4. Anorexia: symptomen, oorzaken, therapie

Kort overzicht

Omschrijving: geestesziekte, eetstoornis met verslavingsachtig karakter, sterk, deels levensbedreigend gewichtsverlies door radicaal diëten en/of sport, vertekend lichaamsbeeld
Symptomen: massaal gewichtsverlies, ondergewicht, drang om te verhongeren, behoefte aan controle, angst om aan te komen, gedachten draaien om gewicht en voeding, lichamelijke tekorten, gebrek aan inzicht in de ziekte
Oorzaken: verstoorde stressverwerking, genetische factoren, verstoorde neurotransmitterstofwisseling, sterke behoefte aan controle, hoge prestatievraag, westers schoonheidsideaal
Diagnose: ernstig ondergewicht, zelfgeïnduceerd gewichtsverlies, stoornis in het lichaamsschema, verstoorde hormoonbalans
Behandeling: veelal intramurale therapie, normalisatie van gewicht en eetgedrag, gedragstherapie, individuele en groepssessies, gezinstherapie
Prognose: Ongeveer 50 procent van de getroffenen overwint de eetstoornis grotendeels met therapeutische hulp. Hoe korter de duur van de anorexia of hoe milder de aandoening, hoe beter de prognose. Fataal beloop bij ongeveer 10 procent van de getroffenen.

Anorexia nervosa: beschrijving

Anorexia is een van de eetstoornissen, samen met boulimia nervosa en eetbuistoornis. Ernstig gewichtsverlies is het meest opvallende symptoom van anorexia nervosa. Uiteindelijk is het echter slechts het uiterlijk zichtbare teken van een diepgaande psychische stoornis. Om de ziekte te genezen, is het niet voldoende om gewoon weer te eten.

Verslavingsachtige drang

De ziekte heeft een verslavingsachtig karakter: de drang om te verhongeren is voor patiënten bijna onweerstaanbaar. De bijzondere sensatie is om de grootst mogelijke controle te hebben over iemands behoeften en lichaam. Voor buitenstaanders is dit nauwelijks te begrijpen.

Bovendien hebben anorexiapatiënten lange tijd geen inzicht in hun ziekte. Ze kunnen moeilijk aan zichzelf toegeven dat ze problematisch eetgedrag vertonen. Ze verzetten zich daarom vaak tegen therapie.

Anorexia nervosa is een ernstige psychische aandoening. Een deel van de getroffenen sterft als gevolg van ondervoeding of zelfmoord.

Wie heeft er last van anorexia nervosa?

Anorexia nervosa: symptomen

De belangrijkste symptomen van anorexia zijn aanzienlijk, zelfgeïnduceerd gewichtsverlies, een uitgesproken angst om aan te komen ondanks al ondergewicht, en een vertekend beeld van het eigen lichaam.

Omdat ondervoeding veel belangrijke lichaamsfuncties aantast, komen er ook tal van lichamelijke (lichaams)klachten voor.

Gewichtsverlies

Ernstig gewichtsverlies is het meest opvallende teken van anorexia. Patiënten vermijden calorierijk voedsel en zijn uitgebreid geobsedeerd door informatie over de voedselinhoud. In sommige gevallen verminderen mensen met anorexia hun maaltijden zo veel dat ze soms alleen maar water consumeren.

Sommige patiënten proberen hun gewicht verder te verminderen door overmatige lichaamsbeweging. Sommigen gebruiken ook laxeermiddelen of dehydraterende middelen om af te vallen.

ondergewicht

Gemiddeld verliezen mensen met anorexia 40 tot 50 procent van hun oorspronkelijke gewicht. Volgens klinische diagnostische richtlijnen wordt een body mass index (BMI) van 17.5 of meer bij volwassenen als anorexia beschouwd. Dit is 15 procent minder dan normaal gewicht. Voor kinderen en adolescenten gelden verschillende drempelwaarden, omdat voor hen de body mass index niet met de gebruikelijke formule kan worden berekend.

Als je openlijk met de getroffenen praat over hun dunheid, reageren ze vaak geïrriteerd.

Cachexie: levensbedreigend ondergewicht

Als de vermagering enorm is, spreekt men ook van een Kachexie. Bij een dergelijk uitgesproken ondergewicht zijn de vetreserves van het lichaam grotendeels uitgeput en zijn er al grote hoeveelheden spiermassa verloren gegaan. Het lichaam is dan extreem verzwakt – een levensbedreigende aandoening.

Cachexie is in dit stadium van buitenaf zichtbaar. De botcontouren komen sterk naar voren, de ogen zijn diepliggend en de wangen lijken hol. Meestal proberen patiënten deze typische symptomen van anorexia te verbergen. Ze dragen kleding in meerdere lagen die het lichaam zoveel mogelijk bedekken.

Vervormd lichaamsbeeld

Noch protesten van anderen, noch objectieve gewichtsmaatstaven zoals de BMI kunnen mensen met anorexia overtuigen van hun feitelijke ondergewicht. De lichaamsschemastoornis is een ernstig probleem dat alleen kan worden overwonnen door professionele hulp gedurende een langere periode.

Voortdurende preoccupatie met het eigen gewicht

Een zeer kenmerkend teken van anorexia is de voortdurende preoccupatie met het eigen gewicht en dieet. Mensen met anorexia hebben een paniekangst om aan te komen en te dik te worden. Dit betekent niet noodzakelijkerwijs dat ze hun eetlust verliezen. Integendeel, hun hele denken draait om de onderwerpen voeding en diëten. Ze zijn intens bezig met recepten en koken graag voor anderen.

Constante controle

Patiënten kennen het caloriegehalte van de meeste voedingsmiddelen en houden nauwlettend in de gaten hoeveel calorieën ze elke dag via voedsel binnenkrijgen. Anorexia is uiteindelijk een poging om de controle over zichzelf en het lichaam te behouden.

Honger als een normale toestand

Mensen met anorexia vinden dat geen enkel gewicht te laag is. Verhongeren wordt een verslaving en het verminderen van voedsel wordt een soort race tegen zichzelf. Het hongergevoel wordt de normale toestand en ze vinden het gevoel van volheid onaangenaam. Op een gegeven moment is het gewichtsverlies zo bedreigend dat patiënten in een kliniek moeten worden opgenomen.

Overmatige prestatiegerichtheid

Anorexia zijn opvallend vaak intelligente en zeer prestatiegerichte mensen die alle taken zo perfect mogelijk proberen uit te voeren. Ze zijn bijzonder ambitieus als het gaat om sport of school. Zij trekken zich echter steeds meer terug uit het sociale leven. Dit zelfwenselijke sociale isolement is een waarschuwingssignaal dat serieus moet worden genomen.

Stemmingswisselingen en depressie

Heel vaak hebben mensen met anorexia ook last van ernstige stemmingswisselingen en depressieve humeurigheid. Deze anorexiasymptomen kunnen het gevolg zijn van ondervoeding en constante interne druk om af te vallen. Psychische stoornissen die vaak gelijktijdig met anorexia voorkomen, zijn onder meer depressie, angst, obsessief-compulsieve en verslavende stoornissen en persoonlijkheidsstoornissen.

Anorexia beschadigt het hele lichaam. Door ondervoeding reduceert het zijn energieverbruik tot de eerste levensbehoeften. Alle orgaansystemen worden aangetast. Dit verklaart de veelheid aan mogelijke fysieke gevolgen van anorexia:

vertraagde hartslag (bradycardie) en hartritmestoornissen
@ lage bloeddruk (hypotensie)
constipatie (constipatie)
bevriezing en onderkoeling (hypothermie)
tekort aan rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes (pancytopenie)
droge huid
haaruitval
donzig haar (lanugohaar) in plaats van normaal lichaamshaar
bij meisjes/vrouwen: stopzetting van de menstruatie (amenorroe), onvruchtbaarheid
bij jongens/mannen: problemen met de potentie
seksuele lusteloosheid (verlies van libido)
verstoring van de elektrolyten- en vitaminebalans
afname van de botmassa (osteoporose)
Nierfunctiestoornis
leverfunctiestoornis
Concentratieproblemen
Ontwikkelingsachterstand bij kinderen en adolescenten
Hersenatrofie (atrofie van de hersenen)

Hormonale aandoeningen

Evolutionair gezien kan dit logisch zijn: een vrouw met anorexia zou helemaal geen kind kunnen dragen, en daarom verhindert het lichaam zwangerschap vanwege het gebrek aan geslachtshormonen.

Mede als gevolg van hormonale onevenwichtigheden lijden jongens en mannen met anorexia ook aan een verlies van libido en vaak ook aan potentie.

Anorexia: oorzaken en risicofactoren

De exacte oorzaken van anorexia zijn tot nu toe alleen maar vermoed. Zeker is echter dat de ziekte anorexia nervosa niet terug te voeren is op één enkele trigger, maar dat de redenen voor anorexia nervosa talrijk zijn.

Biologische, psychologische en sociaal-culturele factoren dragen dus bij aan de ontwikkeling van anorexia nervosa en versterken elkaar.

Biologische factoren

Verstoorde stressverwerking

Genetische factoren

Genen lijken een cruciale rol te spelen bij anorexia. Zo komt de ziekte in sommige families vaker voor. Tweelingstudies laten ook een duidelijk verband zien tussen de genetische samenstelling van een persoon en het optreden van anorexia.

Bij twee-eiige tweelingen ontwikkelt één op de tien anorexia terwijl de andere tweeling de ziekte al heeft. Bij monozygote tweelingen is dat zelfs één op de twee. Het is echter niet duidelijk hoe de genen precies het risico op de ziekte beïnvloeden.

Verstoorde neurotransmitterstofwisseling

Zoals bij veel psychische aandoeningen is ook bij mensen met anorexia het metabolisme van neurotransmitters in de hersenen verstoord. Daarin is onder andere het niveau van de neurotransmitter serotonine verhoogd. Deze neurotransmitter beïnvloedt het eetgedrag en het gevoel van volheid.

Uit dierstudies is gebleken dat serotonine het gevoel van verzadiging verhoogt en daarmee een eetlustremmende werking heeft. Een verhoogd niveau zou het daarom voor mensen met anorexia gemakkelijker kunnen maken om te stoppen met eten.

Serotonine zou daarom kunnen bijdragen aan het in stand houden van het anorexia-gedrag. Dit verklaart echter niet de typische symptomen van de eetstoornis, zoals de angst om aan te komen en de lichaamsschemastoornis.

Psychologische oorzaken

Verlangen naar controle

Mensen met anorexia zeggen in gesprekken met therapeuten vaak dat het verlangen naar controle over hun eigen lichaam een van de grootste motivaties is om zichzelf uit te hongeren. Deze behoefte aan controle wordt bevredigd door middel van een strikt dieet.

Psychologen interpreteren anorexia als de uitdrukking van een innerlijk conflict dat op geen enkele andere manier kan worden beheerst. In de wetenschap zijn er verschillende theorieën die mogelijke oorzaken van anorexia in de vroege kinderjaren beschrijven. Traumatiserende ervaringen – bijvoorbeeld de scheiding van ouders of de dood van een familielid – worden vaak genoemde psychologische oorzaken.

Puberteit

Aan het begin van de puberteit lopen meisjes het grootste risico om anorexia te ontwikkelen. Sommige deskundigen vermoeden dat algemene buitensporige eisen tijdens deze levensfase vol onrust anorexia kunnen veroorzaken.

Hoge vraag naar prestaties

Anorexia komt vaker voor in gezinnen uit de midden- en hogere klasse. De getroffenen zijn doorgaans opmerkelijk intelligente, ambitieuze en perfectionistische mensen. Extreme discipline en een hoge eisen aan het eigen lichaam zijn typerend.

Beide komen ook overeen met de heersende waarden. Bij mensen met anorexia kunnen deze idealen, die vanaf de kleuterschool worden overgebracht, de ziekte aanwakkeren.

Zwak zelfvertrouwen

Anorexiapatiënten hebben ook vaak niet zoveel zelfvertrouwen. De schijnbare controle over het eigen lichaam vergroot in eerste instantie het zelfvertrouwen – patiënten voelen zich zelfverzekerder en sterker.

Verhongering wordt op deze manier beloond, en dit versterkt op zijn beurt het eetstoornisgedrag. Als er in deze moeilijke levenssituatie ook stressvolle factoren een rol spelen (bijvoorbeeld een problematische relatie met ouders, scheiding van ouders, spanningen onder vrienden, een verhuizing), kan dit anorexia veroorzaken.

Sociologische oorzaken

Anorexia als drukmiddel

Het kind verkrijgt zo een machtspositie van waaruit het druk kan uitoefenen op de ouders. Weigering om te eten als drukmiddel kan vooral worden waargenomen als er veel onopgeloste conflicten in het gezin zijn. Het is echter slechts een van de vele mogelijke oorzaken van anorexia.

Westers schoonheidsideaal

Het westerse schoonheidsideaal propageert momenteel onnatuurlijk slanke lichamen. De druk om slank te zijn wordt versterkt door zeer dunne rolmodellen uit de media. Het gewicht van de modellen ligt onder het normale gewicht. Als gevolg van dit vervormde lichaamsideaal krijgen kinderen en jongeren een onrealistisch beeld van hoe dun of dik iemand normaal is.

Voortdurend plagen en negatieve opmerkingen over het figuur kunnen anorexia veroorzaken tegen de achtergrond van deze algemene ‘slankheidsrage’. Omgekeerd oogst iedereen tegenwoordig lof en bewondering als hij is afgevallen. Een dieet is dan vaak de ‘gateway drug’ naar anorexia.

Anorexia: onderzoeken en diagnose

Bij vermoeden van anorexia is de kinderarts of huisarts een goed eerste aanspreekpunt. Hij of zij kan eerst de omvang van het risico inschatten door de patiënt te onderzoeken en de bloedwaarden te bepalen.

Een typisch kenmerk van anorexia is het gebrek aan inzicht in de ziekte. In veel gevallen is het dus niet de getroffen persoon die medische of psychologische hulp zoekt, maar eerder de familieleden die zich zorgen maken.

Anamnese interview

Anamnese is de eerste stap in elk medisch of psychologisch consult. Tijdens het gesprek doet de patiënt verslag van zijn of haar persoonlijke voorgeschiedenis van anorexia, eventuele lichamelijke klachten en vroegere ziekten. Als er een vermoeden bestaat van anorexia, kan de arts bijvoorbeeld de volgende vragen stellen:

Voelt u zich te dik?
Hoeveel weeg je?
Hoeveel gewicht bent u de afgelopen vier weken kwijtgeraakt?
Probeer je doelbewust af te vallen, bijvoorbeeld door overmatig te sporten of door niet genoeg te eten?
Wat is je gewenste gewicht?
(Voor meisjes/vrouwen:) Is je menstruatie gestopt?
Heeft u nog andere lichamelijke klachten zoals zwakte, duizeligheid of hartkloppingen?

Het interview wordt gevolgd door een lichamelijk onderzoek. Tijdens dit onderzoek krijgt de arts een algemeen overzicht van de algemene lichamelijke toestand van de patiënt. Hij gaat onder andere met een stethoscoop naar het hart en de buik luisteren.

Ook zal hij het lichaamsgewicht en de lengte van de betrokkene meten om zo de body mass index te bepalen – als objectieve maatstaf voor ondergewicht. Ondergewicht begint bij een BMI van minder dan 17.5, en de BMI van mensen met anorectie is vaak veel lager.

Bloedtesten

Ook krijgt de arts belangrijke informatie over de algemene lichamelijke conditie door het bepalen van verschillende bloedwaarden. Bloedonderzoek kan bijvoorbeeld worden gebruikt om de functie van de lever en de nieren en de bloedvorming te controleren en om gevaarlijke verstoringen in de zoutbalans (elektrolytenbalans) op te sporen.

Verdere medische onderzoeken

Ondervoeding kan elk orgaansysteem van het lichaam beschadigen. Het hangt daarom van de specifieke klachten af welke andere onderzoeken de arts zal uitvoeren.

Psychologische onderzoeken

"Eetstoornisinventarisatie" (EDI).

Een professionele vragenlijst over eetstoornissen zoals anorexia en boulimia is Garner's “Eating Disorder Inventory” (EDI). De huidige EDI bevat 91 vragen die typische psychologische kenmerken van anorexia- en boulimiapatiënten vastleggen. Ze vallen in elf categorieën:

Streven om dun te zijn – bijvoorbeeld: “Ik ben doodsbang om aan te komen.”
Boulimia – bijvoorbeeld: “Ik prop mezelf vol met eten.”
Ontevredenheid over het lichaam – bijvoorbeeld: “Ik denk dat mijn heupen te breed zijn.”
Twijfel aan jezelf – “Ik denk niet veel aan mezelf.”
Perfectionisme – bijvoorbeeld: “Alleen topprestaties zijn goed genoeg in mijn gezin.”
Wantrouwen – bijvoorbeeld: “Ik vind het moeilijk om mijn gevoelens tegenover anderen te uiten.”
Interoceptieve perceptie – bijvoorbeeld: “Ik heb gevoelens die ik nauwelijks kan benoemen.”
Angst om op te groeien – bijvoorbeeld: “Ik wou dat ik kon terugkeren naar de geborgenheid van mijn kindertijd.”
Ascese – bijvoorbeeld: “Ik schaam me voor mijn fysieke behoeften.”

Diagnostische interviews

Psychotherapeuten maken vaak gebruik van het Diagnostisch Interview voor Mentale Stoornissen (DIPS) of het Gestructureerd Klinisch Interview voor DSM-IV (SKID) om een diagnose te stellen. Ze kunnen worden gebruikt om eetstoornissen en andere psychiatrische stoornissen te identificeren.

Hiertoe stelt de psychotherapeut vragen die de patiënt vrijelijk beantwoordt. De therapeut classificeert de antwoorden met behulp van een puntensysteem.

Diagnostische criteria van anorexia nervosa

De diagnose anorexia wordt gesteld als de volgende vier symptomen aanwezig zijn:

Ondergewicht (minstens 15 procent onder het normale gewicht).
zelfgeïnduceerd gewichtsverlies
Verstoring van het lichaamsschema
Hormonale onevenwichtigheden (endocriene stoornissen)

Anorexia-test voor zelfbeoordeling

De bekendste anorexia-test voor zelfbeoordeling is de ‘Eating Attitude Test’ (EAT) van Garner en Garfinkel. De EAT bevat 26 stellingen over eetgedrag en houding ten aanzien van figuur en gewicht. Ze worden beantwoord op een schaal van ‘altijd’ tot ‘nooit’.

Voorbeelden van uitspraken in de EAT zijn:

“Ik vermijd eten, zelfs als ik honger heb.”
“Andere mensen vinden mij te dun.”
"Ik heb de behoefte om over te geven nadat ik gegeten heb."
“Ik ben geobsedeerd door dunner worden.”

Anorexia-tests op internet

Bij zelftests op internet wordt ook gevraagd naar typische denkpatronen en gedragingen die verband houden met eetstoornissen. Dergelijke online tests voor anorexia kunnen een medisch of psychologisch onderzoek niet vervangen, maar kunnen wel een eerste indicatie geven of er sprake is van verstoord eetgedrag.

Anorexia nervosa: behandeling

Anorexia is meer dan een uit de hand gelopen schoonheidsstoornis. Het is een zeer ernstige en levensbedreigende ziekte die bijna altijd een professionele behandeling vereist.

De belangrijkste doelen van de behandeling van anorexia zijn:

Normalisatie van het gewicht
Verandering van eetgedrag
Herstel van een normale perceptie van het lichaam
Therapie van individuele en gezinsproblemen

Ongeduldige behandeling

Mensen met anorexia kunnen poliklinisch, intramuraal of dagpatiënten worden behandeld. In de meeste gevallen is intramurale behandeling in een kliniek die gespecialiseerd is in anorexia echter noodzakelijk.

Dit geldt vooral voor patiënten met een lichaamsgewicht van minder dan 75 procent van het normale gewicht, een levensbedreigende lichamelijke aandoening of een zelfmoordrisico als gevolg van depressie. Het doel is gedragsverandering op de lange termijn, niet alleen gewichtstoename op de korte termijn.

Normalisatie van het gewicht

Aan het begin van de behandeling wordt meestal het individuele streefgewicht bepaald. Voor een succesvolle therapie moeten patiënten tussen de 500 en 1000 gram per week aankomen.

Daarnaast wordt er een therapieplan opgesteld dat is afgestemd op de individuele behoeften. Een belangrijk onderdeel van de therapie is het beheersen van het bereikte gewicht. Volgens onderzoeken lopen patiënten die de kliniek verlaten voordat ze een normaal gewicht hebben bereikt een groter risico op terugval.

Normaal leren eten

Mensen met anorexia moeten eerst opnieuw een normale manier van omgaan met voedsel leren. Daarom maken voedingsadvies, kooklessen, boodschappen doen en een individueel maaltijdplan in veel klinieken deel uit van het programma.

Operante conditionering wordt ook gebruikt om patiënten te motiveren om te eten. Dit betekent dat gewenst gedrag – in dit geval eten – wordt beloond of het niet naleven ervan wordt bestraft. Een beloning of straf kan bijvoorbeeld een toestemming of bezoekverbod zijn.

Psychotherapie

“Focale psychodynamische therapie” lijkt bijzonder succesvol te zijn bij de behandeling van anorexia. Deze evolutie van de psychoanalyse is specifiek op maat gemaakt voor mensen met anorexia. Het behandelt de oorzaken van anorexia en helpt patiënten omgaan met het dagelijks leven.

De nadruk ligt hier op het omgaan met emoties. Bovenal worden de individuele triggers voor deze ziekte onderzocht. Zonder de psychologische wortels van de ziekte te behandelen, is het risico op terugval zeer hoog.

Groepstherapie

Groepstherapie is een nuttige hulp bij anorexia nervosa. Patiënten kunnen hun ervaringen delen met andere patiënten en zien dat zij niet de enige zijn met het probleem.

Gezinstherapie

Gezinstherapie kan zeer effectief zijn, vooral voor jonge patiënten, omdat mensen met anorexia de steun van hun familie nodig hebben om te genezen.

Familieleden worden vaak overweldigd door de ziekte. Goede begeleiding en een familiecontact helpen zowel de patiënt thuis om te gaan als de familieleden om met de situatie om te gaan.

Geneesmiddel

Tot op heden is er geen medicijn dat gewichtstoename met succes ondersteunt. In veel gevallen komen naast anorexia echter ook andere psychische stoornissen voor, zoals depressie of obsessief-compulsieve stoornis. Deze aandoeningen kunnen onder meer met medicijnen worden behandeld.

Gebrek aan inzicht in de ziekte

Omdat mensen met anorexia vaak geen inzicht hebben in hun ziekte, zoeken veel patiënten geen behandeling.

Anorexia nervosa: cursus en prognose

Het beloop van anorexia nervosa kan van persoon tot persoon sterk variëren. Als algemene regel geldt: hoe jonger de patiënt, hoe groter de kans op herstel. Daarnaast hangt de prognose ook in belangrijke mate af van hoe laag het gewicht is, hoe lang de patiënt al anorexia heeft en welke fysieke en mentale mogelijkheden hij of zij heeft. Daarnaast is de steun van de sociale omgeving en vooral de familie van groot belang voor het herstel van de anorexiapatiënt.

Niet iedereen is genezen

Een deel van de anorexiapatiënten kan niet volledig genezen worden. Er wordt aangenomen dat de helft van de mensen met anorexia levenslang met de ziekte worstelt. Zelfs na gewichtsnormalisatie blijven bij veel patiënten de verwrongen opvattingen over gewicht en figuur bestaan.

Verander naar boulimie

Ongeveer 20 procent van de getroffenen ontwikkelt – beginnend bij anorexia – een andere eetstoornis: boulimia (eetbuistoornis). Dit is een eetstoornis waarbij tijdens periodes van hongerige honger veel voedsel wordt gegeten en vervolgens onmiddellijk weer wordt uitgebraakt.

Fysieke en mentale gevolgen op de lange termijn

De fysieke gevolgen van anorexia zijn vaak ernstig, omdat ondervoeding alle organen beschadigt. Het lichaam herstelt er niet altijd volledig van.

Levensgevaar

Anorexia is een zeer gevaarlijke geestesziekte. Bij sommige patiënten eindigt de ziekte fataal – hetzij vanwege de enorme tekortensymptomen, hetzij vanwege zelfmoord als gevolg van de daarmee gepaard gaande depressie.

Herstel is een langdurig proces met vooruitgang, maar vaak ook met achteruitgang. Zelfs na een ziekenhuisopname is langdurige therapeutische zorg noodzakelijk. Maar het goede nieuws is: de moeite is de moeite waard.

Anorexia: wat is “Pro Ana?”

“Pro Ana” is een beweging op internet die anorexia nervosa niet als een ziekte ziet, maar verheerlijkt als een levensstijl naar eigen keuze. Op de betreffende internetsites wisselen vooral meisjes ideeën uit over hoe ze nog meer kunnen afvallen om zich te conformeren aan hun ‘ideale lichaamsbeeld’. Ondanks het dreigende levensgevaar sporen de jongeren elkaar aan om zo min mogelijk te eten.

Anorexia-patiënten die “Pro Ana”-sites bezoeken, zijn zich ervan bewust dat zij onder de diagnose anorexia vallen. Ze willen echter niet genezen worden van hun anorexia, maar juist nog dunner worden. Zij zien het anorexialichaam als een wenselijk schoonheidsideaal – een levensbedreigende houding.

Toegang tot deze internetsites is vaak alleen mogelijk met een wachtwoord. Bijzonder strenge ‘Pro Ana’-forums zorgen ervoor dat mensen een soort sollicitatieprocedure doorlopen voordat ze worden toegelaten tot de online community, om ongewenste gasten te voorkomen.

De internetsites “Pro Ana” zijn erg populair. Er wordt geschat dat 40 procent van alle adolescenten met anorexia “Pro Ana”-sites bezoekt.

Er bestaan ook overeenkomstige internetsites voor boulimie. Deze worden ‘Pro-Mia’ genoemd. Boulimie is, net als anorexia, een eetstoornis. In tegenstelling tot anorexia lijden boulimiapatiënten aan eetbuien en eetbuien.

Religieuze inprenting

Bovendien is er een geloof dat het morbide wereldbeeld van mensen met anorexia illustreert (“Ik geloof in een wereld die alleen zwart en wit is, in afvallen, zonden vergeven, het vlees verwerpen en een leven vol honger leiden.”).

Foto's van slanke modellen

Op de ‘Pro Ana’-pagina’s worden ook foto’s getoond van ernstig uitgemergelde acteurs en andere beroemdheden. In sommige gevallen uploaden mensen met anorexia ook foto's van hun eigen lichaam. Degenen die aan anorexia lijden, delen hun dagelijkse ‘successen’ en rapporteren hoeveel ze hebben verloren en hoe weinig voedsel ze hebben gegeten. Aankomen wordt als een mislukking beschouwd.

Anonieme uitwisseling en wederzijdse versterking

Door het anonieme contact op internet kunnen anorexiapatiënten onbeperkt informatie uitwisselen. Het probleem is dat anorexiapatiënten zich in hun gedrag bevestigd voelen door andere anorexiapatiënten.

Wij-gevoel

Er is ook een sterke concurrentiedruk onder de volgers. Iedereen wil nog dunner zijn dan de anderen en bewijzen hoe wilskrachtig ze zijn.

Bovendien krijgen anorexiapatiënten informatie over hoe ze de ziekte voor hun ouders kunnen verbergen en nog sneller kunnen afvallen. Er worden ook tips gegeven over het vervalsen van gewichtsmetingen bij de dokter.

Beschermende maatregelen

Het voortduren van de aandoening heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid en kan fataal zijn. Verschillende initiatieven (bijvoorbeeld jugendschutz.net) controleren al enkele jaren “pro ana”-sites en hebben er al enkele geblokkeerd. Het is echter lastig om controle te houden over het aanbod op internet – ook omdat er voortdurend nieuwe sites bijkomen.

Inmiddels zijn er ook app-versies van “Pro Ana” voor mobiele telefoons. De uitwisseling via de mobiele telefoon kan helemaal niet worden gecontroleerd. Mensen met anorexia kunnen het gebruiken om XNUMX uur per dag contact te houden. De druk om niet te eten bestaat dus dag en nacht.

Pro Ana-verbod?

Er zijn uitgebreide debatten geweest over de vraag of “Pro Ana”-internetsites verboden moeten worden. Het argument vóór het verbieden van “Pro Ana”-sites is het gevaar dat dat het geval is

de sites creëren een afslankwedstrijd en promoten ongezonde methoden om af te vallen
anorexia wordt gepresenteerd als een positieve levensstijl en de discipline van de hongerdood wordt verheerlijkt als een religie

Bezoekers van de ‘Pro Ana’-sites hebben daarentegen betoogd dat zij het recht hebben om te delen met anderen die hetzelfde ervaren als zij.

Ongetwijfeld hebben mensen die de ‘Pro Ana’-beweging volgen, dringend behoefte aan psychologische en medische hulp. Het is echter niet mogelijk om de uitwisseling van leden tegen te houden. Ook is het de vraag of een verbod het gewenste effect zou hebben of de anorexiabeweging eerder een nog sterkere impuls zou geven.