Wat is de milt?
De milt (splen, lien) is het grootste lymfoïde orgaan in het menselijk lichaam. Het herbergt een derde van het totale lymfoïde weefsel. In tegenstelling tot de lymfeklieren is het echter niet betrokken bij de lymfecirculatie, maar bij de bloedcirculatie.
Het koffieboonvormige orgaan is ongeveer dertien centimeter lang, acht centimeter breed en drie tot vier centimeter hoog. Wanneer het geen bloed bevat, weegt het ongeveer 160 gram.
De milt is omgeven door een dunne, strakke, gaasachtige bindweefselcapsule. Talrijke weefselstaven (trabeculae) strekken zich vanuit deze capsule uit tot in het inwendige van het orgel. Hierdoor ontstaat een driedimensionale staaf die het eigenlijke miltweefsel (pulp) omringt.
Rode en witte pulp
Het snijvlak van een verse milt vertoont een uitgebreid donkerrood weefsel, de rode pulpa. Afgewisseld met de rode pulp is de witte pulp. Deze kunnen worden gezien als witte vlekjes ter grootte van een speldenknop, verspreid over het rode vruchtvlees.
De witte pulp bestaat uit lymfatisch weefsel. Dit verspreidt zich langs de arteriële bloedvaten en vormt de zogenaamde periarteriële lymfatische omhulsels (PALS) en bolvormige lymfefollikels. De witte pulp is goed voor ongeveer 15 procent van het totale orgaanvolume.
Miltslagader en ader
Het orgaan wordt van bloed voorzien door de miltslagader (lienale slagader, miltslagader). Dit vertakt zich in kleine en minuscule bloedvaten die bloed door de weefsels transporteren. Het bloed stroomt weer uit het orgaan via fijne veneuze vaten die zich uiteindelijk verenigen om de lienale ader (miltader) te vormen.
De milthilus is het punt op het orgaan waar de slagader binnenkomt en de ader lienum verlaat.
Bijkomende milten
De meeste mensen hebben slechts één milt. Ongeveer één op de vijf mensen heeft er één of zelfs meer. Ze worden accessoire milten of secundaire milten genoemd en zijn kleiner dan het hoofdorgaan.
Geen vitaal orgaan
Een dergelijke operatie is bijvoorbeeld nodig als het orgel bij verwonding in de buikholte volledig scheurt of scheurt (ruptuur). Omdat het zo goed van bloed wordt voorzien, kan deze breuk leiden tot levensbedreigende bloedingen en shock.
Splenectomie kan echter één nadeel hebben: patiënten zijn vaak gevoeliger voor infecties en bloedvergiftiging (sepsis) en hebben een verhoogd risico op ernstige ziekteprogressie als ze besmet zijn met bepaalde bacteriën. De getroffenen krijgen daarom preventieve vaccinaties tegen Streptococcus pneumoniae (veel voorkomende veroorzaker van longontsteking), Haemophilus influenzae (verantwoordelijk voor verschillende ziekten) en meningokokken (veroorzaker van meningitis).
Wat is de functie van de milt?
Lees meer over de verschillende functies van het orgaan, zoals immuunafweer en bloedopslag, in het artikel Miltfunctie.
Waar bevindt de milt zich?
In de directe omgeving bevinden zich de maag en de dikke darm. Beide organen zijn door ligamenten verbonden met de milt en het middenrif.
De exacte locatie van het orgel hangt af van de ademhaling, de lichaamshouding, de vullingstoestand van aangrenzende organen en de vorm van de borstkas.
Welke problemen kan de milt veroorzaken?
Een zieke milt is vaak vergroot (splenomegalie) en vervolgens voelbaar onder de linker ribbenboog (deze kan in gezonde toestand niet worden gepalpeerd). Het zelf en de omliggende weefsels kunnen gevoelig zijn voor druk, wat wijst op een zieke aandoening.
Belangrijke ziekten van de milt zijn onder meer:
- Splenomegalie: meestal veroorzaakt door infectie of leukemie. Het kan resulteren in zowel hypo- als hypersplenisme.
- Miltcongestie: bloedstasis in het orgaan veroorzaakt door levercirrose of rechterhartfalen.
- Ontsteking van het orgel
- Hyposplenie (Hyposplenisums): onderfunctie van het orgaan; heeft een effect op het immuunsysteem, vooral bij kinderen en adolescenten
- Asplenie: gebrek aan orgaanfunctie – in het geval van aangeboren of verworven (splenectomie), afwezigheid van het orgaan of totaal verlies van het orgaan (bij verschillende ziekten)
- Hypersplenisme: hyperfunctie van het orgaan: verhoogde afbraak van bloedcellen, meestal geassocieerd met splenomegalie en een tekort aan bloedcellen in het lichaam
- Miltcysten: met vloeistof gevulde capsules op of in het orgaan
- Miltabces: met pus gevulde holte op of in het orgaan
- Miltruptuur: ruptuur van de milt als gevolg van stomp trauma (zoals na een ongeval). Het kan leiden tot levensbedreigende massale bloedingen in de buikholte.
