Kort overzicht
- Wat te doen bij een gebroken arm? Immobiliseer de arm, afhankelijk van de fractuur, koel eventueel af (gesloten armfractuur) of dek af met steriele doeken (open armfractuur), bel ambulance, stel patiënt gerust.
- Risico's op armfracturen: begeleidende verwondingen aan pezen, spieren, ligamenten, enz., evenals complicaties (waaronder problemen met de bloedsomloop).
- Wanneer moet u een arts raadplegen? Om mogelijke blijvende misvormingen, bewegingsbeperkingen en complicaties te voorkomen, moet u altijd met een gebroken arm naar de dokter gaan.
- Probeer nooit een gebroken arm ‘recht’ te maken door een verkeerde houding!
- Vermijd indien mogelijk het bewegen van een gebroken arm en zorg ervoor dat de getroffen persoon de arm ook stil houdt. Anders kan de blessure verergeren.
- Als de wond bij een open armfractuur hevig bloedt, moet worden geprobeerd de betreffende bloedvaten af te knijpen. U mag echter geen drukverband op of op een breuk aanbrengen.
Gebroken arm: eerste hulp
- Immobiliseer de aangedane arm, bijvoorbeeld door deze op te vullen met een opgerolde jas of deken of door de arm vast te zetten met een driehoekige doek.
- Bij een gesloten armfractuur kunt u de vermoedelijk aanwezige zwelling voorzichtig afkoelen met een coldpack of ijspak (niet direct op de huid plaatsen, maar met een laagje stof ertussen!).
- Bedek de wond van een open armfractuur met een steriel wondverband. Dit voorkomt het binnendringen van ziektekiemen en daarmee een wondinfectie.
- Praat met de gewonde en leg elke eerstehulpstap uit. Dit wekt vertrouwen en stelt gerust. Als een aanraking of beweging geluiden van pijn, pijnlijke spiertrekkingen of iets dergelijks bij het slachtoffer veroorzaakt, stop dan met wat u doet.
Als een gewricht (zoals de pols) gebroken is, maakt dat voor de eerste hulp niets uit. Behandel deze blessure op dezelfde manier als een “normaal” gebroken bot.
Gebroken arm bij een kind
Ravotten, springen, klimmen of wild van hellingen af racen op ski's – het is gemakkelijk voor een kind om een arm te breken (of een andere blessure op te lopen). Een armfractuur bij een kind is anders dan die bij een volwassene.
Omdat een jonge groene tak op dezelfde manier buigt, noemen artsen zo’n breuk ook wel ‘greenwood fractuur’. Het geneest meestal goed. Als de groeigewrichten echter gewond raken, kan dit de botgroei van het kind verstoren en tot een verkeerde houding leiden.
Gebroken arm: risico's
Mogelijke risico's en complicaties van een gebroken arm zijn onder meer:
- Bijbehorende verwondingen: In de meeste gevallen breekt niet alleen het bot, maar worden ook de huid, pezen, ligamenten of spieren en mogelijk zenuwen en bloedvaten beschadigd. De arts moet deze verwondingen ook behandelen.
- Compartimentsyndroom: Hier veroorzaken zwellingen en blauwe plekken een gevaarlijke toename van de druk in een spiercompartiment (een groep spieren omgeven door een nauwelijks rekbare fascia). De verhoogde druk belemmert de bloedtoevoer naar het spierweefsel, waardoor het afsterft. Een compartimentsyndroom moet daarom zo snel mogelijk worden geopereerd.
Gebroken arm: wanneer naar de dokter?
Iedereen die een arm heeft gebroken, heeft altijd medische hulp nodig! Want zonder behandeling kunnen de uiteinden van de botten verkeerd aan elkaar groeien en kan de functie van de arm blijvend beperkt blijven.
Gebroken arm: onderzoeken door de arts
Als er een gebroken arm aanwezig is of vermoed wordt, zal de arts eerst belangrijke achtergrondinformatie inwinnen door te spreken met de patiënt of hulpverlener (geschiedenis). Hij kan bijvoorbeeld vragen:
- Hoe is het ongeluk gebeurd?
- Heeft u pijn en is de beweeglijkheid van de arm beperkt?
- Zijn er eerder klachten, ziekten (bijvoorbeeld osteoporose) of bewegingsbeperkingen geweest?
Beeldvormingsprocedures zijn nodig om met zekerheid vast te stellen of een armbot gebroken is: Bij volwassenen wordt er een röntgenfoto van de aangedane arm gemaakt. Bij kinderen daarentegen voeren artsen meestal een echografisch onderzoek uit, zodat ze de jonge patiënten niet onnodig blootstellen aan röntgenfoto's.
Verdere tests kunnen nodig zijn, zoals elektromyografie (EMG) – een neurologisch onderzoek van de elektrische spieractiviteit op het gebied van het letsel.
Vormen van armfractuur
Meer over de oorzaken en behandeling van dit letsel kunt u lezen in het artikel Polsfractuur.
Osteoporosepatiënten zijn ook behoorlijk gevoelig voor een fractuur van de humeruskop. De humeruskop is het afgeronde uiteinde van het bovenarmbeen (humerus) nabij de schouder.
Alles wat belangrijk is over deze vorm van een armfractuur leest u in het artikel Humeruskopfractuur.
Lees meer over dit type dislocatiefractuur in het artikel Monteggia-fractuur.
Gebroken arm: Behandeling door de arts
Het doel van de therapie voor een gebroken arm is om de belasting van het bot zo snel mogelijk te herstellen. Afhankelijk van het type en de ernst van de armfractuur en de algemene gezondheidstoestand van de patiënt, kan de arts conservatief of operatief behandelen.
- Chirurgische behandeling: Hier heeft de arts verschillende opties, afhankelijk van de fractuur en de bijbehorende verwondingen. Zo kan hij de uiteinden van de breuk in de gewenste positie fixeren met spijkers, draden of platen.
In het geval van een gebroken arm bedraagt de genezingstijd doorgaans ongeveer zes weken.
Voorkom armbreuken
Algemene voorzichtigheid is het meest waarschijnlijk om dergelijke accidentele verwondingen te voorkomen. Wees dus bijvoorbeeld gefocust en oplettend in het wegverkeer (of dat nu als bestuurder, fietser of voetganger is). Volg de veiligheidsregels en let op waar u stapt tijdens het lopen of rennen (bijvoorbeeld op trappen of op ruw terrein).
