Maïs: Beschrijving
Een likdoorn (clavus, kraaienoog, lichte doorn) is een ronde, scherp gedefinieerde verdikking van de huid. In het midden zit een harde, puntige kegel van het hoornvlies die zich uitstrekt tot in de diepere lagen van de huid en pijn veroorzaakt wanneer er druk op wordt uitgeoefend.
Likdoorns komen veel voor. Vooral vrouwen, reuma- en diabetespatiënten worden getroffen.
Waar en hoe ontwikkelen likdoorns zich?
Likdoorns worden veroorzaakt door permanente druk of wrijving op de huid. De oorzaak kan bijvoorbeeld te krappe schoenen of een verkeerde voetstand zijn.
Door de constante druk ontstaat er aanvankelijk eelt op de voet. De bovenste huidlagen worden dikker en keratiniseren, waardoor ze een beschermend kussen vormen tegen de constante druk van buitenaf. Na verloop van tijd breidt deze verhoogde keratinisatie (hyperkeratose) zich uit naar diepere huidlagen – er ontstaat een centrale, verhoornde doorn.
Verschillende soorten likdoorns
Artsen maken onderscheid tussen verschillende vormen van likdoorns, maar in de praktijk zijn ze niet altijd precies van elkaar te onderscheiden. Verschillende soorten likdoorns kunnen verschillende therapieën vereisen.
- Clavus mollis (zachte maïs): bevindt zich tussen zeer dicht opeengepakte of vervormde tenen en heeft een zachte, platte kern.
- Clavus durus: Een maïs met een harde, sterk gecondenseerde kern van het hoornvlies. Vormt zich meestal op de buitenvoet.
- Clavus subungualis: Een maïs onder de nagel.
- Clavus vascularis: Een maïs waarin bloedvaten zitten. Daarom bloedt het vaak als het wordt verwijderd.
- Clavus neurovascularis: Een likdoorn doorspekt met zenuwen en daardoor zeer pijnlijk.
- Clavus neurofibrosus: Een zeer uitgebreide maïs. Bij voorkeur worden de voetzool en de bal van de voet aangetast.
- Clavus miliaris: Het is een bijzonderheid onder likdoorns. Het is een groot aantal kleine, niet-diepe, ronde verhoorningen die op likdoorns lijken en vooral voorkomen in gebieden die niet aan druk worden blootgesteld. Omdat er bij een clavus miliaris geen pijn is, wordt het ook wel een pseudomaïs genoemd.
Mais of wrat?
Likdoorns en wratten kunnen op elkaar lijken. De ervaren podotherapeut of arts zal het verschil echter direct herkennen.
Wratten ontwikkelen zich, net als likdoorns, op plaatsen die worden blootgesteld aan sterke mechanische belasting. Het meest voorkomende type is de plantaire wrat, die zich meestal onder het hoornvlies bevindt en kleine zwarte vlekken of stippen bevat. Dit zijn opgedroogde bloedingen. In tegenstelling tot likdoorns hebben wratten geen wig in het hoornvlies in het midden en treffen ze slechts een paar huidlagen aan, waardoor ze de neiging hebben plat te zijn.
Maïs: symptomen
Een likdoorn verschijnt als een ronde, scherp begrensde verdikking van het hoornvlies, die – door de dikke hoornvlieslaag – gelig lijkt. Het is ongeveer vijf tot acht millimeter groot.
In het midden van de clavus zit een verdikte hoorn (keratinekegel) die zich trechtervormig uitstrekt tot in de diepere lagen van de huid en pijn veroorzaakt wanneer er druk op wordt uitgeoefend. Een kleine maïs is aanvankelijk alleen ongemakkelijk tijdens het lopen; grotere likdoorns kunnen daarentegen hevige pijn veroorzaken en de mobiliteit van de getroffen persoon zodanig beperken dat dit tot arbeidsongeschiktheid kan leiden.
Het weefsel rond de doorn kan veranderen. Soms hoopt zich vocht op (oedeem) of ontstaat er een ontsteking.
Als de kegel van het hoornvlies op een gewricht drukt, kan deze samensmelten met het gebied rond het gewrichtskapsel en periostale irritatie of ontsteking veroorzaken.
Maïs: oorzaken en risicofactoren
Een likdoorn ontstaat wanneer de huid die over een bot is gespannen permanent wordt blootgesteld aan hoge druk of wrijving. De meest voorkomende oorzaak is het dragen van te strakke schoenen. Vooral strakke, knellende schoenen zoals hoge hakken of strakke schoenen van hard leer zoals puntlaarzen zijn gevaarlijk. Om deze reden hebben vrouwen ook vaker likdoorns dan mannen.
Sokken die over de huid wrijven kunnen ook een likdoorn veroorzaken.
Misvormingen van de voeten en tenen bevorderen ook de ontwikkeling van likdoorns. Misvormingen zoals hallux valgus, hamertenen of benige uitgroeiingen (exostosen) leggen verhoogde druk op individuele gebieden – er vormt zich een likdoorn op de voet.
Vooral bij diabetespatiënten is een likdoorn een potentieel toegangspunt voor ziektekiemen en moet daarom met bijzondere zorg worden behandeld.
Maïs: onderzoeken en diagnose
Een arts of ervaren medisch pedicure (podoloog) kan een likdoorn meestal meteen herkennen aan het uiterlijk. De keratinekegel kan worden geïdentificeerd met een vergrootglas.
Een likdoorn moet onderscheiden worden van een wrat: deze laatste kan ook overmatige keratinisatie (hyperkeratose) hebben. De veel voorkomende plantaire wratten kunnen echter van maïs worden onderscheiden door de bruine stippen en blauwzwarte, streepachtige afzettingen in het midden.
Maïs: behandeling
Om een likdoorn succesvol te behandelen en een terugval te voorkomen, moet niet alleen de clavus zelf, maar – indien mogelijk – de oorzaak ervan worden geëlimineerd. Voor de behandeling van een clavus zijn in principe de volgende mogelijkheden beschikbaar:
Maïs gips
Vooral bij likdoorns onder de voet is het gebruik van likdoornspleisters echter niet zonder gevaar, aangezien deze gemakkelijk kunnen uitglijden. Het zuur op de pleister dringt vervolgens door in de dunne, gezonde huid naast de likdoorn, waar het verwondingen en ontstekingen kan veroorzaken en infecties kan bevorderen. Diabetici (zeer vatbaar voor voetinfecties), mensen met problemen met de bloedsomloop en mensen met een dunne, broze of gebarsten en droge huid moeten bijzonder voorzichtig zijn. Deskundigen raden zelfbehandeling met een likdoornpleister af.
Salicyldruppels
Als alternatief voor de likdoornpleister kunnen druppels met salicyl worden gebruikt. Ze worden gedurende meerdere dagen aangebracht volgens de instructies van de apotheker of de bijsluiter. Daarna kan het verweekte eelt meestal zonder problemen worden verwijderd. Een warm voetenbad vergemakkelijkt het verwijderen. Om de gezonde huid te beschermen, kan deze worden bedekt met crème.
De beste manier om een likdoorn te verwijderen is door een arts, orthopedist of medisch voetverzorger (podoloog). Eerst wordt het eelt verzacht in een warm voetenbad. Vervolgens verwijdert men met een geschikt instrument (zoals een mes, scalpel) de overtollige huidlagen. Waterstofperoxide wordt gebruikt om de kern zachter te maken. Als de keratinekegel bijzonder diep zit, kan het ook nodig zijn deze enkele dagen te behandelen met een hoornvliesoplossend middel. Een bijzonder diepgewortelde likdoorn wordt operatief verwijderd.
Na verwijdering van de clavus moet het getroffen gebied tegen druk worden beschermd door schuimringen of inzetstukken.
Probeer in geen geval messen of andere apparaten te gebruiken om de maïs zelf uit te snijden. Het risico op letsel en ernstige infecties is te groot!
Lees meer over het verwijderen van likdoorns in het artikel Likdoorns verwijderen.
Oorzaak verwijdering
- Draag geen schoenen die te strak zitten en wrijven.
- Tijdens de behandeling kan het gebied worden omgeven met kleine schuimringen (maïsringen) om de druk te verlichten. Dit is ook nuttig tijdens de eerste periode na de operatie. Voor extra verlichting kunnen siliconen- of schuiminzetstukken in de schoen, katoenen sokken of schoenen van zachte materialen zorgen.
- Regelmatig wassen en opromen houdt de huid gezond en resistent.
- Als een verkeerde stand van de voet de oorzaak is van likdoorns, kunnen orthopedische inlegzolen, orthopedische schoenen of andere orthopedische hulpmiddelen verlichting bieden.
In sommige gevallen wordt een verkeerde voetpositie door een operatie geëlimineerd. De orthopedist beslist of een dergelijke operatie zinvol is of dat orthopedische zolen voldoende zijn.
Likdoorns bij kinderen
Maïs: verloop van de ziekte en prognose
Elke likdoorn kan volledig worden verwijderd. Hoe eerder een likdoorn wordt herkend en behandeld, hoe beter en sneller het genezingsproces zal verlopen. Als een likdoorn met de hand met een mes wordt verwijderd, kunnen er littekens achterblijven.
Complicaties
Vooral in gevallen van zenuwbeschadiging als gevolg van diabetes mellitus (diabetische neuropathie) is het mogelijk dat patiënten geen pijn voelen. Vooral in dergelijke gevallen kan een likdoorn ernstige complicaties veroorzaken, omdat het probleem door de patiënt te laat wordt onderkend of onderschat. Er kunnen zich verbindingskanalen vormen tussen de huid en een orgaan (fistels) of er kan een zweer ontstaan. Infecties kunnen ervoor zorgen dat weefsel op de voet afsterft (diabetisch gangreen).
