Hoe ticagrelor werkt
Het antistollingsmiddel ticagrelor remt specifiek een bepaalde bindingsplaats op het oppervlak van bloedplaatjes (trombocyten), de zogenaamde P2Y12-receptor voor ADP. Dit onderdrukt de activering van verdere bloedplaatjes en ook de verdere “zelfactivatie” van bloedplaatjes. De combinatie van ticagrelor met acetylsalicylzuur (ASA) bij dubbele remming van bloedplaatjes voorkomt bovendien de vorming van tromboxanen, waardoor het vermogen van bloedplaatjes om te stollen verder wordt verminderd.
Wanneer bloed uit het vasculaire systeem van het lichaam lekt, probeert het lichaam het bloedverlies te stoppen. Om dit te doen, wordt de bloedstolling geactiveerd. Het zorgt ervoor dat zich precies op de aangetaste plek stolsels vormen om het lek te dichten. Bloedplaatjes, die samen met de rode en witte bloedcellen het derde type bloedcellen vormen, spelen een belangrijke functie in dit proces.
De taak van de bloedplaatjes is het detecteren van een vasculair lek en vervolgens het initiëren van stolling. Om dit te doen, hechten de bloedplaatjes zich met behulp van andere eiwitten in het bloed aan de gewonde plek en worden ze geactiveerd, waardoor er alles aan wordt gedaan om het vat zo snel mogelijk te sluiten.
Als dit proces door verschillende factoren wordt verstoord, waardoor het overmatig gevoelig kan worden geactiveerd, is er sprake van een stollingsstoornis. In dit geval kunnen zich grotere stolsels vormen in intacte bloedvaten. Deze kunnen dan belangrijke bloedvaten blokkeren die bijvoorbeeld de hersenen of het hart van water voorzien – met gevolgen zoals een beroerte of een hartaanval.
Om dit te voorkomen worden medicijnen gebruikt die het stollingsproces verstoren, bijvoorbeeld ticagrelor.
Absorptie, afbraak en uitscheiding
Na inname wordt ongeveer een derde van ticagrelor vanuit de darm in de bloedbaan opgenomen, waar het na anderhalf uur zijn maximale bloedspiegel bereikt. Het antistollingsmiddel wordt in de lever gedeeltelijk door het cytochroom P450-enzymsysteem omgezet in een andere verbinding die ook effectief is.
Zowel ticagrelor zelf als het omzettingsproduct ervan worden in kleine mate uit het lichaam uitgescheiden via de urine, maar vooral via de ontlasting. Na zeven tot acht uur is de bloedspiegel van ticagrelor gedaald tot ongeveer de helft van de geabsorbeerde dosis.
Wanneer wordt ticagrelor gebruikt?
Ticagrelor is geïndiceerd in combinatie met acetylsalicylzuur (ASA) voor de preventie van stolselvorming bij volwassen patiënten met:
- Acuut coronair syndroom (verzamelnaam voor instabiele angina, myocardinfarct en plotselinge hartdood).
In de lagere dosering van 60 milligram wordt ticagrelor in combinatie met ASA voorgeschreven voor de preventie van atherotrombotische voorvallen bij patiënten met een bekend myocardinfarct dat minstens 12 maanden eerder heeft plaatsgevonden.
Ticagrelor moet langdurig worden ingenomen om de vorming van stolsels langdurig te onderdrukken. De duur van de behandeling wordt individueel bepaald en bedraagt doorgaans één jaar.
Hoe wordt ticagrelor gebruikt?
Aan het begin van de behandeling met ticagrelor wordt 180 milligram van het actieve ingrediënt ingenomen, gevolgd door tweemaal daags 90 milligram met tussenpozen van ongeveer twaalf uur. Het kan met of zonder maaltijd worden ingenomen.
Als de patiënt moeite heeft met slikken of via een maagsonde wordt gevoed, kan de ticagrelortablet worden vermalen en in water gesuspendeerd worden toegediend. Als alternatief zijn er ticagrelor-smelttabletten die al in de mond oplossen.
Voor vervolgbehandeling bij hoogrisicopatiënten na een hartaanval wordt tweemaal daags 60 milligram ticagrelor ingenomen, met een tussenpoos van ongeveer twaalf uur.
Als u een dosis heeft gemist, mag u deze niet later innemen. Neem in plaats daarvan gewoon de volgende dosis op het gebruikelijke tijdstip. Neem geen twee doses tegelijk!
Wat zijn de bijwerkingen van ticagrelor?
Af en toe duizeligheid, hoofdpijn, bloeding in de schedel, bloeding in de ogen, bloederige hoest, braken van bloed, maagzweren, bloeding in de mondholte, huiduitslag, jeuk, bloeding van de urinewegen en het vaginale slijmvlies, en verzwakking van de immuunsysteem worden ook gezien.
Waar moet rekening mee worden gehouden bij het gebruik van ticagrelor?
Contra-indicaties
Ticagrelor mag niet worden ingenomen door:
- overgevoeligheid voor de werkzame stof of voor één van de andere bestanddelen van het geneesmiddel
- actieve bloeding
- voorgeschiedenis van bloedingen in de schedel (intracraniale bloeding)
- ernstige leverfunctiestoornis
- gelijktijdig gebruik van sterke CYP3A4-remmers (zoals claritromycine, itraconazol, ritonavir)
Interacties met andere geneesmiddelen
Er zijn verschillende interacties van ticagrelor met andere geneesmiddelen mogelijk. Daarom moet vóór aanvang van de behandeling worden gecontroleerd welke andere medicijnen de patiënt gebruikt.
Ticagrelor wordt in de lever afgebroken door het enzym cytochroom P450 3A4, dat ook veel andere actieve ingrediënten in het lichaam afbreekt. Sommige van deze middelen kunnen het enzym remmen, waardoor de bloedspiegel van ticagrelor stijgt.
Omgekeerd kunnen sommige stoffen de hoeveelheid van het enzym cytochroom P450 3A4 verhogen, waardoor de afbraak van ticagrelor toeneemt. Dit geldt bijvoorbeeld voor medicijnen tegen epilepsie en epileptische aanvallen (zoals fenytoïne, carbamazepine, fenobarbital), sommige voedingsmiddelen (zoals gember, knoflook, zoethout) en het kruidenantidepressivum sint-janskruid.
Ticagrelor kan ook de afbraak van andere geneesmiddelen beïnvloeden door bepaalde eiwitten te remmen. Het antistollingsmiddel kan bijvoorbeeld de concentratie van geneesmiddelen verhogen, zoals digoxine (hartmedicatie), ciclosporine (voor auto-immuunziekten en na orgaantransplantaties), atorvastatine (cholesterolverlagend medicijn) en verapamil (bijvoorbeeld voor hartritmestoornissen).
Nauwlettend toezicht wordt aanbevolen aan het begin van de behandeling met ticagrelor, vooral voor geneesmiddelen met een smal therapeutisch bereik. Dergelijke medicijnen zijn alleen therapeutisch effectief in een smal dosisbereik; wanneer de dosis wordt verhoogd, treedt er snel een overdosering op met de bijbehorende bijwerkingen.
Leeftijdsbeperking
De veiligheid en werkzaamheid van ticagrelor bij kinderen en adolescenten jonger dan 18 jaar zijn niet vastgesteld.
Zwangerschap en borstvoeding
Uit dieronderzoek is gebleken dat ticagrelor en zijn actieve metaboliet in de moedermelk terechtkomen. Het is niet bekend of dit ook bij mensen het geval is. Een risico voor het kind als de zogende moeder ticagrelor gebruikt, kan daarom niet worden uitgesloten. Op basis van een risico-batenanalyse moet per geval worden besloten of de borstvoeding uit voorzorg moet worden gestaakt of dat ticagrelor moet worden stopgezet.
Hoe kunt u geneesmiddelen verkrijgen die ticagrelor bevatten?
Preparaten die de werkzame stof ticagrelor bevatten, zijn in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland op recept verkrijgbaar en zijn daarom alleen op recept verkrijgbaar bij de apotheek.
Hoe lang is ticagrelor bekend?
Ticagrelor werd ontwikkeld als het eerste actieve ingrediënt dat de activering van bloedplaatjes door ADP reversibel remt. Het werd in 2011 op de Europese markt geïntroduceerd.
De nieuwigheid en het aanzienlijke extra voordeel van het actieve ingrediënt werden in Duitsland ook erkend door het Federale Paritaire Comité, dat de vaste prijzen van medicijnen in dit land vaststelt. Om deze reden zijn preparaten met de werkzame stof ticagrelor relatief duur, maar hebben ze het voordeel dat ze de sterfte na een hartaanval meer kunnen verminderen dan eerdere therapieën.
