Miltruptuur - in de volksmond milt genoemd scheur - (ICD-10-GM S36.0-: letsel aan de milt) verwijst naar een scheur van de bindweefsel capsule van de milt (met of zonder parenchymletsel), die van traumatische of niet-traumatische oorsprong kunnen zijn.
De meest voorkomende oorzaak van miltruptuur is abdominaal trauma (kracht op de buik; traumatische miltruptuur), meestal als stomp buiktrauma, dwz de buikwand is intact. Werk-, verkeers- of sportongevallen kunnen de oorzaak zijn. Perforeren abdominaal traumasteek-, schot- of gespietste verwondingen kunnen bijvoorbeeld ook leiden tot miltruptuur, maar zijn zeldzaam.
In enkele gevallen kan miltruptuur het gevolg zijn van niet-traumatische oorzaken (ICD-10-GM D 73.5-: Infarct van de milt: miltruptuur, niet-traumatisch), dwz spontaan. Oorzaken van spontane miltruptuur zonder trauma omvatten specifieke infectieziekten (bijv. infectieuze mononucleosis (Epstein-Barr virus infectie), malaria) of hematologische ziekten (bijv. leukemieën /bloed kanker) geassocieerd met miltvergroting (abnormale vergroting van de milt).
Omdat miltruptuur kan leiden tot massale intra-abdominale bloeding ("gelegen in de buik"), moet elke patiënt met een vermoedelijke miltruptuur onmiddellijk worden opgenomen als een spoedbehandeling.
Miltruptuur wordt als volgt gedifferentieerd op basis van acute klinische symptomen:
- Eenfasige miltruptuur: gelijktijdige ruptuur van capsule en parenchym → onmiddellijk na de traumatische gebeurtenis, ontwikkeling van door hemorragische geïnduceerde hypovolemie (afname van de hoeveelheid bloed in de circulatie door bloeding).
- Tweestaps miltruptuur: optreden van een symptoomvrij interval van enkele uren, dagen, weken, totdat het gaat om de ontwikkeling van hypovolemie; aanvankelijk is hier alleen een breuk van het parenchym met bloeding in de nog intacte capsule aanwezig → ontwikkeling van een toenemend centraal of subcapsulair hematoom (kneuzing onder de capsule) → toenemende drukverhoging, die na een symptoomvrij interval leidt tot een spontaan kapsel scheuren
Indeling van miltruptuur (miltruptuur) in 5 typen volgens ernst, zie onder “Classificatie”.
De letaliteit (sterfte ten opzichte van het totaal aantal mensen dat aan de ziekte lijdt) is maximaal 15% (sterk fluctuerende gegevens) en is sterk afhankelijk van bijkomende verwondingen.
Verloop en prognose: Het beloop en de prognose zijn afhankelijk van de ernst van de miltruptuur en de onderliggende oorzaak, afhankelijk van de omvang van de miltruptuur, conservatief therapie wordt uitgevoerd onder strikte intramurale controle. In de meeste gevallen chirurgisch therapie is noodzakelijk. Indien mogelijk wordt een operatie uitgevoerd om de milt te behouden. Bij uitgebreide verwondingen (orgaanfragmentatie; ruptuur ter hoogte van de hilus) is meestal een splenectomie (operatieve verwijdering van de milt) nodig.
In jeugd, behoud van de milt is succesvol bij geïsoleerd milttrauma onder conservatieve procedures in meer dan 75% van de gevallen; bij volwassenen in tot ongeveer 65% van de gevallen.
Na splenectomie is er in 1-5% van de gevallen een risico op postsplenectomiesyndroom (OPSI-syndroom; overweldigend postsplenectomiesyndroom; foudroyant sepsis).
Opmerking: in geval van splenectomie, pneumokokkenvaccinatie moet onmiddellijk na de operatie worden toegediend. Dit is een indicatie vaccinatie voor risicogroepen. De duur van vaccinatiebescherming varieert sterk van persoon tot persoon, ongeveer 3-5 jaar!
