Hemangioom: beschrijving
Een hemangioom is een goedaardige tumor van de bloedvaten (angiodysplasie) die zich op verschillende diepten in de huid kan bevinden. Het is ook in de volksmond bekend als een hemangioom of hemangioom. Hemangiomen vormen geen uitzaaiingen, maar de groei ervan kan tegen organen drukken en symptomen veroorzaken.
Hemangioom: soorten en frequentie
Een hemangioom komt voor bij zuigelingen en is vanaf de geboorte aanwezig (congenitaal hemangioom) of ontwikkelt zich in de eerste levensweken (infantiel hemangioom). Dit laatste komt vaker voor dan de aangeboren variant.
Meisjes worden ongeveer drie keer vaker getroffen door hemangiomen dan jongens. Ongeveer vijf procent van de voldragen baby's en ruim 20 procent van de premature baby's heeft een infantiel hemangioom.
Een lymfangioom lijkt op een hemangioom. Het verschil is dat een lymfangioom zich ontwikkelt vanuit lymfevaten.
Hemangioom: symptomen
Hemangiomen komen vooral in de huid voor. Ouders merken ze op als rood-blauwe vlekken, vlekken of knobbeltjes op hun baby. Hemangiomen kunnen vlak of verhoogd zijn. Het infantiele hemangioom ontwikkelt zich in de eerste vier levensweken. Het kan dan groeien tot ongeveer de negende levensmaand.
Hemangioom: oorzaken en risicofactoren
De exacte mechanismen die tot hemangiomen leiden, zijn nog niet definitief opgehelderd. In sommige families komen hemangiomen echter vaker voor, wat wijst op een erfelijke component in de ontwikkeling van hemangiomen.
Als iemand meer dan tien hemangiomen heeft, spreekt men van hemangiomatose. Hemangiomen worden ook vaak aangetroffen op inwendige organen (bijvoorbeeld lever, hersenen, longen of maag-darmkanaal), zodat verder onderzoek noodzakelijk is. Genetische syndromen zoals het Kasabach-Merritt-syndroom kunnen ook in verband worden gebracht met een toename van hemangiomen. Naast de vorming van grote hemangiomen op de ledematen is er ook een daling van het aantal bloedplaatjes (trombocytopenie).
Hemangioom: onderzoeken en diagnose
Als u een rode vlek op de huid van uw kind opmerkt, bent u bij de kinderarts aan het juiste adres. Zij zullen u uitgebreid vragen stellen over de medische geschiedenis van uw kind (anamnese). Zij zullen u onder andere de volgende vragen stellen:
- Wanneer merkte u voor het eerst de huidverandering op?
- Is de maat of kleur sindsdien veranderd?
- Heeft of heeft iemand in uw familie al een hemangioom?
Verdere onderzoeken
De medische voorgeschiedenis en het klinisch onderzoek zijn doorslaggevend bij het stellen van de diagnose hemangioom. Het hemangioom moet vervolgens worden gefotodocumenteerd om veranderingen in de loop van de tijd te detecteren.
Daarnaast zijn in sommige gevallen aanvullende onderzoeken nodig. Deze omvatten een echografisch onderzoek (echografie). Hiermee kunnen hemangiomen in de buik, bijvoorbeeld in de lever, worden opgespoord. Magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) kan worden gebruikt om hemangiomen in de hersenen te diagnosticeren.
Hemangioom: behandeling
Er zijn verschillende manieren om een hemangioom te behandelen. De keuze van de methode hangt vooral af van waar het hemangioom zich bevindt en hoe groot het is. Een snelle behandeling is raadzaam als de tumor de functie van organen zoals het oog, het oor, de neus, de mond, de voeten of de handen beperkt.
Sommige hemangiomen moeten ook vroegtijdig worden behandeld om cosmetische (op het gezicht) of verpleegkundige redenen (in het genitale gebied).
Koude- en lasertherapie
Ook bij zeer kleine hemangiomen kan lasertherapie met een kleurstoflaser (FPDL) of gepulseerde flitslamp (IPL) worden toegepast. Het heeft nu echter een achterstand ingenomen ten opzichte van de zeer effectieve medicamenteuze behandeling met propranolol.
Geneesmiddel
Als iemand een groter hemangioom of meerdere hemangiomen heeft, wordt deze vaak behandeld met medicijnen, namelijk met de werkzame stof propranolol. Dit is een bètablokker – een vaatvernauwend medicijn dat normaal gesproken wordt gebruikt voor de behandeling van hart- en vaatziekten. Het is sinds 2014 officieel goedgekeurd voor hemangioomtherapie omdat bij toeval werd ontdekt dat het ook vrij goed werkt tegen hemangiomen.
Propranolol moet worden toegediend onder intramuraal toezicht. De dosis is aanvankelijk erg laag en wordt daarna langzaam verhoogd om cardiovasculaire aandoeningen te voorkomen. Bovendien moet het hart van de patiënt worden onderzocht met behulp van elektrocardiografie (ECG) en cardiale echografie (echocardiografie) voordat de behandeling wordt gestart. Dit is om de mogelijkheid van hartziekten uit te sluiten, wat een argument zou zijn tegen behandeling met propranolol.
Vroeger werden hemangiomen ook behandeld met glucocorticoïden (cortison) of chemotherapeutische middelen, maar dit wordt nu als achterhaald beschouwd.
Chirurgie
Aanvullende maatregelen
Infantiele hemangiomen gaan gepaard met ulceratie in de anus of het genitale gebied? Dan kan – naast de behandeling met propanolol – een verzorgingsconcept dat de laesie uitdroogt uitkomst bieden: na elke plas- of stoelgang wordt de aangetaste plek gespoeld met een ontsmettingsmiddel (octenidinedihydrochloride) en vervolgens aan de lucht gedroogd. Breng vervolgens een antisepticum (polyhexanide) aan op de pijnlijke plek en bedek het met een steriel kerosinegaasverband.
Kompressen voor zwarte thee kunnen ook worden gebruikt om het gebied uit te drogen.
Hemangioom: verloop van de ziekte en prognose
De prognose is goed. Infantiele hemangiomen verdwijnen meestal vanzelf tussen het einde van het eerste levensjaar en het negende levensjaar. Vaak blijft er geen residu zichtbaar. Er kunnen echter bijzonder grote hemangiomen blijven bestaan:
- littekens
- zwelling
- Pigmentverandering
- Dunner worden van de huid
Een congenitaal hemangioom heeft een grotere kans om te blijven bestaan dan een infantiel hemangioom. Met de juiste therapie kan het echter volledig geëlimineerd worden.
