Kort overzicht
- Behandeling: pijnstillende medicijnen, decongestivum-neusdruppels of -sprays, soms antibiotica, huismiddeltjes
- Symptomen: Oorpijn aan één of beide kanten, koorts, algemene vermoeidheid, soms gehoorverlies en duizeligheid
- Oorzaken en risicofactoren: Infectie met bacteriën, zeldzamer met virussen of schimmels; verwondingen aan de gehoorgang
- Diagnostiek: Medische geschiedenis, uitwendig onderzoek van het oor, otoscopie, gehoortest, testen van het evenwichtsgevoel
- Beloop en prognose: Genezing binnen enkele dagen met behandeling, incidenteel treden complicaties zoals mastoïditis op.
- Preventie: Decongestivum-neussprays verbeteren de ventilatie van het oor bij verkoudheid; Ook de Vaste Commissie Vaccinatie (STIKO) adviseert een pneumokokkenvaccinatie voor kinderen.
Wat is een oorontsteking?
Het oor
Het oor is zowel een gehoororgaan als een evenwichtsorgaan. Het bestaat uit drie delen: het buitenoor, het middenoor en het binnenoor zijn verantwoordelijk voor het gehoor, terwijl alleen het binnenoor verantwoordelijk is voor het evenwichtsgevoel.
Het buitenoor bestaat uit de oorschelp en de uitwendige gehoorgang en grenst met het trommelvlies aan het middenoor. De klieren in de gehoorgang worden gebruikt om oorsmeer te produceren. Dit doodt bacteriën en schimmels en voorkomt dat vreemde voorwerpen zoals insecten het oor binnendringen. De uitwendige gehoorgang is naar voren naar beneden gebogen. Om tijdens otoscopie goed zicht te hebben op het trommelvlies, moet de arts het oor daarom naar achteren en naar boven trekken.
De gehoorbeentjes versterken het effect van de trommelvliestrillingen. Een luchtkanaal tussen het middenoor en de nasopharynx (buis van Eustachius) zorgt ervoor dat het middenoor voldoende geventileerd wordt en dat eventueel opgehoopt vocht wordt afgevoerd.
Het binnenoor wordt ook wel het labyrint genoemd. Het bevat het benige slakkenhuis voor het gehoor en de halfcirkelvormige kanalen van het evenwichtsorgaan.
Classificatie van oorinfecties
Afhankelijk van welk deel van het oor ontstoken is, maakt de arts onderscheid tussen
- Ontsteking van de gehoorgang (otitis externa): ontsteking van het buitenoor
- Ontsteking van het middenoor (otitis media): Ontsteking van het middenoor
- Ontsteking van het binnenoor (otitis interna): Dit wordt meestal labyrintitis genoemd.
Behandeling van een oorontsteking
Meer over de behandeling van ontstekingen in het buiten- of middenoor leest u in de artikelen Gehoorgangontsteking en Middenoorontsteking.
Huismiddeltjes voor ontstekingen in het oor
Veel mensen vertrouwen ook op huismiddeltjes voor oorinfecties. Sommigen gebruiken kuitkompressen om de koorts te verlagen. Anderen verwarmen het oor met een rood licht of leggen er een zak uien op. De werking van deze huismiddeltjes tegen ontstekingen in het oor is echter nog niet wetenschappelijk bewezen.
Huismiddeltjes hebben hun grenzen. Als de klachten langere tijd aanhouden en niet verbeteren of zelfs verergeren, dient u altijd een arts te raadplegen.
Symptomen van een oorontsteking
Oorzaken van een oorontsteking
In de meeste gevallen veroorzaakt een infectie met bacteriën een ontsteking in het oor. Schimmel- of virusinfecties zijn zeldzame oorzaken. Ziekteverwekkers kunnen tijdens het baden of zwemmen gemakkelijk de gehoorgang binnendringen en ontstekingen veroorzaken.
Andere mogelijke oorzaken van oorinfecties zijn lichte verwondingen. Ze ontstaan bijvoorbeeld als het wattenstaafje bij het schoonmaken te diep in de gehoorgang wordt geduwd. Ook mensen die vaak in-ear-koptelefoons dragen en mensen die over het algemeen gevoeliger zijn voor infecties, hebben een verhoogd risico op een oorontsteking.
Oorontsteking: onderzoeken en diagnose
Wanneer patiënten met oorpijn een arts raadplegen, zal de arts eerst gedetailleerde vragen stellen over de medische geschiedenis van de patiënt (anamnese). Hij zal bijvoorbeeld vragen:
- Wanneer zijn de symptomen ontstaan?
- Heeft u in het verleden soortgelijke klachten gehad?
- Heeft u koorts?
- Ben je duizelig?
- Is uw gehoor slechter aan één oor?
- Heeft u een andere onderliggende aandoening zoals diabetes of gebruikt u medicijnen?
De arts zal dan het oor onderzoeken. Hij of zij zal bijzondere aandacht besteden aan roodheid, zwelling en afscheiding. Vervolgens palpeert hij het oor om te zien of het pijnlijk aanvoelt.
De arts zal ook een otoscopie uitvoeren. Hierbij wordt het oor bij de oorschelp naar achteren en naar boven getrokken om een duidelijk zicht op het trommelvlies te krijgen. Met een vergrootglas kijkt hij naar de uitwendige gehoorgang en het trommelvlies. Ook hier zoekt hij naar roodheid, zwelling, afscheiding of vreemde voorwerpen.
Om een oorontsteking op te helderen, worden af en toe gehoortests en evenwichtstests uitgevoerd.
Oorinfectie: beloop en prognose
Oorontsteking: preventie
Er zijn manieren om een oorontsteking te voorkomen. Als u verkouden bent, kan het gebruik van neusdruppels of neussprays de zwelling van de slijmvliezen helpen verminderen en de ventilatie van het oor verbeteren. Kinderen met verkoudheid mogen ook niet naar het zwembad gaan of met nat haar in de tocht terechtkomen.
Het Permanent Comité voor Vaccinatie van het Robert Koch Instituut (STIKO) adviseert kinderen te vaccineren tegen pneumokokken. De verspreiding van de pneumokokkenvaccinatie heeft de incidentie van middenoorontstekingen (otitis media) bij kinderen verminderd.
Lees hier meer over de pneumokokkenvaccinatie.
