Een opgeblazen gevoel voorkomen en behandelen

Kort overzicht

Wat is winderigheid? Te veel lucht in de maag – de maag is opgezwollen (meteorisme). Er is vaak sprake van een toename van de darmwind (winderigheid).
Oorzaken: vezelrijk of winderig voedsel (kool, peulvruchten, uien enz.), koolzuurhoudende dranken enz. Oorzaken: vezelrijk of winderig voedsel (kool, peulvruchten, uien enz.), koolzuurhoudende dranken, alcohol, koffie, lucht inslikken door overhaast eten of praten tijdens het eten, stress, angst, prikkelbaredarmsyndroom, voedselintolerantie (zoals lactose-intolerantie, coeliakie), voedselallergie, darmflorastoornis (bijv. als gevolg van antibioticatherapie), pancreasinsufficiëntie, darmobstructie, darmkanker, levercirrose; bij baby's: koliek van drie maanden
Behandeling: ontschuimingsmiddelen, spijsverterings- en krampstillende middelen, huismiddeltjes; behandeling van de onderliggende ziekte indien nodig
Preventie: vermijd voedingsmiddelen en dranken die moeilijk verteerbaar zijn en winderigheid veroorzaken (bijv. vet voedsel, kool, bonen, koolzuurhoudende dranken), gebruik kruiden die de spijsvertering bevorderen (karwij, anijs, marjolein, enz.), eet langzaam en kauw goed, eet meerdere kleine maaltijden per dag in plaats van enkele grote porties, zorg voor voldoende beweging en sport (bijvoorbeeld spijsverteringswandeling, zwemmen, fietsen)

Winderigheid: oorzaken

De manier waarop mensen winderigheid waarnemen varieert echter. Sommige mensen vinden zelfs kleine hoeveelheden gas in de maag storend, anderen zijn hier minder gevoelig voor. Winderigheid die sporadisch voorkomt en zonder andere begeleidende symptomen wordt niet als een ziekte beschouwd. In sommige gevallen zijn het echter symptomen van een ziekte.

Hoe darmgas zich ontwikkelt

Darmgassen worden voornamelijk geproduceerd tijdens de spijsvertering – vooral wanneer vezelrijk voedsel of grote hoeveelheden koolhydraten of eiwitten worden afgebroken door de darmbacteriën. De microben produceren onder meer waterstof, methaan en koolstofdioxide. Het merendeel van deze gassen komt in de bloedbaan terecht en wordt via de longen uitgeademd. De rest ontsnapt via de darmen.

Wat veroorzaakt winderigheid?

In de overgrote meerderheid van de gevallen is een opgeblazen gevoel onschadelijk en kan het worden toegeschreven aan slechte voedings- en levensstijlgewoonten. Het kan echter ook door ziekte veroorzaakt worden.

Opgeblazen voedsel en dranken

Kool, peulvruchten en uien kunnen bijvoorbeeld ernstige winderigheid veroorzaken. Overmatig rijk, vet of zoet voedsel leidt ook tot verhoogde gasvorming in de maag. De daar aanwezige enzymen kunnen de voedingsstoffen dan niet volledig afbreken en bacteriën worden actief.

Koolzuurhoudende dranken, alcohol en koffie kunnen ook winderigheid veroorzaken.

Lucht inslikken (aerofagie)

Mensen die hun maaltijden snel verslinden, slikken ongeveer twee keer zoveel lucht in als langzame eters – en dit verzamelt zich in de darmen.

Gebrek aan lichaamsbeweging

Mensen die het grootste deel van de dag zittend doorbrengen, zijn ook gevoeliger voor een opgeblazen gevoel: een gebrek aan lichaamsbeweging maakt de darmen trager en bevordert winderigheid.

Psychologische triggers

Knopen in de maag, stenen in de buik – een negatieve psychologische toestand heeft een aanzienlijk effect op de spijsvertering. Stress en angst verstoren de spijsvertering en kunnen ook winderigheid veroorzaken.

Zwangerschap

Winderigheid tijdens de zwangerschap is niet ongewoon. Het lichaam van de aanstaande moeder produceert het hormoon progesteron. Het ontspant het spierweefsel van organen, waaronder de spieren in het maag-darmkanaal. Dit vertraagt de spijsvertering. Dit kan gemakkelijker tot een opgeblazen gevoel leiden.

Ziekten

Winderigheid wordt zelden veroorzaakt door ziekte. Deze omvatten bijvoorbeeld voedselallergieën en voedselintoleranties. Levensbedreigende ziekten veroorzaken zeer zelden winderigheid. De belangrijkste ziektegerelateerde oorzaken van een opgeblazen gevoel zijn:

Prikkelbaredarmsyndroom: Bij het prikkelbaredarmsyndroom is de functie van het spijsverteringskanaal verstoord. Naast een opgeblazen gevoel zijn er pijn, krampen en ongemak, evenals veranderingen in de ontlasting.
Fructose-intolerantie (fructose-intolerantie): Een transporteiwit transporteert de suiker naar het bloed. Bij een te grote hoeveelheid treden dezelfde klachten op als bij lactose-intolerantie.
Sorbitol-intolerantie: Sorbitol (sorbitol, glucitol) is een suikeralcohol die voornamelijk in bepaalde soorten fruit voorkomt. Als E 420 wordt het ook toegevoegd aan veel industrieel geproduceerde of bewerkte voedingsmiddelen – om te zoeten, als bevochtigingsmiddel en om te conserveren. De symptomen van sorbitol-intolerantie zijn dezelfde als die van lactose-intolerantie.
Glutenintolerantie (coeliakie): Bij glutenintolerantie reageert het lichaam overgevoelig op het gluteneiwit dat in granen zit. Typische symptomen van deze vorm van voedselintolerantie zijn een opgeblazen gevoel, gewichtsverlies, chronische diarree en misselijkheid.
Voedselallergieën: Sommige mensen zijn allergisch voor bepaalde voedingsmiddelen, zoals noten, fruit of melk. Het eten van deze allergenen kan een opgeblazen gevoel, jeuk, zwelling in de mond, diarree en eczeem op de huid veroorzaken.
Verstoring van de darmflora: Winderigheid kan ook ontstaan als de darmflora uit balans is, bijvoorbeeld als gevolg van het nemen van antibiotica.
Colorectale kanker (colorectaal carcinoom): Colorectale kanker is een kwaadaardige groei in de darm. Naast chronische winderigheid en een onregelmatige spijsvertering kan een verandering in de ontlasting en de aanwezigheid van bloed daarin een aanwijzing zijn voor darmkanker.
Levercirrose: Ernstige winderigheid komt ook voor bij levercirrose. Andere symptomen zijn vermoeidheid, slechte prestaties, verlies van eetlust, misselijkheid, constipatie en druk onder de rechter ribbenboog.
Darmobstructie: Darmobstructie manifesteert zich meestal in eerste instantie als constipatie, buikpijn en winderigheid. Het kan worden veroorzaakt door verlamming van de darmbeweging (peristaltiek), littekens van verklevingen na een operatie, de ziekte van Crohn en tumoren of vreemde voorwerpen in de darm.

Positie van de dunne en dikke darm:

Winderigheid bij baby's en kinderen

Vooral in de eerste drie levensmaanden hebben baby’s vaak last van winderigheid. Gassen blazen de maag van de baby pijnlijk op. In sommige gevallen komt lucht het spijsverteringskanaal binnen door simpelweg te slikken tijdens het drinken. Om deze reden moeten baby's na het drinken boeren. Hierdoor kan de lucht uit de maag ontsnappen.

Voedselintoleranties

Trefwoord: Koliek van drie maanden

Sommige baby's huilen overmatig, vooral in de vroege avonduren. De meest voorkomende huilende baby’s zijn te vinden in de leeftijdsgroep van 0 tot 3 maanden. De getroffen kinderen lijden aan zogenaamde driemaandskoliek. Deze verouderde term illustreert wat voorheen werd beschouwd als de oorzaak van overmatige huilbuien: veel lucht in de maag, wat buikpijn en een opgeblazen gevoel veroorzaakt.

Er wordt nu aangenomen dat de lucht in de maag van de baby het gevolg is en niet de oorzaak van het overmatig huilen (lucht inslikken tijdens hevig, langdurig huilen!). In plaats daarvan wordt aangenomen dat de reden voor de huilbuien is dat de getroffen baby's nog steeds moeite hebben zichzelf te kalmeren. Ze kunnen ook gevoeliger zijn dan hun leeftijdsgenoten en daarom gemakkelijker overweldigd worden door prikkels uit de omgeving.

In ieder geval wordt koliek van drie maanden nu beschouwd als een regulatiestoornis (net als voedings- en slaapstoornissen bij baby’s) – de getroffen baby’s hebben nog niet de ontwikkelingsstap gezet om hun gedrag op de juiste manier te reguleren in bepaalde contexten (zelfrustgevend, huilen, slapen, enz.).

Middelen tegen winderigheid

Winderigheid: huismiddeltjes

Er zijn verschillende huismiddeltjes tegen winderigheid. Thee, warmte en massage – wat u hierbij kan helpen, leest u hier.

Huismiddeltjes hebben hun grenzen. Als de klachten langere tijd aanhouden, niet verbeteren of zelfs verergeren, dient u altijd een arts te raadplegen.

Thee tegen winderigheid

Verschillende geneeskrachtige plantentheeën hebben een decongestivumeffect en verlichten buikpijn. Geschikte geneeskrachtige planten zijn

anijszaad
karwij
citroenmelisse
salie
Venkel
Kurkuma
gember
Kamille
Alsem

Je kunt ook een mengsel van 50 gram anijs, venkel en karwij fijnmaken, 150 ml kokend water over een theelepel van dit mengsel gieten, afdekken en tien minuten laten trekken. Drink meerdere keren per dag een kopje thee om de winderigheid te verlichten.

Warmte tegen winderigheid

Een ander ding dat helpt tegen winderigheid is warmte. Het ontspant de darmen. Een warmwaterkruik of een graankussen (kersensteenkussen) zijn geschikt. Als je het effect wilt versterken, kun je een vochtig washandje tussen de warmwaterkruik en je maag leggen (vochtige hitte).

Buikkompres met kamille: Een vochtig, warm buikkompres met kamille heeft een pijnstillende, krampstillende en ontspannende werking. Giet hiervoor een halve liter kokend water over een tot twee eetlepels kamillebloemen, dek af en laat vijf minuten trekken.

Aardappelwrap: De warmte van een aardappelwrap (of aardappeltopping) werkt ontspannend, pijnverlichtend en bevordert de bloedcirculatie. Kook de aardappelen tot ze zacht zijn, giet ze af en laat ze stomen. Leg ze op een doek en prak ze fijn met een vork. Leg een tussendoek op uw buik, sluit de overlay tot een klein pakje en leg deze er bovenop. Zet vast met een buitendoek (bijv. handdoek) en laat 30 tot 60 minuten staan. Rust dan uit.

Zodra de hitte onaangenaam wordt, verwijdert u de wikkel of comprimeert u deze onmiddellijk.

Buikmassage en wrijven

Zachte massages zijn ook een beproefd huismiddeltje tegen winderigheid.

Buikmassage: Een zachte buikmassage activeert de natuurlijke darmbeweging, verlicht spanning en helpt vaak tegen winderigheid. Om dit te doen, strijkt u de buik enkele minuten met de klok mee met beide handen en lichte druk. Dit huismiddeltje is bijzonder geschikt voor kinderen.

Buikwrijving: Een buikwrijving met verdunde venkel, citroenmelisse, kamille of karwijolie verwarmt, verlicht krampen en pijn en stimuleert de spijsvertering. Om dit te doen, verwarm een paar druppels van de verdunde olie in uw handen en wrijf zachtjes over de buik gedurende een paar minuten met de klok mee. Oefen niet te veel druk uit! Dek het vervolgens goed af en laat het ongeveer een half uur rusten. Herhaal indien nodig meerdere keren per dag.

Medicatie tegen winderigheid

Er zijn verschillende vrij verkrijgbare medicijnen en voorgeschreven medicijnen beschikbaar om ernstige winderigheid te behandelen. Ze hebben een decongestivum, krampstillend of spijsverteringseffect. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende bereidingen, bijvoorbeeld als druppels of capsules.

Ontschuimers: Ze verminderen de oppervlaktespanning van de schuimbellen in de chymus waarin gassen opgesloten zitten. Hierdoor kunnen de gassen ontsnappen, in het lichaam worden opgenomen of door de anus gaan. Ontschuimers hebben een puur fysieke werking en komen niet in de bloedbaan terecht. Ze moeten bij de maaltijd of 's avonds vóór het naar bed gaan worden ingenomen. Bekende vertegenwoordigers van deze groep actieve ingrediënten zijn simeticon en dimeticon.

Spijsverteringsenzymen: Sommige mensen zijn niet in staat voedsel dat vet, eiwit of koolhydraten bevat, goed te verteren. De reden hiervoor is dat de kliercellen van het spijsverteringskanaal (in de maag, pancreas en lever) de overeenkomstige spijsverteringsenzymen niet in voldoende hoeveelheden produceren. Winderigheid is het resultaat. Medicatie die de ontbrekende enzymen bevat, kan hierbij helpen. Ze moeten bij de maaltijd worden ingenomen, zodat het voedsel beter wordt verteerd.

Winderigheid: preventie

In de meeste gevallen is winderigheid onschadelijk en wordt het veroorzaakt door een slechte levensstijl en eetgewoonten. U dient daarom rekening te houden met het volgende:

Vermijd winderig voedsel: elk boontje maakt een geluidje, zoals het gezegde luidt. Winderigheid wordt meestal veroorzaakt door ‘explosief’ voedsel. Deze moeten dan vermeden worden. Doorgewinterde bonenliefhebbers kunnen de peulvruchten ook twaalf uur laten weken en lang koken voordat ze worden gegeten. Dit vermindert de gasvormende eigenschappen. Wees ook voorzichtig met uien, kool, onrijp fruit, versgebakken brood en grof (zwaar) volkorenbrood en koolzuurhoudende dranken.
Lichte voeding: Eet vooral voedsel dat licht verteerbaar is. Vetrijke, zware en luxueuze maaltijden vormen een enorme uitdaging voor het spijsverteringskanaal en kunnen gemakkelijk tot een opgeblazen gevoel leiden.
Nuttige kruiden: Gebruik zo vaak mogelijk spijsverteringskruiden zoals karwij, anijs, marjolein of koriander in de keuken om een opgeblazen gevoel en indigestie te voorkomen.
Geniet in plaats van te slikken: neem de tijd om te eten, kauw goed en spreek heel weinig tijdens het eten. Hierdoor komt er niet zoveel lucht in de darmen. Overigens is het eten van meerdere kleine maaltijden gedurende de dag beter dan het eten van een paar grote.

Wanneer moet je naar een dokter?

Zoals gezegd is winderigheid meestal onschadelijk. Slechts in zeldzame gevallen schuilt er een ernstige ziekte achter de vervelende symptomen. In de volgende gevallen moet u echter een arts raadplegen:

De winderigheid gaat gepaard met hevige buikpijn, braken en veranderde stoelgang.
Ze komen in bepaalde contexten terug.
Ze blijven gedurende een langere periode bestaan.

Wat doet de dokter?

Om de oorzaak van de winderigheid te achterhalen, zal de arts eerst vragen stellen over uw medische geschiedenis (anamnese). Hij zal u vragen de winderigheid of het meteorisme nader te beschrijven en te informeren naar eventuele andere klachten (buikpijn, stoelgang). veranderingen, misselijkheid, enz.). Hij zal ook vragen stellen over uw voedings- en levensstijlgewoonten en eventuele onderliggende ziekten.

Vervolgens palpeert de arts uw buik en controleert uw darmgeluiden met een stethoscoop. Als hij vermoedt dat een organische ziekte de oorzaak is van het opgeblazen gevoel, zal hij verdere onderzoeken regelen. Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan een echografisch onderzoek (echografie) van de buik, ontlastingsonderzoek of onderzoek naar voedselintoleranties zoals een lactose-, fructose- of sorbitoltolerantietest.

Veelgestelde vragen

De antwoorden op de meest gestelde vragen over dit onderwerp vindt u in ons artikel Veelgestelde vragen over winderigheid.