Digitale tandkleurbepaling (synoniem: digitale tandkleurmeting) is een procedure voor de exacte evaluatie van de kleurgevende componenten van een tandoppervlak voorafgaand aan de fabricage van tandkleurige restauraties. De juiste bepaling van de tandkleur is een zeer moeilijke stap bij het vervaardigen van tandkleurige restauraties, omdat de kleurindruk van de natuurlijke tand uit drie verschillende componenten bestaat:
- Helderheid ("Waarde")
- Kleurverzadiging ("Chroma")
- Hue ("Hue")
De bepaling van de algemene tandkleur wordt gedaan door de waarnemer, dwz tandarts of tandtechnicus, met zogenaamde kleurringen. Deze bevatten materiaalmonsters van het te verwerken materiaal, zoals composiet (kunststof) of keramiek in verschillende beschikbare kleurgroepen en vereist veel ervaring. Verschillen in helderheid, schaduw en verzadiging evenals individuele bijzonderheden (scheuren, glazuur vlekken etc.) worden bij dit type kleurbepaling vastgelegd door middel van een schets van het tandoppervlak. In dit proces wordt de kleurselectie door het oog van de waarnemer onvermijdelijk beïnvloed door variabele factoren zoals:
- De veranderende lichtomstandigheden in de tandartspraktijk (kunstlicht, daglicht, tijdstip).
- Verschillende lichtomstandigheden in de tandartspraktijk en in het laboratorium.
- Interacties van tandkleur met omgevingskleuren (kleding, huid kleur, make-up).
- Een tekort aan kleurenzien bij de kijker
- De kleuraanpassing door het oog van de waarnemer. Om de aanpassing te vermijden, is het handig om slechts een paar seconden naar de tand te kijken en ondertussen de blik op een blauw oppervlak te richten.
Van deze beperkingen zijn de voordelen van digitale bepaling van de tint van de tanden:
- Meetresultaten worden objectief gecreëerd
- Reproduceerbaar opgeslagen en
- Binnen enkele seconden beschikbaar voor het tandtechnisch laboratorium.
- Een digitale foto van de referentietand met de eigenaardigheden van de oppervlaktestructuur bespaart de meer onnauwkeurige handschets en begeleidt de laboratoriumwerkstappen.
Indicaties (toepassingsgebieden)
Een digitale bepaling van de tandkleur wordt nuttig uitgevoerd door het tandtechnisch laboratorium voorafgaand aan de fabricage van tandkleurige restauraties zoals veneers (fineer) en volledig keramische kronen, vooral als de restauratie een enkele tand in het anterieure gebied betreft. Het kan ook nuttig zijn bij de restauratie van snijtanden met composietvullingen (plastic vullingen), als deze worden geproduceerd met behulp van complexe meerlagige en meerlaagse technieken.
Voor digitale bepaling van de kleur van de tanden
Voordat de digitale tandkleur wordt bepaald, moet het oppervlak van de te beoordelen tand worden gereinigd zonder het uit te drogen. Dit komt omdat als vocht uit de tandsubstantie wordt verwijderd door eerdere behandelingsmaatregelen, het schaduweffect ervan zal veranderen. Daarom moet aan het begin van een behandelsessie een bepaling van de kleur van de tanden worden uitgevoerd.
De procedure
Digitale tandkleurbepaling kan over het algemeen worden uitgevoerd met behulp van twee verschillende technieken: de ene is een zogenaamde colorimeter en de andere is een spectrometer. Terwijl de eerste afhankelijk is van omgevingslicht en dus een variabele is die het resultaat sterk beïnvloedt, werkt de spectrometer onafhankelijk van lichtinvloeden door het verschil tussen omgevingslicht en het door de tand gereflecteerde licht te extrapoleren. Omdat de natuurlijke tand uit de stoffen bestaat dentine (tandbeen) en glazuur, die van verschillende kleuren en transparantie zijn en ook aanwezig zijn in verschillende laagdiktes van de tand nek tot aan de incisale rand resulteert dit in het ergste geval in een groot aantal kleurnuances. De spectrometer houdt hier rekening mee door middel van color mapping, waarbij hij het tandoppervlak meerdere keren meet en een gedifferentieerde 'kaart' van het oppervlak maakt. De alternatieve variant is de indeling in drie gebieden, de drie-gebiedsmeting, die zich beperkt tot de dominante kleur bij de nek van de tand, het midden van de tand en de incisale rand. De kleurbepaling alleen geeft de tandtechnicus niet alle benodigde informatie. Bovendien bieden de spectrometers (bijv.SpectroShade Micro) de mogelijkheid tot digitale fotografie, die individuele kenmerken vastlegt zoals witte vlekken (witte ontkalkingen), glazuur scheuren en de transparantie van het glazuur. Als de spectrometer naast natuurlijke tandsubstantie ook keramiek kan meten, kan het resultaat van het tandheelkundige werk worden vergeleken met de specificaties van de referentietand.
