Wat is claustrofobie?
Claustrofobie, ook wel ruimtevrees genoemd, behoort tot de specifieke fobieën. Dit betekent dat de getroffen persoon een onevenredige angst voelt voor een specifiek ding. Mensen met claustrofobie ontwikkelen dus sterke gevoelens van angst in kleine en gesloten ruimtes (bijvoorbeeld liften, metro's) en in menigten (zoals concerten).
Claustrofobie – sociale effecten
Claustrofobie kan de levens van de getroffenen ernstig beperken, zowel professioneel als persoonlijk, bijvoorbeeld omdat ze moeite hebben met reizen of veel situaties en plaatsen vermijden die anderen als vanzelfsprekend beschouwen – van naar de film gaan tot congressen.
Claustrofobie en paniekstoornis
Hoe manifesteert claustrofobie zich?
Hoe manifesteert claustrofobie zich en wat is de betekenis van de aandoening voor patiënten? Claustrofobie manifesteert zich, net als alle andere fobieën, in een ongepast sterke angst – in dit geval voor besloten en afgesloten ruimtes of massa’s mensen.
De ernst van de angst varieert van onbehagen en angst tot paniek. De angstgevoelens gaan gepaard met lichamelijke klachten zoals hartkloppingen, zweten, kortademigheid of hyperventilatie. Deze kunnen zo ernstig zijn dat ze de getroffen persoon in doodsangst brengen.
Andere patiënten daarentegen voelen zich in het normale dagelijkse leven helemaal niet beperkt en ervaren alleen angst in bepaalde situaties, zoals tijdens een MRI-scan (Magnetic Resonance Imaging).
Wat zijn de oorzaken?
De oerangst om opgesloten te worden is een van de existentiële menselijke ervaringen. Vanuit evolutionair biologisch oogpunt is angst voor bepaalde objecten of situaties logisch omdat deze heeft bijgedragen aan het voortbestaan van de mensheid.
Andere patiënten daarentegen voelen zich in het normale dagelijkse leven helemaal niet beperkt en ervaren alleen angst in bepaalde situaties, zoals tijdens een MRI-scan (Magnetic Resonance Imaging).
Wat zijn de oorzaken?
De oerangst om opgesloten te worden is een van de existentiële menselijke ervaringen. Vanuit evolutionair biologisch oogpunt is angst voor bepaalde objecten of situaties logisch omdat deze heeft bijgedragen aan het voortbestaan van de mensheid.
Predispositie en negatieve ervaringen
Het is echter bekend dat genetische aanleg en ervaringen de persoonlijkheid van een persoon bepalen en daarmee ook de fundamentele neiging tot angst op jonge leeftijd. Sommigen zijn daarom bijzonder kwetsbaar en hebben meer kans op het ontwikkelen van psychische stoornissen dan anderen – waaronder angststoornissen zoals claustrofobie.
Claustrofobie: onderzoeken en diagnose
Lichamelijke onderzoeken
Om mogelijke lichamelijke oorzaken van de angstsymptomen uit te sluiten, voert de arts bij claustrofobie verschillende onderzoeken uit. Denk hierbij aan het registreren van enkele bloedwaarden, een elektrocardiogram (ECG) of een onderzoek van de schildklier met behulp van echografie.
Claustrofobie-testblad
Om claustrofobie op te sporen, zijn er speciale vragenlijsten die de symptomen van de stoornis vastleggen. De therapeut kan de volgende vragen stellen:
- In welke situaties ervaart u ernstige angst?
- Welke lichamelijke symptomen doen zich voor als u zich in een dergelijke situatie bevindt (bijvoorbeeld hartkloppingen, zweten of hyperventileren)?
- Denkt u dat uw angstreactie overdreven is?
Behandeling
Claustrofobie kan in de meeste gevallen aanzienlijk worden verlicht of zelfs volledig worden overwonnen met psychotherapeutische hulp. Er zijn momenteel geen medicijnen die direct tegen de angststoornis werken.
Deskundigen bevelen dus niet standaard medicamenteuze behandeling aan voor specifieke fobieën. In ernstige gevallen kan de arts echter bepaalde medicijnen voorschrijven, zogenaamde selectieve serotonineheropnameremmers.
Claustrofobie: confrontatietherapie
Zo ervaren ze dat de angst die in hen opkomt uiteindelijk afneemt zonder dat er iets met hen gebeurt. Deze ervaring helpt de angsten te verminderen.
Claustrofobie: cognitieve gedragstherapie
Claustrofobie: toegepaste ontspanning
Toegepaste ontspanning is een techniek die patiënten leert binnen enkele seconden te ontspannen in angstwekkende situaties. Dit komt omdat ontspannen zijn en angstig zijn elkaar wederzijds uitsluiten. Deze methode is gebaseerd op de progressieve spierontspanning van Jacobsen.
Claustrofobie: verloop van de ziekte en prognose
Gedragstherapie kan de symptomen van een specifieke fobie verlichten.
Verder geldt voor claustrofobie hetzelfde als voor de meeste andere aandoeningen: hoe eerder het behandeld wordt, hoe groter de kans op herstel. Als de claustrofobie echter niet wordt behandeld, heeft deze de neiging te verergeren en het leven ernstig te beperken.
