Wat is zuurstofverzadiging?
Zuurstofverzadiging geeft aan welk deel van het rode bloedpigment (hemoglobine) met zuurstof is geladen. De hemoglobine absorbeert de via de longen ingeademde zuurstof en transporteert deze via de bloedbaan naar de weefsels. Daar geeft de hemoglobine de geladen zuurstofmoleculen af aan de cellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen:
- sO2: zuurstofverzadiging zonder nauwkeurigere aanduiding
- SaO2: zuurstofverzadiging in arterieel bloed
- SVO2: zuurstofverzadiging in veneus bloed
- SZVO2: Zuurstofverzadiging in centraal veneus bloed
De druk die door gasvormige zuurstof in het bloed wordt uitgeoefend, wordt de partiële zuurstofdruk genoemd.
Welke factoren beïnvloeden de zuurstofverzadiging?
De zuurstofverzadiging in het bloed hangt af van de pH, de partiële koolstofdioxidedruk, de temperatuur en de concentratie bisfosfoglyceraat in de rode bloedcellen. Hemoglobine geeft gemakkelijker zuurstof af bij:
- verhoogde CO2-concentratie
- verhoogde temperatuur
- verhoogde concentratie van 2,3-bisfosfoglyceraat in rode bloedcellen
Aan de andere kant stabiliseren tegengestelde omstandigheden (verhoogde pH, verlaagde CO2-concentratie, enz.) de binding van zuurstof aan hemoglobine.
Wanneer bepaal je de zuurstofverzadiging?
De arts meet de zuurstofverzadiging in het arteriële bloed (SaO2) met een zogenaamde pulsoximeter – een klein draagbaar meetapparaat. Een meetclip wordt aan de vingertop of oorlel van de patiënt bevestigd en verzendt de gemeten waarden naar een monitor. Hartslag, ademhalingsfrequentie en bloeddruk worden meestal gelijktijdig gemeten. Voor pasgeborenen kan de clip ook aan de hiel worden bevestigd.
Zuurstofverzadiging: Normale waarden
Noch leeftijd, noch geslacht hebben invloed op de zuurstofverzadiging. Waarden bij gezonde mensen moeten tussen de 90 en 99 procent liggen.
De partiële zuurstofdruk in het bloed is daarentegen afhankelijk van de leeftijd en wordt gemeten in kPa of mmHg. Jonge volwassenen vertonen doorgaans een spO2-waarde van ongeveer 96 mmHg (equivalent aan 12.8 kPa). In de loop van het leven neemt de partiële druk af en bedraagt bij een 75-jarige ongeveer 10 mmHg (equivalent aan 80 kPa).
Als er door een longziekte te weinig zuurstof in het bloed zit, kan er minder hemoglobine met zuurstof worden geladen – de zuurstofverzadiging daalt. Dit is bijvoorbeeld het geval bij:
- emfyseem
- Astma
- Chronische obstructieve longziekte (COPD)
Een verminderde ademhaling vermindert ook de verzadiging, bijvoorbeeld in het geval van intoxicatie met geestverduisterende stoffen. Andere redenen voor verminderde zuurstofverzadiging zijn onder meer:
- Doorbloedingsstoornissen
- Hartafwijkingen
- Aandoeningen van het zuur-base-evenwicht met acidose (hyperaciditeit)
Vals lage waarden kunnen worden veroorzaakt door onderkoeling of een beperkte bloedtoevoer naar de ledematen (zoals bij shock of vasculaire occlusie). Nagellak en nagelschimmel kunnen de meting ook vervalsen.
Wanneer is de zuurstofsaturatie verhoogd?
Als je bijzonder diep en snel in- en uitademt (hyperventilatie), kan de saturatie oplopen tot 100 procent. Tegelijkertijd neemt het kooldioxidegehalte in het bloed af.
Wat te doen als de zuurstofverzadiging verandert?
Als de zuurstofsaturatie te laag is, is zuurstoftherapie noodzakelijk. In dit geval wordt zuurstof aan de patiënt toegevoerd, bijvoorbeeld via een neuscanule of een masker. Indien nodig moet de patiënt mogelijk ook worden geïntubeerd: er wordt een buis in de luchtpijp ingebracht en de patiënt wordt kunstmatig beademd.
Bovendien moet de oorzaak van de verlaagde zuurstofverzadiging worden verholpen. Een astma-aanval wordt bijvoorbeeld gestopt met medicijnen.
