Nierfalen: waarschuwingssignalen en symptomen

Wat zijn de symptomen van acuut nierfalen?

In veel gevallen begint acuut nierfalen met niet-specifieke symptomen zoals snelle vermoeidheid, concentratieproblemen en misselijkheid. Het plassen neemt af, waardoor de getroffenen nauwelijks de behoefte voelen om naar het toilet te gaan. Als de hoeveelheid uitgescheiden urine binnen 500 uur minder dan 24 milliliter bedraagt, spreken artsen van oligurie. Als de getroffen persoon in dezelfde periode minder dan 100 milliliter urine uitscheidt, is er sprake van anurie.

In sommige gevallen veroorzaakt acuut nierfalen echter helemaal geen symptomen.

De vermindering van de urine-uitscheiding leidt tot het vasthouden van water in het weefsel, ook wel oedeem genoemd. Dit komt vooral voor in de benen. Later hoopt het water dat niet meer door de zieke nieren wordt uitgescheiden zich ook op in andere organen. Als de longen aangetast zijn (longoedeem), resulteert dit meestal in kortademigheid.

Acute nierinsufficiëntie verandert ook de samenstelling van de bloedzouten (bloedelektrolyten). Vooral de stijging van de kaliumspiegels is belangrijk: hyperkaliëmie kan leiden tot levensbedreigende hartritmestoornissen, duizeligheid en kortstondig bewustzijnsverlies.

Wat zijn de symptomen van chronisch nierfalen?

De symptomen van chronisch nierfalen (chronische nierinsufficiëntie) zijn voornamelijk afhankelijk van de onderliggende ziekte (zoals diabetes of hoge bloeddruk) in de vroege stadia van de ziekte. In latere stadia van de ziekte kenmerken de secundaire ziekten die het gevolg zijn van nierfalen het ziektebeeld.

Beginstadium

Aanvankelijk veroorzaakt chronische nierinsufficiëntie lange tijd geen symptomen: zolang de nierfunctie slechts licht verstoord is, merkt de getroffen persoon meestal niets. Sommige mensen klagen over ongebruikelijke symptomen zoals slechte prestaties en vermoeidheid. Een ander vroeg teken van chronisch nierfalen is in sommige gevallen frequent urineren, waarbij de urine erg bleek en niet erg geconcentreerd is.

Vergaand stadium

Naarmate het vordert, gaat chronisch nierfalen vaak gepaard met de volgende symptomen:

  • Hoge bloeddruk (hypertensie) – komt voor het eerst voor of wordt steeds moeilijker onder controle te houden
  • Kleine hoeveelheden urine (minder dan een halve liter per dag – normaal is ongeveer anderhalve liter per dag)
  • Soms roodgekleurde urine (door afbraakproducten van het rode bloedpigment)
  • Schuimende urine tijdens het urineren (indicatie van eiwit in de urine)
  • Vochtretentie (oedeem) in het lichaam, vooral in de benen en oogleden
  • Bloedarmoede (renale bloedarmoede) en daarmee gepaard gaande vermoeidheid, zwakte, concentratieproblemen, verminderde fysieke veerkracht en bleekheid of café-au-lait-verkleuring van de huid (vuilgele huidverkleuring)
  • Botpijn
  • spierpijn
  • Jeuk en branderig gevoel in de benen
  • Maagdarmklachten zoals misselijkheid, braken en diarree

De progressie van chronisch nierfalen beschadigt geleidelijk bijna alle organen en orgaansystemen in het lichaam – artsen noemen dit uremisch syndroom. Het leidt tot pathologische veranderingen in het cardiovasculaire systeem, het hematopoietische systeem, het maagdarmkanaal, het zenuwstelsel, het endocriene systeem en de huid en botten.

Hoe meer de nieren hun functie verliezen, hoe ernstiger de symptomen worden. Bij terminaal nierfalen (eindstadium) worden symptomen zoals ernstige kortademigheid, onregelmatige hartslag, slaperigheid, duizeligheid, convulsies en coma zichtbaar.