Kort overzicht
- Wat is een anale fistel? Verbindingspassage tussen het laatste deel van de darm (anale kanaal) en de buitenhuid in het gebied van de anus.
- Oorzaken: Een anale fistel ontstaat vaak in verband met een ophoping van pus in het anale gebied (anaal abces), maar kan ook op zichzelf voorkomen. Bepaalde ziekten zoals chronische inflammatoire darmziekten, diabetes mellitus, immunodeficiëntie (bijv. HIV), bloedstoornissen en levensstijlgewoonten (bijv. Roken, langdurig zitten) kunnen het risico op anale fistels vergroten.
- Behandeling: Een anale fistel geneest niet vanzelf of door alleen medicatie te nemen. De behandeling bestaat uit een operatie en daaropvolgende wondverzorging.
- Symptomen: sijpelende, etterende of ontlastinghoudende afscheidingen, pijn (tijdens de stoelgang, tijdens het zitten), zwelling en/of jeuk in het anale gebied, mogelijk niet-specifieke symptomen zoals koorts, vermoeidheid, vermoeidheid
- Diagnostiek: Onderzoek van het uitwendige anale gebied (zichtbare mond van de anale fistel aan de onderkant), palpatie, sonderen van het fistelkanaal, eventueel endoscopie van het rectum (proctoscopie) of colonoscopie om bijkomende ziekten uit te sluiten (bijv. poliepen, divertikels, tumoren) , eventueel echografisch onderzoek van het rectum
Wat is een anale fistel?
Bij een anale fistel vormt zich een verbindingskanaal tussen het (binnen)slijmvlies van het anale kanaal en de omringende (buiten)huid van de anus. Anale fistels worden vaak veroorzaakt door ontstekingsveranderingen in het gebied van het rectum, bijvoorbeeld als gevolg van ophopingen van pus (anale abcessen).
Sommige anale fistels zijn open, andere eindigen blindelings. De fistelopening bevindt zich óf op de buitenhuid en eindigt blind aan de binnenkant óf de opening ligt in het darmslijmvlies zonder dat het fistelkanaal de buitenhuid bereikt.
Anale fistels bevinden zich anders:
- In de huid en onder de sluitspieren (subanodermaal)
- Tussen de interne en externe sluitspier (intrasfincterisch)
- Verloop door beide sluitspieren (transsfincterisch)
- Beginnend direct boven de sluitspier en openend in het anale gebied (suprasfincterisch)
- Begint verder in het anale kanaal zonder dicht bij de sluitspier (extrasfincterisch)
De meest voorkomende zijn intrasfincterische anale fistels, die tussen de twee sluitspieren lopen, en transsfincterische anale fistels, die zowel door de interne als externe sluitspier lopen.
Frequentie
Waar komt een anale fistel vandaan?
Een anale fistel op de billen komt het vaakst voor in verband met een ophoping van pus in het anale gebied (anaal abces). Een anaal abces wordt op zijn beurt vaak veroorzaakt door een ontsteking van de zogenaamde proctodeale klieren. Deze kleine, rudimentaire klieren bevinden zich in de anus tussen de externe en interne sluitspieren. Hun uitscheidingskanaal komt uit in het anale kanaal. Mannen hebben doorgaans meer proctodeale klieren dan vrouwen.
Er zijn verschillende ziekten en factoren die het risico op een anaal abces en de bijbehorende anale fistel vergroten, bijvoorbeeld:
- Chronische inflammatoire darmziekte, bijv. De ziekte van Crohn, colitis ulcerosa
- Diabetes mellitus
- Ziekten van het hematopoietische systeem (bijv. Leukemie)
- Ziekten geassocieerd met immunodeficiëntie (HIV-infectie)
- roken
- Obesitas (adipositas)
- Voornamelijk zittend werk
- Langdurig zitten (duwen) tijdens de stoelgang
Anale fistel – wat te doen?
Als er een anaal abces is, opent de arts de opeenhoping van pus tijdens een chirurgische ingreep. Hierdoor wordt de pus afgevoerd. Wat overblijft is een wondholte, die zorgvuldig wordt gespoeld met een desinfecterende oplossing. De wond blijft na de operatie open (dus niet gehecht) en wordt opgevuld met gaastamponade. Daarna is een goede wondverzorging vereist.
Er zijn verschillende chirurgische technieken voor de behandeling van anale fistels. Het type operatie is afhankelijk van het verloop van de fistel in het weefsel.
In zeer zeldzame en ernstige gevallen van anale fistels is het noodzakelijk om tijdelijk een kunstmatige anus te creëren. Hierbij verbindt de chirurg het uiteinde van de darm met de buitenhuid van de buik. In de meeste gevallen wordt de darm teruggeplaatst naar zijn natuurlijke uitgang bij de anus zodra het genezingsproces dit toelaat.
Er zijn ook nieuwere behandelmethoden voor anale fistels, zoals lasertherapie, bepaalde weefselkleefstoffen (fibrinelijm) of het gebruik van stamcellen. Er is echter weinig bekend over het succes van deze procedures en daarom behoren ze niet tot de gevestigde standaardprocedures.
Vervolgbehandeling
Na chirurgische behandeling van de anale fistel is een zorgvuldige wondverzorging van groot belang voor de vervolgbehandeling. Hiertoe behoren bijvoorbeeld zitbaden met huidverzachtende toevoegingen (zoals kamille) en spoelen met desinfecterende oplossingen (zoals H2O2 of ethacridine).
Om pijn tijdens de stoelgang te voorkomen en het wondgebied te beschermen is het daarnaast belangrijk dat de ontlasting zo zacht mogelijk blijft. Dit kan worden bereikt door middelen te gebruiken die de ontlasting losmaken (bijvoorbeeld lactulose). Zorg er ook voor dat u vezelrijk eet en voldoende drinkt – bij voorkeur mineraalwater of ongezoete kruidenthee.
Een anale fistel geneest niet vanzelf en vereist altijd medische behandeling. Als een anale fistel onbehandeld blijft, kan deze gevaarlijk zijn, vooral als er een bacteriële infectie aanwezig is. Als het organisme de ziekteverwekkers zelf niet kan bestrijden, bestaat er in het ergste geval een risico op bloedvergiftiging (sepsis).
Bovendien zal een onbehandelde fistel in de anus blijven groeien en de daaropvolgende behandeling bemoeilijken. Onder bepaalde omstandigheden kan de sluitspier bij de anus zodanig worden aangetast dat de controle over de ontlasting verloren gaat. Dit leidt tot fecale incontinentie.
Symptomen
Een anale fistel veroorzaakt verschillende symptomen. Pijn treedt vaak op tijdens de stoelgang en tijdens het zitten. Als het fistelkanaal open is, merken de getroffenen meestal ook secreties in het anale gebied op. Deze zijn waterig, bloederig of etterig en kunnen ook ontlasting bevatten.
Als een anale fistel wordt veroorzaakt door een anaal abces, voelen de getroffenen soms een pijnlijke zwelling in het anale gebied. De infectie veroorzaakt ook algemene symptomen zoals koorts, malaise en vermoeidheid.
Diagnose
Tijdens het onderzoek onderzoekt de arts het getroffen gebied en palpeert het zorgvuldig. In sommige gevallen zal hij het fistelkanaal als een harde streng voelen.
Als er een fistelopening zichtbaar is op de buitenhuid van het anale gebied, wordt gewoonlijk het fistelkanaal onderzocht. Hierdoor kan de arts bepalen hoe het fistelkanaal loopt en of het begaanbaar is. In sommige gevallen – bijvoorbeeld als het fistelkanaal niet volledig kan worden onderzocht – zal de arts een kleurstofoplossing gebruiken om de doorgankelijkheid ervan te controleren.
Met behulp van een ultrasone sonde die in het rectum wordt ingebracht (transrectale echografie), kan het verloop van de fistel en een eventueel anaal abces worden opgespoord.
Als er een vermoeden bestaat van bepaalde bijkomende ziekten (zoals tumoren) of als de eerdere onderzoeken geen duidelijke bevindingen opleveren, wordt in zeldzame gevallen magnetische resonantie beeldvorming (MRI) uitgevoerd.
Prognose
Het verloop van een anale fistel hangt ook af van de anatomische locatie ervan en of deze voor de eerste keer voorkomt of al meerdere keren is behandeld. Frequente operaties in het anale gebied brengen het risico met zich mee dat de sluitspier wordt beschadigd en fecale incontinentie ontstaat. Het risico op fecale incontinentie is groter bij oudere vrouwen die kinderen hebben gekregen dan bij andere groepen mensen.
het voorkomen
Er zijn geen specifieke maatregelen die kunnen worden genomen om anale fistels te voorkomen. Het risico op bepaalde ziekten en factoren die anale fistels bevorderen, kan echter tot op zekere hoogte worden verminderd.
De volgende maatregelen zijn nuttig om gunstige factoren tegen te gaan:
- Vermijd overgewicht. Obesitas is een risicofactor voor onder meer diabetes mellitus.
- Om een goede spijsvertering te garanderen, moet u elke dag een gezond, uitgebalanceerd dieet volgen met veel vezels, vers fruit en groenten en voldoende drinken (mineraalwater, kruidenthee).
- Zorg ervoor dat u voldoende dagelijkse lichaamsbeweging krijgt. Overwegend sedentaire activiteiten verhogen het risico op anale fistels. Sta-bureaus en in hoogte verstelbare bureaus bieden de mogelijkheid om tijdens het werken van houding te veranderen.
