Bij het kopen van biologisch voedsel in de EU moeten mensen zich vaak een weg banen door een jungle van kwaliteitslabels en aanduidingen rond biologische of ecologische producten zonder te weten wat er precies achter hen schuilgaat. Om duidelijkheid te scheppen voor de consument en uniformiteit te scheppen in de Europese voedingsmarkt voor biologische producten, heeft de EU in juli 2010 een eigen biologisch label geïntroduceerd.
Het biologische label van de EU
Het blad, gevormd uit witte sterren op een groene achtergrond, is bedoeld om voedselproducten te identificeren die zijn geproduceerd in overeenstemming met een biologische verordening van de EG. Uiteindelijk zullen, naar wordt gehoopt, een verscheidenheid aan verschillende biologische labels verdwijnen en zal alleen het EU-label van toepassing zijn.
Maar dat is voorlopig niet te verwachten. Want de keurmerken van zowel teeltverenigingen als winkelketens zijn inmiddels niet alleen succesvolle merken, maar staan vaak ook voor meer biologisch.
Biologisch en ecologisch: beschermde termen
Het goede nieuws voor alle consumenten is: waar 'biologisch' staat, zit er ook 'biologisch' in. Als term wordt, net als 'biologisch', 'biologisch' of 'ecologisch' beschermd door de EG Biologische Verordening en mag alleen worden gebruikt als het product voor 95 procent is geproduceerd uit biologische ingrediënten.
Voedsel uit “gecontroleerde teelt” daarentegen voldoet niet automatisch aan de EG Biologische Verordening. Hetzelfde geldt voor misleidende termen als 'natuurlijk bemest', 'milieuvriendelijk' of 'onbehandeld'.
Verscheidenheid aan biologische labels
Omdat aanduidingen alleen dus niet altijd een indicatie geven of de producten ook daadwerkelijk biologisch zijn, moeten klanten letten op bedrukte kwaliteitslabels. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de zegels van teeltverenigingen zoals Bioland, Demeter of Biopark en de vele biologische eigen merken van supermarkten.
Waar bij de verenigingen kan worden vertrouwd dat voedingsmiddelen uitsluitend van verenigingsleden komen, is de herkomst van ingrediënten in producten met een biologisch keurmerk niet meer onomstotelijk te achterhalen. Het is echter nog steeds gegarandeerd dat dergelijke producten ten minste zijn geproduceerd in overeenstemming met de biologische normen van de EU.
Biologisch label in Duitsland
Alleen al in Duitsland zijn er meer dan 100 biologische zeehonden. In een poging om deze jungle van kwaliteitslabels enigszins op te ruimen, introduceerde de toenmalige minister van Consumentenbescherming Renate Künast in 2001 wat nu het bekendste biologische zegel van Duitsland is: het honingraatvormige "Künast" -zegel van de staat. Hoewel het het meest gebruikte biologische keurmerk op de Duitse markt is, heeft het andere biologische labels en biologische merken niet kunnen verdringen.
De reden hiervoor zijn de veel strengere eisen die telersverenigingen en supermarktketens stellen aan hun biologische productie. De meeste verenigingen eisen bijvoorbeeld dat de hele fabricage biologisch is. Om het EU-keurmerk te verkrijgen, volstaat daarentegen een gedeeltelijke biologische landbouw. Verenigingen hebben ook vaak hogere normen voor dierenwelzijn of voerproductie dan alle EU-specificaties vereisen.
Strenge controles op biologische producten
Voor telersverenigingen en winkelketens zijn hun zegels een economisch goed geworden dat het vertrouwen van de consument heeft. Om merken en de vereniging niet te schaden, worden ook veel strengere controles uitgevoerd. Naast de wettelijk verplichte keuringen controleren verenigingen daarom ook intern de kwaliteit van hun producten.
Deze maatregel helpt ook om vertrouwen op te bouwen, dus kan worden aangenomen dat in de toekomst naast het biologische keurmerk van de EU nog steeds verschillende logo's op producten te vinden zullen zijn.
Herkomst van biologische producten
De herkomst van voedselingrediënten wordt in ieder geval iets transparanter. Met de introductie van het nieuwe EU-logo wordt etikettering met onmiddellijke ingang verplicht, waarbij wordt aangegeven of een product geheel, gedeeltelijk of helemaal niet uit de EU komt. Alleen als alle ingrediënten uit één land komen, kan het land van herkomst worden vermeld.
Maar juist dit moeten consumenten in de gaten houden. Biologisch yoghurt gemaakt met geïmporteerd melk uit Frankrijk en uit Spanje ingevlogen fruit is niet echt biologisch, ook al worden de dieren op een humane manier grootgebracht en is het fruit onbespoten. Bovendien verliest voedsel aanzienlijk aan kwaliteit tijdens lang transport en oogsten in onrijpe staat.
