Galstenen in het galkanaal
In het geval van “stille” galstenen in de galwegen moeten de arts en de patiënt samen beslissen of verwijdering al dan niet noodzakelijk of raadzaam is – na afweging van de individuele voordelen en mogelijke risico’s van de behandeling. Soms is het gewoon een kwestie van wachten, omdat galwegstenen ook vanzelf kunnen verdwijnen.
Als de galwegstenen ongemak veroorzaken, worden ze meestal endoscopisch verwijderd: tijdens de zogenaamde endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie (ERCP), die ook wordt gebruikt om galwegstenen te diagnosticeren, verwijdert een arts de stenen met behulp van speciale draad lussen. Bij grotere stenen kan het nodig zijn de stenen eerst mechanisch te breken (mechanische lithotripsie) of de galwegen te verwijden met behulp van een ter plaatse opgeblazen ballonnetje (endoscopische ballondilatatie). Beide kunnen tijdens ERCP worden gedaan.
Als patiënten bij wie de verwijdering van galwegstenen door ERCP niet is gelukt, ook galblaasstenen hebben, moet een chirurgische ingreep worden overwogen.
Galstenen in de galblaas
“Stille” galstenen in de galblaas behoeven meestal geen behandeling. Uitzonderingen zijn onder meer zeer grote galblaasstenen (diameter > 3 cm) – in dit geval moet behandeling worden overwogen omdat deze grote stenen het risico op galblaaskanker verhogen. Om dezelfde reden wordt behandeling meestal aanbevolen voor de zeer zeldzame “porseleinen galblaas” (verwijdering van de galblaas), zelfs als deze geen symptomen veroorzaakt. Een porseleinen galblaas kan ontstaan wanneer galblaasstenen chronische galblaasontsteking veroorzaken. Bepaalde vormen van deze complicatie verhogen het risico op galblaaskanker aanzienlijk.
Galstenen: operatie
Tijdens een galsteenoperatie wordt de gehele galblaas verwijderd (cholecystectomie), inclusief de stenen erin. Dit is de enige manier om galkoliek en complicaties permanent te voorkomen.
Tegenwoordig wordt de galblaas zelden verwijderd via een grote incisie in de buik (open operatie), bijvoorbeeld bij complicaties of verklevingen in de buikholte. In plaats daarvan wordt een galsteenoperatie tegenwoordig meestal uitgevoerd via laparoscopie: bij de conventionele methode maakt de chirurg drie tot vier kleine incisies in de buikwand van de patiënt (onder algemene anesthesie). Hierdoor brengt hij de chirurgische instrumenten in en verwijdert de galblaas. Na deze laparoscopische cholecystectomie herstellen patiënten doorgaans sneller dan na een open operatie en kunnen ze eerder het ziekenhuis verlaten.
Ondertussen zijn er ook andere varianten van laparoscopische cholecystectomie. Hierbij worden de chirurgische instrumenten in de buikholte ingebracht, hetzij via een enkele incisie in het gebied van de navel (single-port techniek), hetzij via natuurlijke openingen zoals de vagina (NOTES = Natural Orifices Transluminal Endoscopic Surgery).
Galstenen oplossen (litholyse)
De nadelen van deze medicinale galsteenbehandeling: De tabletten moeten over een langere periode (meerdere maanden) worden ingenomen. Slechts bij een deel van de patiënten is de behandeling succesvol. Bovendien vormen zich vaak snel nieuwe galstenen na het stoppen met de tabletten. Daarom mag UDCA alleen worden gebruikt om galstenen te verwijderen die slechts licht ongemak veroorzaken en/of zelden koliek veroorzaken.
