Kort overzicht
- Symptomen: flank- of buikpijn, misselijkheid, braken, koorts, verhoogde bloeddruk; soms asymptomatisch.
- Behandeling: Meestal medicinaal met pijnstillers, bloedverdunners, antihypertensiva; lysis of chirurgische therapie komen minder vaak voor
- Diagnose: Arts-patiëntgesprek, lichamelijk onderzoek, bloed- en urineonderzoek, echografie of röntgenfoto
- Ziekteverloop en prognose: Bij vroege behandeling goede prognose, late effecten zoals hoge bloeddruk of nierzwakte mogelijk, afhankelijk van het verstopte bloedvat van de nier en het tijdstip van diagnose, leidt zelden tot acuut nierfalen
Wat is een nierinfarct?
Dankzij goede preventieve maatregelen is een nierinfarct een vrij zeldzame gebeurtenis. In enkele gevallen leidt een nierinfarct tot acuut nierfalen.
Volledig nierinfarct en gedeeltelijk nierinfarct
Afhankelijk van de omvang maken artsen onderscheid tussen een volledig nierinfarct en een gedeeltelijk nierinfarct:
- Volledig nierinfarct: Hier is de eindslagader volledig geblokkeerd.
Bij een compleet nierinfarct vergaat het aangetaste nierweefsel al na één tot twee uur. Dit betekent dat het weefsel afsterft door gebrek aan zuurstof en voedingsstoffen; artsen noemen dit necrose. Als het niervat slechts gedeeltelijk is afgesloten of als er sprake is van een aangrenzende bloedstroom (collaterale bloedstroom), is het mogelijk de nier te redden. Het is dan belangrijk om de bloedstroom binnen 24 tot 48 uur te herstellen.
Een nierinfarct is het gevolg van de afsluiting van een nierslagader of een nierader.
Als een nierslagader wordt aangetast, is er sprake van een zogenaamd ischemisch nierinfarct. Afhankelijk van de locatie van de verstopping maken artsen onderscheid tussen verschillende vormen. Dit zijn:
- Wigvormig nierinfarct: gevolg van occlusie van de kleinste slagaders (arteriae interlobulares).
- Nierinfarct van de halve of hele nier: gevolg van stenose of occlusie in de romp van de nierslagader
Bij een hemorragisch nierinfarct wordt een nierader aangetast door occlusie. In dit geval wordt de bloedstroom geblokkeerd, wat resulteert in bloedstasis. Het terugstromen van vers, zuurstofrijk bloed is niet langer mogelijk.
Wat zijn de symptomen van een nierinfarct?
In sommige gevallen blijft een klein nierinfarct asymptomatisch. Het nierinfarct blijft daardoor vaak onopgemerkt en wordt alleen opgemerkt door een slechte nierfunctie.
- Gezichtsvelddefecten
- Spierpijn
- Acute ontsteking van de alvleesklier (pancreatitis)
- Miltinfarcten
Wat is de behandeling voor een nierinfarct?
In de meeste gevallen is de behandeling van een nierinfarct conservatief, dat wil zeggen medicinaal, in plaats van chirurgisch of invasief. Deze behandeling is meestal gebaseerd op drie pijlers:
- Bloed verdunnen
- Pijnbestrijding
- @ Verlaging van hoge bloeddruk
Zelfs als beide nieren zijn aangetast en tijdelijke dialyse (kunstmatig wassen van bloed) noodzakelijk is, herstelt de nier gewoonlijk aanzienlijk na behandeling met medicijnen.
Lysistherapie en chirurgie
In zeldzame gevallen voeren artsen een operatie of lysistherapie uit om een nierinfarct te behandelen.
Tijdens de operatie proberen artsen de trombus of embolus te verwijderen. Een dergelijke operatie brengt echter altijd een hoog risico met zich mee en wordt daarom in de praktijk zeer zelden toegepast.
Hoe wordt een nierinfarct gediagnosticeerd?
Vanwege het korte tijdsbestek is het echter slechts zelden mogelijk om tijdig met de juiste behandeling te beginnen. Omdat een nierinfarct soms zonder symptomen verloopt en wordt gekenmerkt door klachten van andere nierziekten, is de diagnose bovendien vaak niet eenvoudig en duurt het lang.
Medische geschiedenis
Als de diagnose onduidelijk is, neemt de arts eerst een gedetailleerde medische anamnese af (anamnese). Om dit te doen, stellen artsen onder meer de volgende vragen:
- Waar heb je precies de pijn?
- Heeft u last van vaatziekten zoals vasculitis?
- Heeft u een hartafwijking of hartritmestoornis?
- Heeft u een bekend aorta-aneurysma?
- Heeft u ooit een operatie ondergaan? Zo ja, wanneer?
- Heeft u ooit een hartkatheterisatie gehad?
- Heeft u diabetes mellitus (diabetes)?
Fysiek onderzoek
De arts zoekt ook naar tekenen die op embolie kunnen duiden. Embolie zijn bloedstolsels die van de ene plaats (zoals het hart) in het lichaam naar een bloedvat elders in het lichaam worden getransporteerd en dit vervolgens blokkeren. Palpatie van de polsen geeft ook een mogelijke indicatie voor een onvoldoende bloedstroom. Bovendien meet de arts gewoonlijk de bloeddruk om tekenen van hoge bloeddruk te vinden.
Bloed- en urinetests
- Witte bloedcellen (leukocytose)
- C-reactief proteïne (CRP)
- Serumcreatinine
- Lactaat dehydrogenase (LDH)
LDH kan worden gedetecteerd wanneer cellen in het lichaam afsterven, zoals het geval is bij een nierinfarct. Uitgebreide occlusie leidt tot een significante toename van LDH, zoals optreedt na een hartaanval.
Imaging-onderzoeken
Echografisch onderzoek (echografie)
Een verminderde bloedtoevoer naar de nieren kan het gemakkelijkst en voorzichtigst worden gevisualiseerd door middel van echografisch onderzoek (echografie). De nierslagaders zijn meestal goed zichtbaar op echografie. Hoogwaardige veranderingen en occlusies in de nierslagader kunnen in de meeste gevallen met behulp van echografie worden gedetecteerd.
angiografie
Om de diagnose ‘nierinfarct’ te bevestigen, raadplegen artsen soms angiografie. Dit is een röntgenonderzoek van de bloedvaten van de nier.
Uitsluiting van andere ziekten met vergelijkbare symptomen
Een plotseling optreden van pijn in de flank betekent niet noodzakelijkerwijs een nierinfarct. In sommige gevallen ligt nierkoliek of een ontsteking van het nierbekken hieraan ten grondslag.
Het vaak gediagnosticeerde spinale syndroom veroorzaakt soms ook flankpijn. Artsen begrijpen het spinale syndroom als alle acute en chronische pijnaandoeningen van de wervelkolom.
Zichtbaar bloed in de urine is een symptoom dat niet uniek is voor een nierinfarct. Veel andere ziekten van de nieren of de urinewegen, evenals verwondingen in dit gebied, veroorzaken soortgelijke symptomen.
Hoe ontstaat een nierinfarct?
Nierinfarct veroorzaakt door een embolie
Meestal veroorzaakt een embolie een nierinfarct. Het bloedstolsel (embolie) komt meestal uit het hart en komt uiteindelijk vast te zitten in een kleine nierslagader en blokkeert deze. Concreet komt de embolus uit verschillende delen van het hart of lichaam:
- Vanuit het linker atrium van het hart (vooral bij atriale fibrillatie).
- Van de aorta: Ontstekingsveranderingen in de bloedvaten, zogenaamde arteriosclerotische plaques, laten in sommige gevallen los tijdens ingrepen aan de aorta (zoals een hartkatheterisatie) of tijdens vasculaire plastische chirurgie. Ze blokkeren meestal beide niervaten.
In zeldzame gevallen zijn cholesterolembolieën de oorzaak van een nierinfarct. In dit geval verstoppen cholesterolkristallen de niervaten en verhinderen ze de bloedtoevoer naar de nieren.
Nierinfarct als gevolg van trombose
Risicofactoren voor een nierinfarct
Veel patiënten met een nierinfarct hebben cardiovasculaire risicofactoren. Cardiovasculair betekent dat het cardiovasculaire systeem wordt beïnvloed. Daarom is het belangrijk om dergelijke risicofactoren, evenals erfelijke aanleg die vasculaire occlusie bevorderen, tijdig te identificeren. Samenvattend omvatten de risicofactoren het volgende:
- Bloedvatziekten: Inflammatoire reumatische ziekte van de bloedvaten (vasculitis), zoals panarteritis nodosa, arteriosclerose, aorta-aneurysma, circulatoire shock, diabetes mellitus.
- Bindweefselziekten (collagenosen) zoals lupus erythematosus
- Vaatletsel veroorzaakt door een operatie of een röntgenonderzoek (angiografie) van de niervaten
Wat is de prognose van een nierinfarct?
Bovendien is het mogelijk dat extra embolieën buiten de nier en de onderliggende ziekte die daarvoor verantwoordelijk is, de gezondheidstoestand verder kunnen verslechteren.
Als het nierinfarct een cholesterolembolie is, is de prognose over het algemeen slecht. In de meeste gevallen hebben patiënten dan regelmatige dialyse nodig.
