Kort overzicht
- Symptomen: Vaak asymptomatisch; zwelling in de liesstreek, aspecifieke pijn in de liesstreek die uitstraalt naar de dij, mogelijk urineretentie of bloederige urine, darmobstructie met bijbehorende symptomen mogelijk – dan bestaat er levensgevaar
- Behandeling: Open of minimaal invasieve gesloten operatie, afhankelijk van de ernst
- Oorzaken en risicofactoren: Zwak bindweefsel, eerdere liesbreukoperatie, risicofactoren: meerlingzwangerschappen, obesitas, stofwisselingsstoornis van het bindweefsel; acute trigger: ernstig hoesten, persen of zwaar tillen
- Diagnose: medische geschiedenis, palpatie, eventueel echoscopisch onderzoek
- Prognose: Goed behandelbaar met een operatie, recidief is zeldzaam; onbehandeld is een levensbedreigende situatie door darmobstructie mogelijk
- Preventie: Geen specifieke preventie; bepaalde draagtechnieken bij het tillen van zware lasten voorkomen hernia's in het algemeen
Wat is een femorale hernia?
Ongeveer vijf procent van alle hernia's zijn femorale hernia's. Femurhernia’s komen driemaal vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en treffen vooral oudere vrouwen. Bij ongeveer 40 procent van de femorale hernia’s zit de herniale zak al vast op het moment van de diagnose. Negen procent van de vrouwen en 50 procent van de mannen heeft tegelijkertijd last van een liesbreuk.
Wat zijn de symptomen?
Een femurhernia veroorzaakt in het begin meestal geen symptomen. Als er pijn optreedt, is deze vaak ongebruikelijk en bevindt deze zich in de liesstreek. De pijn straalt uit naar de dij, vooral tijdens lichamelijke inspanning, en er ontstaat zwelling in de lies.
Soms wordt de zwelling aangezien voor een lymfeklier die zich daar bevindt. Als de herniazak bekneld raakt, straalt de pijn vaak uit naar de lies, de buik en de binnenkant van het dijbeen.
Als delen van de blaas vastzitten in de herniazak, kan in sommige gevallen urineretentie of bloederige urine optreden. Als delen van de darm bekneld raken, ontstaat er roodheid en zwelling in het gebied van de herniazak en treden er symptomen van darmobstructie (ileus) op.
Bij vrouwen is het mogelijk dat delen van de eierstokken bekneld raken in een femorale hernia, die zich manifesteert als niet-specifieke pijn.
Hoe kan een femurhernia worden behandeld?
Artsen opereren altijd bij een femurhernia, omdat deze niet vanzelf verdwijnt. Door de kleine herniale opening kunnen delen van de darm gemakkelijk bekneld raken. In geval van nood kan een operatie noodzakelijk zijn.
Afhankelijk van het feit of een femurhernia alleen of samen met een liesbreuk voorkomt, worden verschillende chirurgische technieken gebruikt. Naast de traditionele open chirurgie opereren artsen ook met de sleutelgattechniek (minimaal invasief). De chirurg maakt slechts hele kleine incisies in de buik, waardoor hij zijn instrumenten inbrengt.
Open operatie
Bij een open femurhernia-operatie opent de chirurg de herniazak vanuit de liesstreek of vanuit het dijgebied. Vervolgens verwijdert de arts het herniazakje, duwt de inhoud terug en sluit de hernia.
Geïsoleerde femorale hernia
Bij een geïsoleerde femurhernia opereert de chirurg zonder het lieskanaal te openen. De incisie wordt diagonaal onder het liesband gemaakt. Nadat de hernia is teruggeduwd, hecht hij de herniaopening.
Gesloten werking
Complicaties
Zoals bij elke operatie zijn wondinfecties of bloedingen mogelijk. In zeldzame gevallen kunnen embolie (vasculaire occlusie) optreden.
Oorzaken en risicofactoren
Een femurhernia wordt veroorzaakt door een zwak punt in het weefsel van de buikwand. Deze bestaat uit buikspier- en bindweefselstructuren zoals aponeurosen en fasciae, die zorgen voor een optimale stabiliteit. Er zijn echter ‘gaten’ in de liesstreek die niet worden ondersteund door aponeurose of spieren en daarom een natuurlijk zwak punt vormen.
Bij een femorale hernia bevindt dit “vooraf bepaalde breekpunt” zich achter het zogenaamde inguinale ligament, waar de bloedvaten van het dijbeen lopen. Overmatige druk in de buik en zwak bindweefsel kunnen leiden tot een femurhernia.
Het is nog niet duidelijk waarom sommige mensen een femurhernia ontwikkelen. Er zijn echter verschillende oorzaken die een femorale hernia bevorderen.
Deze omvatten met name herhaalde zwangerschappen, zwaarlijvigheid en collageenzwakte die toeneemt met de leeftijd. Bij bepaalde ziektebeelden, zoals het Marfan-syndroom of het Ehlers-Danlos-syndroom, is er sprake van een aangeboren stoornis van het collageenmetabolisme.
De invloed van het vrouwelijke geslachtshormoon op het bindweefsel leidt er onder meer toe dat vrouwen vaker last krijgen van een femurhernia, meestal op oudere leeftijd.
Hoesten, persen of zwaar tillen verhoogt de druk in de buik, waardoor weefsel op zwakke punten kan weglekken.
Onderzoeken en diagnose
Als er een femorale hernia optreedt, dient u een specialist in chirurgie en viscerale chirurgie te raadplegen. De arts zal eerst uw medische geschiedenis opnemen en u vervolgens nauwkeurig onderzoeken. Mogelijke vragen die de arts kan stellen zijn:
- Hoe lang heb je de symptomen al?
- Heeft u al een operatie ondergaan?
- Gaat de pijn uitstralen?
- Heeft u een bijkomende ziekte die gepaard gaat met een stoornis van het collageenmetabolisme?
De arts zal de femurhernia onderzoeken terwijl u ligt en opstaat. Hij zal je vragen om één keer hard te drukken. Als er onder de liesband een herniazak voelbaar is, is de diagnose eenvoudig te stellen; bij patiënten met overgewicht is palpatie vaak lastig.
Bij grotere hernia’s maakt de arts gebruik van een echografisch onderzoek (echografie) om een femurhernia te onderscheiden van een liesbreuk. Ook eventuele gezwollen lymfeklieren kunnen op deze manier worden uitgesloten.
Verloop van de ziekte en prognose
Een femurhernia is meestal goed te behandelen. Herhaling van de hernia komt niet vaak voor en ligt tussen de één en tien procent.
Bij een acute darmobstructie is een spoedoperatie noodzakelijk omdat er levensgevaar bestaat.