Kort overzicht
- Wat is een stootvoet? Deze voetafwijking is meestal aangeboren, maar kan ook veroorzaakt worden door ziekte of een ongeval. De voet is sterk naar boven gebogen, in extreme gevallen rusten de tenen tegen het scheenbeen.
- Behandeling: Bij pasgeborenen meestal spontane genezing, fysiotherapie, gips en spalken, operatie, speciale schoenen
- Oorzaken: Vernauwde positie van de baby in de baarmoeder, virale infecties, genetische oorzaken, neurologische aandoeningen, ongelukken
- Diagnose: beoordeling van zichtbare symptomen, beeldvormingsprocedures, loopanalyse
- Preventie: Niet mogelijk met de gebruikelijke primaire vorm, een zorgvuldige behandeling van reeds bestaande aandoeningen en verwondingen
Wat is een hielvoet?
Een hielvoet (pes calcaneus) is een bijzondere misvorming van de voet. Het is aangeboren of verworven in de loop van het leven. Deze secundaire hielvoet is het resultaat van een andere aandoening. In de meeste gevallen worden baby's geboren met een eeltknobbel. Minder gebruikelijk is een combinatie van een gehaakte voet en een gebogen voet, ook wel een gehaakte gebogen voet of gebogen gehaakte voet genoemd (pes valgocalcaneus).
Symptomen: Zo ziet een hielvoet eruit
Een uitgesproken hielvoet is merkbaar. De hele voet wordt naar boven gestrekt richting het scheenbeen. Artsen noemen dit symptoom dorsaalflexie. Door deze hyperextensie is het niet mogelijk de voet normaal naar beneden te buigen (plantairflexie). In extreme gevallen rusten de tenen tegen het scheenbeen zodat de voetzool naar buiten wijst. De voet ziet eruit alsof hij gevouwen is. Optisch is het dus het tegenovergestelde van de spitse voet, waarbij de tenen naar beneden wijzen.
In de regel treffen de misvormingen alleen het zachte weefsel, de botten worden niet aangetast. Hierdoor is deze misvorming meestal goed te behandelen. Congenitale bunions met misvormde botten zijn daarentegen zeer zeldzaam.
Bij een gebogen hielvoet wordt de voetzool ook naar boven gestrekt richting het scheenbeen. Bovendien is de enkel iets naar binnen gebogen, waardoor de zool iets naar buiten draait.
Mogelijke klachten wegens gevolgschade
Als u een uitgesproken hielvoet heeft, kunt u niet normaal lopen. Zelfs als de misvorming minder uitgesproken is, moet deze zeker worden behandeld – als deze niet vanzelf verdwijnt. Dit is belangrijk om gevolgschade te voorkomen. Zelfs een lichte hielvoet heeft immers invloed op het hele bewegingsapparaat.
Hoe wordt een hielvoet behandeld?
De behandeling van hielvoet hangt vooral af van de oorzaak. De eeltknobbels van een baby genezen meestal zonder behandeling.
Spontane genezing
Hackfeet bij baby's is een veel voorkomende voetmisvorming. Artsen hoeven het echter niet automatisch te behandelen, omdat het in veel gevallen vanzelf geneest. Dit gebeurt soms al binnen enkele dagen na de geboorte.
Massage en fysiotherapie
Als de verkeerde voetstand kort na de geboorte niet weer normaal wordt, behandelen artsen de eeltknobbels van de baby. De eerste stap is handmatige mobilisatie: spieren en ligamenten worden gemasseerd en uitgerekt totdat de voetzool weer in de normale positie staat.
Het wordt aanbevolen dat ouders dit proces ondersteunen door de fysiotherapeut te vragen oefeningen te laten zien die ze thuis met hun kind kunnen doen. Indien nodig kunnen de kinderen de oefeningen zelf onder begeleiding uitvoeren naarmate ze ouder worden. Dit is echter zelden nodig.
Behandeling met gipsverband of spalken
De behandeling van de hielvoet van een baby wordt meestal aangevuld met een behandeling die redressie wordt genoemd. Simpel gezegd houdt dit in dat de voet in de juiste positie wordt gedwongen en daar wordt vastgehouden totdat de structuren zich hebben aangepast en de voet in deze positie blijft. Dit gebeurt in twee fasen.
Chirurgie
Een operatie is zeer zelden nodig voor een baby met aangeboren bunions. Artsen gebruiken het vaker voor de secundaire vorm. Als de misvorming niet met conservatieve maatregelen kan worden gecorrigeerd, zijn er verschillende opties voor chirurgische behandeling. Chirurgen hebben hiervoor verschillende methoden tot hun beschikking. Dit zijn de belangrijkste:
- De achillespees verbindt de kuitspier met het hielbeen. Bij een hielvoet is de voet permanent overbelast. Het is daarom raadzaam om deze in te korten of van positie te veranderen om tractie op de voetzool uit te oefenen.
- Chirurgen hebben een soortgelijk effect als ze extra spierpezen in het gebied van de achillespees plaatsen om deze te versterken en zo de spiertractie te vergroten.
- Chirurgen verwijderen soms een stukje bot uit het hielbeen (achtervoetosteotomie) om de voet te helpen terugkeren naar zijn normale positie.
- Een andere optie is om de voet in de juiste positie te forceren en daar permanent te fixeren. Artsen verstijven het enkelgewricht bijvoorbeeld met een schroef (artrose). Deze optie beperkt echter de mobiliteit van de patiënt op de lange termijn. Dit is merkbaar bij bijvoorbeeld snel lopen of hardlopen.
Inlegzolen en speciale schoenen
Hoe ontstaat een hielvoet?
Onder de mogelijke oorzaken van pes calcaneus is het belangrijk om onderscheid te maken tussen aangeboren en verworven varianten.
Aangeboren hielvoet
Een aangeboren hielvoet bij baby's is een onafhankelijke aandoening of treedt op als gevolg van een andere aandoening. Er zijn dus verschillende oorzaken.
De veel voorkomende primaire eeltknobbels, die in de meeste gevallen zonder problemen genezen, worden waarschijnlijk veroorzaakt door de positie van het kind in de baarmoeder. Als er door ruimtegebrek druk wordt uitgeoefend op de voetjes van de baby, blijven deze in eerste instantie in de verkeerde positie staan. Spontane regressie binnen een paar dagen is waarschijnlijk.
Er zijn ook genetische oorzaken. Bij sommige kinderen is er sprake van een disbalans in de spieren tussen de onderbenen en voeten. De kuitspieren zijn dan verhoudingsgewijs te zwak, waardoor de spieren ter hoogte van het scheenbeen en de achterkant van de voet de voet naar boven trekken.
Verworven hielvoet
In principe komt een secundaire hielvoet op elke leeftijd voor. Mogelijke oorzaken zijn ontstekingen zoals veroorzaakt door de virusziekte poliomyelitis (polio). In veel gevallen leiden ze tot verlamming en dus ook tot een hielvoet. In Duitsland wordt echter aangenomen dat polio is uitgeroeid dankzij uitgebreide vaccinaties. De auto-immuunziekte myasthenia gravis heeft bijvoorbeeld een soortgelijk effect.
Een hielvoet kan ook optreden als de achillespees gewond of mogelijk doorgesneden is. Het helpt om de voet in positie te houden. Ook de kuitspieren spelen een belangrijke rol. Als ze gewond raken of niet meer goed worden gevoed, omdat de betreffende zenuw bijvoorbeeld bij een ongeval is beschadigd, leidt dit vaak tot een onbalans in de spieren en als gevolg daarvan tot een verkeerde uitlijning van de voet.
Een operatie is ook een mogelijke oorzaak van eeltknobbels. Dit is vooral het geval als artsen een andere voetafwijking willen corrigeren en de correctie te intensief is, bijvoorbeeld door de achillespees te veel te verlengen. Een voet die permanent verkeerd gepositioneerd is, kan ook leiden tot een verkeerde houding.
Hoe wordt een hielvoet gediagnosticeerd?
Bij een pasgeborene is een uitgebreide diagnose vooral relevant als de hielvoet na een paar dagen niet is teruggevallen. Sommige onderzoeken zijn ook van belang om andere ziekten als oorzaak te identificeren of uit te sluiten.
In een gesprek met de ouders of de getroffen volwassene verduidelijkt de arts eventuele relevante eerdere ziekten (anamnese). Bij een neurologisch onderzoek wordt de werking van de zenuwen gecontroleerd en wordt gezocht naar stoornissen of tekorten zoals tekenen van verlamming.
Beeldvormingsprocedures zoals röntgenfoto's, echografie, magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) en computertomografie (CT) helpen om de omvang van de hielvoet nauwkeurig te bepalen. Voor oudere patiënten is een loopanalyse nuttig.
Als de ziekte gevorderd is, kunnen verdere onderzoeken nodig zijn. De arts beoordeelt in hoeverre er al gevolgschade aan het bewegingsapparaat is ontstaan. De nadruk ligt hierbij op de knieën, het bekken en de wervelkolom.
het voorkomen
Het is niet mogelijk om primaire eeltknobbels bij baby's te voorkomen. Als tijdens de zwangerschap aandoeningen worden vastgesteld die kunnen leiden tot secundaire bunions, zoals een open rug, worden deze uitgebreid behandeld.
Na blessures is het belangrijk om de voet in de juiste positie te fixeren voor het genezingsproces om eeltknobbels te voorkomen.
