Arbeidsgeneeskunde is een vakgebied dat zich bezighoudt met de eisen van de werkplek op de volksgezondheid van de werknemer en het voorkomen van beroepsziekten. Het maakt onder meer een humane opzet van werk op wetenschappelijke basis mogelijk en de bevordering van op behoeften gebaseerde maatregelen ter bescherming tegen arbeidsongevallen. De opleiding tot bedrijfsarts duurt in totaal 5 jaar en volgt op de succesvolle afronding van de medische opleiding tot specialist. Deze minimale opleidingsperiode van 5 jaar bestaat uit 2 jaar opleiding op het gebied van interne geneeskunde of arbeidsgeneeskunde en 3 extra jaren opleiding arbeidsgeneeskunde. Tevens is het verplicht om tijdens de opleiding een theoretische opleiding van minimaal 3 maanden te volgen aan een erkende academie voor arbeidsgeneeskunde.
De procedure
De medische specialiteit van de arbeidsgeneeskunde wordt als volgt gedefinieerd in de wet op de medische bijscholing van de Duitse medische vereniging:
“Het vakgebied arbeidsgeneeskunde, als preventief medisch specialisme, omvat enerzijds de samenhang tussen werk en beroep en anderzijds volksgezondheid en ziekten anderzijds, het bevorderen van de gezondheid en prestaties van werkende mensen, het voorkomen, opsporen, behandelen en beoordelen van beroepsziekten en milieuziekten en beroepsziekten, het voorkomen van werkgerelateerde gezondheidsrisico's, met inbegrip van individuele en bedrijfsgezondheidsadvies, de preventie van verergering en beroepsrevalidatie. "
Arbeidsgeneeskunde is dus vooral een preventief medisch specialisme. Het behandelt causaal onderzoek om het risico op beroepsziekten of ongevallen te minimaliseren. Onder meer de volgende elementen vormen de arbeidsgeneeskunde:
- Zorgen voor veiligheid op het werk
- De oorzaak van werkgerelateerde gezondheidsrisico's vinden
- Preventie van ziekten, met name beroepsziekten en arbeidsongevallen.
- Ontwikkeling van preventieconcepten
- Gedragspreventie - bijv. Begeleiding bij gezond eten of levensstijl.
- Relationele preventie - bijv. Rugvriendelijk ontwerp van een werkplek met overwegend zittend werk.
- Beroeps volksgezondheid screening - bijv geschiktheid en proeve van bekwaamheid of vaccinaties.
- Zorgen voor spoedeisende medische zorg of eerste hulp op de werkplek.
- Medisch advies aan werkgevers en werknemers
- Omgaan met verzekeringsrechtelijke kwesties met betrekking tot beroepsziekten (lijst met beroepsziekten; BK-lijst).
- Ondersteunende functie bij de ontwikkeling van arbomanagement.
- Integratie en re-integratie van slecht presterende werknemers (personen met een handicap of professionele herintreding na of in geval van chronische ziekte).
Even divers als de taken van de geschoolde bedrijfsarts is ook de kennis die tijdens de opleiding wordt aangeleerd. Naast algemene medische kennis zijn inhoud van de bedrijfspsychologie, psychosociale aspecten en kennis van bedrijfsprocessen noodzakelijk om aan de gestelde eisen te voldoen. De volgende nauwkeurig omschreven onderzoeken en behandelingsprocedures maken deel uit van de dagelijkse arbeidsgeneeskundige activiteiten:
- Preventieve onderzoeken, die betrekking hebben op juridisch bases.
- Gevarenanalyses
- Werkplekbeoordeling
- Advies over ergonomische werkplekinrichting
- Onderzoek van gehoor en zicht
- Longfunctietest
- Beoordeling en evaluatie van bepaalde factoren in de werkomgeving - bijv. Geluid, gevaarlijke stoffen, verlichting of klimaat.
Gezondheid op het werk is gebaseerd op de volgende doelstelling:
- Preventie van ziekten
- Beoordeling van eisen, voorwaarden en organisatie van het werk.
- Onderzoek naar de gezondheid van de persoon met betrekking tot zijn arbeidsgeschiktheid of inzetbaarheid.
- Bevordering van het herstel van de gezondheid
De arbeidsgeneeskunde is noodzakelijk en onmisbaar, omdat het de uitvoering van werk op een humane manier mogelijk maakt.
