Wat is kunsttherapie?
Kunstzinnige therapie behoort tot de creatieve therapieën. Het is gebaseerd op de wetenschap dat het maken van afbeeldingen en andere artistieke activiteiten een genezend effect kan hebben. Het doel is niet om kunstwerken te maken, maar om toegang te krijgen tot de innerlijke wereld. Bij kunsttherapie wordt het beeld of beeldhouwwerk een spiegel van de ziel.
Beeldende therapie bouwt voort op verschillende disciplines. Afhankelijk van het opleidingsinstituut omvat dit bijvoorbeeld cognitief-gedragsmatige, dieptepsychologische, antropologische of systemische benaderingen. In de dieptepsychologie wordt kunsttherapie ook wel Gestalt- of schildertherapie genoemd. Het moet echter niet worden verward met Gestalttherapie, een onafhankelijke vorm van psychotherapie met een humanistische benadering.
Wanneer doe je aan beeldende therapie?
Door middel van kunsttherapie krijgen getroffenen de mogelijkheid om zich zonder woorden te uiten. Daarom is deze therapiemethode ook geschikt voor mensen met dementie of een verstandelijke beperking.
Wat doe je bij beeldende therapie?
Belangrijke doelen bij de beeldende therapie zijn dat de patiënt zelf creatief actief wordt en zichzelf beter leert kennen. De resulterende werken worden niet geëvalueerd. Dit moet de patiënt in staat stellen om onbevangen, vrij van conventies en zonder angst voor ‘fouten maken’ uit te proberen.
Relatiebouwen
Zoals bij elke therapie moet er eerst een vertrouwensrelatie tot stand worden gebracht tussen therapeut en patiënt. Een goede relatie draagt in belangrijke mate bij aan een succesvol therapieproces.
Probleemidentificatie
Het voordeel van kunstzinnige therapie is dat voor het uiten van innerlijke toestanden in eerste instantie geen woorden nodig zijn. Toch speelt het gesprek tussen beeldend therapeut en patiënt een belangrijke rol.
Hiervoor beschrijft de beeldend therapeut eerst op een niet-oordelende manier wat hij of zij in het betreffende schilderij of beeldhouwwerk ziet. Bij groepstherapie praten de deelnemers ook met elkaar over wat zij in elkaars kunstwerken waarnemen.
Probleemoplossing
Kunstzinnige therapie moet de patiënt niet alleen helpen problemen te herkennen, maar ook ermee om te gaan. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van technieken uit de dieptepsychologie, gedragstherapie of andere methoden.
Om nieuwe manieren te vinden om ermee om te gaan, maakt de kunsttherapeut niet alleen gebruik van gesprekken, maar werkt hij ook met kunstwerken. Patiënten vinden de mogelijkheid om zich in kleur en vorm uit te drukken vaak een verademing.
Beeldende therapie biedt een breed scala aan mogelijkheden. Door de vele verschillende methoden en materialen vindt vrijwel iedere patiënt een creatieve uiting die bij hem of haar past. De beeldend therapeut moedigt patiënten echter ook aan om nieuwe of onbekende kleuren, materialen of ontwerpmethoden uit te proberen. Het verkennen van nieuwe wegen versterkt het vermogen van de patiënt om problemen op te lossen.
Wat zijn de risico’s van beeldende therapie?
Afbeeldingen of sculpturen kunnen pijnlijke herinneringen bij de patiënt oproepen. Vooral bij psychische stoornissen, maar ook bij dementie kan dit leiden tot emotionele overbelasting, wat een negatief effect heeft op het verloop van de therapie. Als gevolg hiervan kan de mentale toestand van de patiënt verslechteren. Een ervaren beeldend therapeut kan dergelijke veranderingen bij de patiënt opmerken en tegengaan.
Waar moet ik op letten na beeldende therapie?
In sommige gevallen verslechtert de toestand van de patiënt na de therapiesessie. Als de verslechtering echter slechts van korte duur is, hoeft u zich geen zorgen te maken. Omgaan met pijnlijke gevoelens is de eerste stap naar positieve verandering. Bestaande angsten of zorgen moeten door de getroffen personen met hun beeldend therapeut worden besproken.
