Het mesenchym omhult de foetus als embryonaal bindweefsel met een beschermend omhulsel en is relevant voor morfogenese. Multipotente mesenchymale cellen differentiëren in bindweefsel, spier, bloed, en vetcellen, onder andere, tijdens embryogenese. Vanwege de hoge delingssnelheid is mesenchym vatbaar voor tumoren.
Wat is het mesenchym?
Tijdens de embryonale periode ontwikkelt zich het ondersteunende en vullende weefsel van de mens. Dit weefsel wordt ook wel embryonaal genoemd bindweefsel Het ontwikkelt zich uit polipotente cellen. Door polipotentie kunnen de cellen differentiëren in bijna alle celtypen van de drie kiemlagen. Hieruit ontstaat naast het gelatineuze bindweefsel het zogenaamde mesenchym. Dit is bindweefsel van het mesoderm, dat later het losse, strakke en reticulaire bindweefsel vormt. Naast de soorten bindweefsel, botten en kraakbeen ontwikkelen zich vanuit het mesenchym. Gladde spieren en hart- spieren zijn ook afhankelijk van mesenchym. Het weefsel vormt ook de basis voor de ontwikkeling van de nieren en bijnierschors. Bovendien zijn de cellen van het mesenchym betrokken bij de vorming van het hematopoietische systeem en de ontwikkeling van de bloed en weefselvocht schepen De ontwikkelingsprocessen vinden plaats door differentiatie en bepaling. Bepaling specificeert het ontwikkelingsprogramma dat alle dochtercellen van een politieke of almachtige cel later moeten ondergaan. Celontwikkeling vanuit het mesenchym is dus een specialisatie.
Anatomie en structuur
Mesenchym is histologisch een apart type weefsel dat is ontstaan uit het stamcelcluster van het mesoderm of zaadlob. Mesenchym bevat stervormige vertakte cellen. Deze cellen worden ook wel mesenchymale stamcellen, mesenchymale stromale cellen of mesenchymale cellen genoemd. De individuele cellen van het mesenchym zijn mechanisch en interactief met elkaar verbonden door cytoplasmatische extensies. Mesenchymale stamcellen hebben een relatief hoge delingssnelheid of mitotische snelheid. Het zijn multipotente cellen. Dit betekent dat ze nog niet bepaald zijn en nog kunnen differentiëren in relatief veel weefseltypen. De intercellulaire substantie is een stroperige vloeistof die hyaluronzuur Vanaf de achtste week van ontwikkeling bevat het collageen fibrillen. Het bevat echter geen vezels. Het ontbreken van vezels onderscheidt het mesenchym van het volledig gedifferentieerde bindweefsel. In dit weefsel is een fibreuze intercellulaire substantie in de eerste plaats de eigenschappen van het weefsel. Bovendien vertonen de cellen van mesenchym, in tegenstelling tot epitheel, weinig of geen celpolariteit-
Functie en taken
Het mesenchym speelt een cruciale rol bij de differentiatie en bepaling van embryonale cellen. Zelfs op volwassen leeftijd zijn mesenchymale cellen nog steeds relevant voor weefselvorming. Dit geldt bijvoorbeeld in de context van ossificatie, waarin botweefsel en kraakbeen worden gevormd uit reticulair bindweefsel. Bepaling is een differentiatiestap. Beide processen geven het organisme zijn vorm tijdens de embryogenese. Alle vormgevingsprocessen op het meercellige organisme vallen onder de term morfogenese. Naast differentiatie is celdeling cruciaal voor deze morfogenese. Mesenchymale cellen hebben een hoge delingssnelheid en zijn multipotent. Zo kunnen ze zich ontwikkelen tot verschillende weefsels. Ze vormen uiteindelijk het weefseltype bindweefsel, evenals dat van spierweefsel, botweefsel, bloed en vetweefsel. Het pad van differentiatie hangt af van externe en interne factoren. Naast naburige cellen en celcontacten heeft bijvoorbeeld de oorsprong van de cel uit zijn voorlopers invloed op het ontwikkelingspad. Groeifactoren en hormonen ook invloed uitoefenen. In de embryologie verwijst de term intra-embryonaal mesenchym naar de mesenchymale cellen die dienen als de oorsprong van andere weefseltypen. Hiervan onderscheiden is het extra-embryonale mesenchym. De cellen van dit weefsel ondersteunen en omhullen de foetus Bijgevolg zijn ze gemaakt als een soort beschermhoes rond de embryo- Het mesenchym voert zijn verschillende taken uit op de embryo- vanaf de derde week van ontwikkeling. Het vormt zich kort van tevoren uit zaadlobben zoals het mesoderm en, in kleine hoeveelheden, uit het ectoderm en entoderm.
Ziekten
Vanwege zijn hoge delingssnelheid speelt het mesenchym een rol in de context van tumor ziekten Tumoren zijn uiteindelijk weefselgroei die het gevolg is van een verhoogde celdeling. Embryonaal mesenchym kan daarom snel worden aangetast door mesenchymoom of kwaadaardig sarcoom. Maligne mesenchymoom is een maligniteit van de weke delen. Benigne mesenchymoom daarentegen is een goedaardige groei van zacht weefsel of bot. De prognose is gunstiger naarmate de tumor eerder wordt gedetecteerd. Deze tumoren komen echter zelden voor bij volwassenen omdat hun mesenchym een veel lagere delingssnelheid heeft dan dat van het embryonale stadium. Naast tumoren, ontsteking en degeneratieve verschijnselen kunnen ook aanwezig zijn in het mesenchym. Ontsteking in het mesenchym kan worden beschreven als een systemische ziekte. Vooral bij embryonaal mesenchym is mogelijk een ontstekingsproces met de bepaling van de cellen in het programma van alle dochtercellen opgenomen. Primaire stofwisselingsstoornissen van de nier zijn ook vaak gerelateerd aan een degeneratieve ziekte van het mesenchym. In deze context moet vooral amyloïde degeneratie worden genoemd. De degeneratie van het mesenchym leidt tot bloedingsstoornissen door glomerulide. Dit kan onder bepaalde omstandigheden de ondergang van de secretoire nierelementen bevorderen. Tijdens de embryogenese kunnen ook fouten optreden bij de bepaling van het mesenchym. Dergelijke fouten kunnen worden hersteld door middel van transdeterminaties. Gebeurt dit niet, dan kunnen er ernstige gevolgen optreden.
