Bipolaire stoornissen stonden tot een paar jaar geleden bekend als manisch-depressieve aandoeningen. Getroffen personen lijden aan extreme, vrijwillig oncontroleerbare schommelingen in drive, activiteit en stemming. Deze fluctueren ver buiten de normale niveaus naar Depressie (extreem depressieve stemming, drastisch verminderde rijvaardigheid) of manie (ongepast euforische of prikkelbare stemming, rusteloosheid, overmatige drang). De kans op het ontwikkelen van een bipolaire stoornis tijdens iemands leven is 1 tot 1.6 procent. Bijgevolg zal minstens één op de honderd mensen ziek worden. In Duitsland zijn ongeveer twee miljoen mensen getroffen.
Progressies
De eerste tekenen van een bipolaire stoornis kunnen al in de adolescentie duidelijk worden en beginnen meestal met Depressie (60-80 procent). Toch zijn ze niet gemakkelijk te herkennen: depressieve en manische toestanden wisselen elkaar af.
Tussendoor kunnen de symptomen wel een tijdje verdwijnen. Snelle symptoomveranderingen en gemengde toestanden maken de diagnose moeilijk. Er worden drie vormen van de ziekte onderscheiden, geclassificeerd als bipolair I, II en III:
- Bipolaire I-stoornis presenteert zich met Depressie en ernstig manie.
- Bij bipolaire II-stoornis zijn de manische fasen afwezig. Depressieve fasen worden gevolgd door hypomanische (lichtere vorm van manie).
- Bipolaire III-stoornis is ook bekend als snelle cycli. Het wordt gekenmerkt door minstens vier stemmingswisselingen per jaar.
Daarnaast zijn er gemengde vormen. Hierover wordt altijd gesproken wanneer depressieve en manische symptomen zich snel achter elkaar voordoen of wanneer ze zich vermengen door gelijktijdig op te treden. De overgangsloze verandering tussen manie of hypomanie en depressie wordt omschakeling genoemd.
Er zijn nog steeds grote tekorten bij de diagnose. Bipolaire stoornis wordt vaak pas na acht tot tien jaar herkend. Als de diagnose op tijd wordt gesteld, wordt een lange periode van lijden bespaard. In veel gevallen verschijnt een bipolaire stoornis als een levenslange, chronische ziekte. Op de juiste manier behandeld met medicatie en therapiede lijder kan er echter mee leren leven.
Bijkomende ziekten (comorbiditeit).
Misbruik van alcohol of andere drugs komt vaak voor bij volwassenen met een bipolaire stoornis. Minder gebruikelijk, maar vrij gebruikelijk, is overmatig gebruik van medicijnen.
Paniekstoornis en persoonlijkheidsstoornissen behoren ook tot de comorbiditeiten van een bipolaire stoornis. Hart ziekte en kanker komen ook vaker voor bij deze populatie dan bij de algemene populatie.
Risico op zelfmoord
Bij bipolaire patiënten is het risico op zelfmoord over het algemeen vele malen groter. Ongeveer een op de vier patiënten probeert zelfmoord te plegen. Ongeveer 15 procent van de patiënten sterft hierdoor.
Depressies waarbij de aandrijving nog niet verlamd of al verbeterd is, worden als bijzonder riskant beschouwd. In deze fasen wordt de intentie om zelfmoord te plegen vaak in de praktijk gebracht. Gemengde afleveringen brengen ook een risico op zelfmoord met zich mee als gevolg van de wanhopige stemming van neerslachtigheid en enorm hoge drangsniveaus.
