijn effect kan verliezen als jodiumtabletten tegelijkertijd worden ingenomen. Ook kunnen bepaalde schildklieronderzoeksprocedures negatief worden beïnvloed (schildklierscintigrammen, TRH-test).
Jodium is een essentieel onderdeel van schildklierhormonen. De inname van jodium gebeurt normaal gesproken via de voeding. Sommige regio's bevatten van nature een laag jodiumgehalte. Dat geldt dan ook voor het voedsel dat daar verbouwd wordt en het drinkwater. Jodiumtabletten kunnen dan de gevolgen van een jodiumtekort – bijvoorbeeld de vorming van struma – voorkomen.
Lees het volgende gedeelte om te leren hoe hooggedoseerde jodiumtabletten voor jodiumblokkade werken bij een nucleair incident.
Jodiumblokkade door jodiumtabletten bij een nucleair incident
Bij een nucleair incident, zoals veroorzaakt door een beschadigde kerncentrale, kunnen grote hoeveelheden radioactief jodium in het milieu vrijkomen, dat vervolgens door het lichaam wordt opgenomen.
Het lichaam maakt geen onderscheid tussen radioactief jodium en “normaal” jodium en hoopt het op in de schildklier. De radioactieve isotopen kunnen door straling de weefsels van de schildklier beschadigen en zo het risico op schildklierkanker vergroten.
Hooggedoseerde jodiumtabletten zijn uitsluitend bedoeld voor acute rampsituaties. Uit voorzorg mag u ze nooit op eigen initiatief meenemen!
Het tijdstip van de intake is cruciaal
Het tijdstip van inname is cruciaal voor de optimale beschermende werking van hooggedoseerde jodiumtabletten. Idealiter zou het ongeveer drie tot zes uur vóór de verwachte lokale radioactieve blootstelling moeten worden ingenomen.
Te vroeg innemen van de tabletten: als u ze te vroeg inneemt, zal uw lichaam het overtollige kaliumjodide hebben uitgescheiden voordat het effect kan hebben. Bovendien belast je je lichaam met de hoge dosis zonder enig voordeel.
Te laat innemen: Als het te laat wordt ingenomen, wordt het effect ook sterk verminderd. De jodiumblokkade is dan niet meer effectief.
In de regel is een enkele dosis voldoende voor jodiumblokkade, omdat radioactieve jodiumisotopen al na enkele dagen vervallen. In individuele gevallen kan de bevoegde autoriteit echter een verdere inname van tabletten aanbevelen.
Hooggedoseerde jodiumtabletten zijn uitsluitend bedoeld voor acute rampsituaties. Uit voorzorg mag u ze nooit op eigen initiatief meenemen!
Het tijdstip van de intake is cruciaal
Het tijdstip van inname is cruciaal voor de optimale beschermende werking van hooggedoseerde jodiumtabletten. Idealiter zou het ongeveer drie tot zes uur vóór de verwachte lokale radioactieve blootstelling moeten worden ingenomen.
Te vroeg innemen van de tabletten: als u ze te vroeg inneemt, zal uw lichaam het overtollige kaliumjodide hebben uitgescheiden voordat het effect kan hebben. Bovendien belast je je lichaam met de hoge dosis zonder enig voordeel.
Te laat innemen: Als het te laat wordt ingenomen, wordt het effect ook sterk verminderd. De jodiumblokkade is dan niet meer effectief.
In de regel is een enkele dosis voldoende voor jodiumblokkade, omdat radioactieve jodiumisotopen al na enkele dagen vervallen. In individuele gevallen kan de bevoegde autoriteit echter een verdere inname van tabletten aanbevelen.
Voor wie is jodiumblokkade nuttig?
Het risico op het ontwikkelen van schildklierkanker na blootstelling aan radioactief jodium is hoger voor kinderen en adolescenten dan voor volwassenen.
Deskundigen schatten dat het risico voor mensen ouder dan 45 jaar laag is. De latentieperiode tussen blootstelling aan radioactieve jodiumisotopen en daaropvolgende kanker bedraagt ongeveer 30 tot 40 jaar.
Bieden hooggedoseerde jodiumtabletten uitgebreide stralingsbescherming?
Nee. Het innemen van hoge doses jodiumtabletten beschermt alleen tegen radioactief jodium. Ze bieden geen bescherming tegen radioactieve straling of tegen andere gevaarlijke radioactieve splijtingsproducten die tijdens een nucleair incident in het milieu terecht kunnen komen. Deze omvatten bijvoorbeeld radioactief cesium, strontium en andere uitstralende zware metalen.
