Producten
Basen zijn als pure stoffen verkrijgbaar in apotheken en drogisterijen. Ze zijn in tal van geneesmiddelen opgenomen als actieve ingrediënten en hulpstoffen.
Definitie
Basen (B) zijn protonacceptoren. Ze accepteren een proton van een zuur (HA), een protondonor, in de zuur-base-reactie. Ze leiden dus tot deprotonering:
- HA + B ⇄ HB
+
+ A
-
Deze reactie is omkeerbaar, wat resulteert in evenwicht. Basen verschillen in het aantal protonen dat ze kunnen opnemen. Een fosfaat kan bijvoorbeeld drie protonen binden, terwijl een hydrocarbonaat er maar één kan binden. Basen verlagen de concentratie van hydroniumionen in water (H.
3
O
+
):
- H
3
O
+
+ OH
-
2 H
2
O
Reactie met een zuur
Typische basen zijn de hydroxiden, waterstof carbonaten, carbonaten en aminen. Een hydroxide reageert met een zuur om water en een zout te vormen:
- NaOH (natriumhydroxide) + HCl (zoutzuur) NaCl (natriumchloride) + H
2
O (water)
Carbonaten reageren met zuren om kooldioxide te vormen:
- Na
2
CO
3
(natriumcarbonaat) + 2 HCl (zoutzuur) 2 NaCl (natriumchloride) + H
2
O (water) + CO
2
(kooldioxide)
Ammoniak en water:
- NH
3
(ammoniak) + H
2
O (water)NH
4
+
(ammoniumion) + OH
-
(hydroxide-ion)
Organische aminen:
- R-NH
2
(amine) + H
+
(proton) R-NH
3
+
(Geprotoneerd amine)
Sterkte van bases
Like zuren, bases verschillen ook in sterkte. Bijvoorbeeld, natriumhydroxide en kaliumhydroxide zijn sterke bases, terwijl natrium waterstof carbonaat en ammonia zijn zwakke bases. De pKb-waarde, de negatieve decadische logaritme van de dissociatieconstante (basisconstante) Kb, wordt gebruikt als maat voor sterkte. Hoe lager de waarde, hoe sterker de basis. pKb:
- Natriumhydroxide:-0.56
- Kaliumhydroxide:-0.7
- ammonia: 4.75
PH waarde
waterig solutions van basen hebben een pH hoger dan 7. De pH is de negatieve decadische logaritme van de hydroniumionenconcentratie:
- pH = -log C (H
3
O
+
)
De pH-schaal varieert van 0 (zuur) tot 14 (basisch). Let op: Een verschil van 1 staat voor de waarde 10 vanwege de logaritmische schaal.
1
.
Toepassingsgebieden
Medische en farmaceutische indicaties zijn onder meer:
- Als bijtend middel, bijvoorbeeld voor de behandeling van dell wratten (kaliumhydroxide).
- antacida en alkalische poeders voor de behandeling van maag brandwonden en zuur reflux.
- Voor de bereiding van zepen uit triglyceriden (vetten, vette oliën).
- Als actieve farmaceutische ingrediënten en hulpstoffen.
- Voor de bereiding van buffer solutions.
- Als reagentia, voor chemische synthese.
- Als reinigingsmiddelen.
Vertegenwoordiger (voorbeelden)
- Aluminiumhydroxide
- aminen
- ammonia
- Ammoniumwaterstofcarbonaat
- Ammoniumhydroxide
- Calciumcarbonaat
- Calciumhydroxide
- Calcium oxide
- Guanidine
- Kaliumwaterstofcarbonaat
- Kaliumhydroxide
- Geconjugeerde basen van zuren
- Magnesiumcarbonaat
- Magnesium hydroxide
- Natriumcarbonaat
- Natriumwaterstofcarbonaat
- Natriumhydroxide
- Natriummonowaterstoffosfaat
- Triethanolamine
Veel actieve ingrediënten zijn basen.
Bijwerkingen
Basen hebben bijtende en irriterende eigenschappen en kunnen brandwonden veroorzaken huid, slijmvliezen en ogen. Het inslikken van sterke basen kan levensbedreigend zijn. De betreffende voorzorgsmaatregelen in het veiligheidsinformatieblad moeten in acht worden genomen (bijv. Beschermende handschoenen, zuurkast, veiligheid bril, laboratoriumjas, ademhalingsbescherming).
