Kort overzicht
- Wat is de reddingsgreep (hashgreep)? Een EHBO-maatregel die wordt gebruikt om immobiele mensen uit een gevarenzone of van zitten naar liggen te verplaatsen. Vernoemd naar de uitvinder, de Oostenrijkse Jiu-Jitsu-instructeur Franz Rautek (1902-1989).
- Zo werkt de reddingsgreep: Til het hoofd en de schouders van het slachtoffer van achteren op, ondersteun de rug met uw eigen knie of dijbeen. Reik onder de oksels, pak het slachtoffer bij de onderarm en trek hem uit de gevarenzone of leg hem neer.
- In welke gevallen is dit nodig? Wanneer iemand niet zelfstandig uit een gevarenzone kan komen of wanneer eerste hulp zittend niet mogelijk zou zijn/op dit moment en de patiënt onbeweeglijk is.
- Risico's: Risico op letsel voor het slachtoffer (bijvoorbeeld botbreuken, letsel aan de wervelkolom) en voor de eerstehulpverlener (door zich in een gevarenzone te begeven).
Voorzichtigheid.
- Als er sprake is van een dwarslaesie, mag de EHBO-er het slachtoffer alleen verplaatsen als zijn of haar leven in acuut gevaar is!
- Soms moet de EHBO-er de reddingsgreep aanpassen aan de situatie en zich bijvoorbeeld naast de autodeur naar de gewonde bukken.
- Als er een tweede hulpverlener aanwezig is, moet de tweede hulpverlener de benen van de patiënt dragen, terwijl de eerste hulpverlener het bovenlichaam vasthoudt met behulp van de hekje.
Hoe werkt de reddingsgreep (hashgrip)?
Met de hasjgreep kun je als EHBO-er een hefboomwerking gebruiken om mensen die aanzienlijk zwaarder zijn dan jij, in ieder geval over korte afstanden te verplaatsen. Zo doe je het:
- Trek wegwerphandschoenen aan om infectie te voorkomen
- Controleer of de gewonde bij bewustzijn is door tegen hem of haar te praten en eventueel door hem of haar zachtjes te schudden (niet bij vermoeden van rugletsel!)
- Als het slachtoffer in een auto zit: zet de motor af, maar laat de sleutel in het contact zitten
- Als de getroffen persoon niet reageert of niet zelfstandig kan bewegen, gebruik dan de Rautek-reddingshendel om hem of haar uit de gevarenzone te verplaatsen. Maak indien nodig eerst de veiligheidsgordel los en controleer of de benen van het slachtoffer vastzitten
- Ga indien mogelijk achter het slachtoffer staan. Praat rustig met hem als hij bij bewustzijn is – het geeft vertrouwen om te weten wat er met je gebeurt
- Duw uw armen naar voren onder de oksels van het slachtoffer, pak een van zijn onderarmen met beide handen vast en draai deze in een hoek van 90 graden voor de borst van het slachtoffer
- Voor het vastpakken van de onderarm wordt de zogenaamde monkey grip aanbevolen: dat wil zeggen dat je de onderarm niet met de duim aan de ene kant vastpakt en de andere vier vingers aan de andere kant van de onderarm, maar vervolgens de duim op de arm legt. naar de andere vingers. Zo voorkom je dat je (te) hard in de arm knijpt
- Trek het slachtoffer nu op uw dijen, ga rechtop staan en verplaats hem voorzichtig naar achteren uit de gevarenzone.
- Leg het slachtoffer op zijn rug op een veilige plaats, bij voorkeur op een (reddings)deken
- Als de patiënt bewusteloos is, moet u zijn ademhaling controleren. Start indien nodig met reanimatie.
- Bel dan uiterlijk op dit moment de reddingsdienst of vraag dit aan een omstander
Indien u uzelf in gevaar zou brengen door het verlenen van eerste hulp of indien het slachtoffer bekneld raakt, dient u onmiddellijk de reddingsdienst en indien nodig de brandweer te bellen. Wacht dan tot ze arriveren.
Wanneer gebruik ik de reddingsgreep (hash hold)?
De hasjgreep wordt gebruikt wanneer
- in de positie waarin de patiënt zich bevindt, kunnen noodzakelijke onmiddellijke maatregelen (bijvoorbeeld reanimatie, wondverzorging) niet worden uitgevoerd
De Rautek-reddingsgreep kan worden uitgevoerd bij zowel bewusteloze als geïmmobiliseerde ‘wakkere’ patiënten. Bovendien kan het zowel bij zittende als bij liggende patiënten worden toegepast. Omdat er echter sprake is van een acuut letselrisico, mag het alleen worden gebruikt als er anders levensgevaar bestaat.
Risico's van het reddingsruim (hash hold)
De ruitgreep is effectief, maar niet noodzakelijkerwijs zachtaardig. De wervelkolom van de patiënt wordt bijvoorbeeld verplaatst en niet gestabiliseerd. Dit kan tot verwondingen in dit gebied leiden of reeds bestaande verwondingen verergeren.
Bovendien kan de eerstehulpverlener onbedoeld ribfracturen en verwondingen in het arm- en schoudergebied bij het slachtoffer veroorzaken door gebruik te maken van de reddingsgreep.
De EHBO-er loopt het risico zichzelf te verwonden als hij de gevarenzone betreedt om de reddingsgreep op een gewonde toe te passen – zonder zichzelf te beveiligen of bepaalde beschermende maatregelen te nemen.
