Hartkloppingen: oorzaken, behandeling

Kort overzicht

Oorzaken: Sterke emoties zoals opwinding of angst, fysieke inspanning, hartaandoeningen, hoge bloeddruk, hyperthyreoïdie, hormonale schommelingen, shock, longembolie, vergiftiging, medicatie, drugs, nicotine, cafeïne, alcohol
Behandeling: Afhankelijk van de onderliggende oorzaak, ontspanningsoefeningen, medicijnen (sedativa, hartmedicijnen), katheterablatie, cardioversie.
Wanneer moet u een arts raadplegen? Bij langdurige of terugkerende hartkloppingen. In geval van extra kortademigheid, benauwdheid of pijn, waarschuw een spoedarts!
Diagnose: medische geschiedenis, lichamelijk onderzoek, ECG, langdurig ECG, mogelijk cardiale echografie.
Preventie: Gebruik ontspanningstechnieken als u een bekende neiging tot hartkloppingen heeft; vermijd alcohol, nicotine en cafeïne.

Wat zijn de mogelijke oorzaken van hartkloppingen?

Hartkloppingen kunnen verschillende oorzaken hebben. Hartkloppingen zijn vaak onschuldig en tijdelijk, bijvoorbeeld tijdens opwinding, stress of lichamelijke inspanning. Soms zit er echter een ziekte achter. Dan ligt de oorzaak in het hart, een ander orgaan of invloeden van buitenaf.

Onschadelijke oorzaken van hartkloppingen

Psychologische oorzaken van hartkloppingen

In sommige gevallen veroorzaken psychologische oorzaken ook fysieke symptomen zoals hartkloppingen. Artsen spreken van psychosomatische oorzaken. Dit kunnen bijvoorbeeld aanhoudende stress of angst- en paniekstoornissen zijn.

Het hart als oorzaak van tachycardie

De belangrijkste oorzaak van tachycardie is het hart zelf. Om dit te begrijpen volgt hier een korte blik op hoe de vitale spier werkt: Gespecialiseerde hartspiercellen genereren elektrische impulsen (excitaties). Deze reizen langs geleidingsbanen in het hart en veroorzaken een spiercontractie – de hartslag.

De hoofdrol wordt gespeeld door de zogenaamde sinusknoop in het rechter atrium van het hart met een frequentie van 60 tot 80 excitaties per minuut (bij volwassenen). Als dit excitatiegeleidingssysteem wordt verstoord, bijvoorbeeld door een verminderde bloedstroom, extra geleidingsbanen of storingen van de sinusknoop, treden vaak hartkloppingen op.

De belangrijkste hartgerelateerde (cardiale) oorzaken van tachycardie zijn:

Coronaire hartziekte (CHD): Dit verwijst naar stoornissen in de bloedsomloop van het hart veroorzaakt door vernauwing van de kransslagaders als gevolg van arteriosclerose. In sommige gevallen leiden ze tot hartritmestoornissen (zoals tachycardie) en hartaanvallen.

Ventriculaire flutter/ventrikelfibrillatie: Hierbij trekken de hartkamers zeer snel samen (tussen 200 en 800 keer per minuut). Als gevolg hiervan bereikt het bloed de bloedsomloop niet meer – bewusteloosheid, ademhalings- en bloedsomloopstilstand zijn de gevolgen. Er bestaat acuut levensgevaar!

Sinustachycardie: Hier werkt de sinusknoop met een versnelde snelheid van meer dan 100 excitaties per minuut. Deze vorm van hartkloppingen komt vaak voor bij angst, paniekaanvallen of koorts.

AV-knoop herintredingstachycardie: Tijdens herintreding verspreiden cirkelvormige excitaties zich tussen de kamers van het hart en de boezems, waardoor de hartslag wordt versneld. Typisch zijn plotselinge hartkloppingen die vanzelf verdwijnen.

Ventriculaire tachycardie: Extra impulsen in de ventrikels zorgen ervoor dat het hart sneller en inefficiënter klopt. Het gevaarlijke gevolg kan ventriculaire fibrillatie zijn.

Wolff-Parkinson-White-syndroom (WPW-syndroom): Getroffen personen hebben vanaf de geboorte extra geleiding tussen het atrium en het ventrikel. Dit leidt vaak tot plotselinge hartkloppingen en zelfs bewusteloosheid.

Hoge bloeddruk: Hoge bloeddruk veroorzaakt soms een hoge hartslag.

Andere oorzaken van hartkloppingen

In sommige omstandigheden is de oorzaak van hartkloppingen andere medische aandoeningen. Voorbeelden zijn onder meer:

Hyperthyreoïdie (overactieve schildklier)
Hormoonschommelingen tijdens de menopauze
Shock na verwonding met groot bloedverlies
Bloedarmoede (bloedarmoede)
longembolie

Invloeden van buitenaf die hartkloppingen kunnen veroorzaken

Naast onschuldige en hartgerelateerde oorzaken kunnen ook invloeden van buitenaf hartkloppingen veroorzaken.

Vergiftiging
Bepaalde medicijnen zoals stimulerende middelen (stimulantia)
drugs
Alcohol
Nicotine
cafeïne

Wat te doen bij hartkloppingen?

De juiste behandeling voor hartkloppingen hangt af van de oorzaak.

Wat u zelf kunt doen

De volgende tips kunnen het race- of racehart helpen stoppen of op zijn minst kalmeren:

Nekmassage: Waar u de polsslag in de nek voelt, bevindt zich de halszenuw. Het detecteert de druk in de halsslagaders en regelt de bloeddruk. Masseer dit gebied lichtjes met uw wijs- en middelvinger. Dit kan de hartslag vertragen. Maar wees voorzichtig: meestal daalt de bloeddruk ook een beetje, dus je kunt deze techniek het beste alleen gebruiken terwijl je ligt of zit.

Valsalva-manoeuvre: Hier houd je je neus vast en probeer je zachtjes uit te ademen met je mond gesloten. Dit verhoogt de druk op de borst en vertraagt de hartslag.

Vermijd alcohol, koffie en sigaretten: Als u vaker last heeft van hartkloppingen, kunt u beter stoffen vermijden die de hartslag en bloeddruk verhogen. Deze omvatten alcohol, cafeïne en nicotine.

Verminder stress: De belangrijkste oorzaak van hartkloppingen is stress. Vertraag uw dagelijkse routine en gebruik ontspanningstechnieken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan progressieve spierontspanning, autogene training of yoga.

Huismiddeltjes hebben hun grenzen. Raadpleeg een arts als de klachten niet verbeteren of zelfs verergeren!

Behandeling door de arts

Nadat is vastgesteld wat de oorzaak van de hartkloppingen is, zal de arts een passende behandeling starten. Als de arts een organische oorzaak voor de symptomen vaststelt, is de eerste stap het behandelen van de onderliggende ziekte. Dit kan bijvoorbeeld de behandeling van hyperthyreoïdie of hartziekten zijn.

Geneesmiddel

Medicijnen helpen vaak tegen hartkloppingen. In het geval van atriale fibrillatie schrijft de arts bijvoorbeeld antiaritmica voor (antiaritmica zoals adenosine). Ze helpen het hartritme weer normaal te maken. In de meeste gevallen schrijft hij of zij ook anticoagulantia voor om het verhoogde risico op een beroerte als gevolg van atriumfibrilleren tegen te gaan.

Andere behandelingsopties voor tachycardie zijn bètablokkers of calciumantagonisten. Ze verlagen de hartslag en vertragen zo de hartslag.

Als psychologische factoren zoals stress of angst de hartkloppingen veroorzaken, kunnen kalmerende middelen zoals benzodiazepines in ernstigere gevallen helpen.

Andere behandelingsopties voor hartkloppingen

Bij het WPW-syndroom is het bijvoorbeeld soms nodig om de overtollige geleidingsroute uit te wissen (katheerablatie).

Als de tachycardie te wijten is aan levensbedreigende ventriculaire fibrillatie, wordt geprobeerd deze zo snel mogelijk te stoppen met behulp van elektrische schokken (elektrocardioversie).

In sommige gevallen kan het chirurgisch gebruik van een automatische defibrillator raadzaam zijn.

Hoe voelen hartkloppingen?

Bij gezonde volwassenen klopt het hart in rust normaal gesproken tussen de 60 en 80 keer per minuut. In het geval van hartkloppingen (tachycardie) klopt het hart bij volwassenen meer dan 100 keer per minuut – zonder dat fysieke inspanning zoals sport of fysiek werk of een emotionele reactie zoals vreugde, angst of opwinding als trigger heeft (in deze gevallen een versnelde polsslag is normaal).

Wanneer spreken we van hartkloppingen?

Hoe snel het hart normaal klopt, hangt ook af van de leeftijd. Kinderen hebben bijvoorbeeld meestal een hogere hartslag dan volwassenen. Daarom is er meestal geen reden tot bezorgdheid bij jonge kinderen met een hartslag van 100 slagen per minuut.

Normale hartslag (per minuut) in rust is:

Voor zuigelingen/pasgeborenen: 120 tot 140 slagen.
Voor kinderen en adolescenten: 80 tot 100 slagen
Voor volwassenen: 60 tot 80 slagen
Oudere mensen hebben vaak weer een iets hogere hartslag

Als de hartslag hoger is dan normaal, noemen artsen dit tachycardie. Boven de 150 hartslagen per minuut hebben volwassenen een duidelijke tachycardie. De verhoogde hartkloppingen die gepaard gaan met tachycardie kunnen vaak tot in de keel worden gevoeld. De getroffenen nemen duidelijk hun eigen hartslag waar, wat artsen hartkloppingen noemen.

Hartkloppingen zijn niet noodzakelijkerwijs gevaarlijk. Goedaardige hartkloppingen, in de volksmond bekend als hartkloppingen, komen meestal voor als bijwerking van onschuldige aandoeningen. Een voorbeeld is de zogenaamde AV-knoop-re-entry-tachycardie, waarbij de voortplanting van excitatie tussen de hartkamers en de boezems wordt verstoord.

Goedaardige tachycardie treedt altijd plotseling op en verdwijnt even onverwacht vanzelf. Dit zijn bijvoorbeeld de plotselinge hartkloppingen in rust. In deze context treedt ook tachycardie op na het ontwaken of tachycardie tijdens het inslapen.

Het is ook te herkennen aan bijvoorbeeld de volgende tekens:

De symptomen verschijnen meestal in rust of enige tijd na lichamelijke inspanning. Hartkloppingen tijdens het liggen zijn mogelijk.

Duizeligheid, druk op de borst of misselijkheid gaan soms gepaard met het kloppende hart.

Als het hart gezond is, kan het over het algemeen goed omgaan met plotselinge, goedaardige hartkloppingen.

Toch is het raadzaam om zelfs goedaardige hartkloppingen door een arts te laten onderzoeken, om ernstiger oorzaken uit te sluiten en problemen in het dagelijks leven te voorkomen. Tijdens een aanval wordt immers het vermogen om te werken en te rijden beperkt. In sommige gevallen kan zelfs flauwvallen optreden.

Tachycardie kan optreden tijdens of na de maaltijd, tachycardie 's nachts is net zo goed mogelijk als tachycardie bij de geringste inspanning of na het drinken van alcohol. De beslissende factor is niet noodzakelijkerwijs wanneer de hartkloppingen optreden, maar hoe vaak ze voorkomen, of het mogelijk is de hartkloppingen snel te kalmeren en of er begeleidende symptomen zijn. Laat bij twijfel vooral terugkerende hartkloppingen door een arts onderzoeken.

Vormen van hartkloppingen

Afhankelijk van waar de hartkloppingen ontstaan, wordt er onderscheid gemaakt tussen:

Ventriculaire tachycardie: Dit is wanneer de versnelde puls optreedt in de hartkamer. Dit is de gevaarlijke vorm van tachycardie, omdat deze kan resulteren in levensbedreigende ventriculaire fibrillatie.

Wanneer een dokter bezoeken?

In principe is het raadzaam om terugkerende of aanhoudende hartkloppingen – ook als deze vanzelf verdwijnen – altijd door een arts te laten onderzoeken. Alleen een arts kan de oorzaken correct identificeren en passende behandelingsstappen initiëren.

In de volgende gevallen moet u onmiddellijk een spoedarts bellen als u hartkloppingen ervaart:

Tachycardie verdwijnt niet vanzelf en acties zoals druk op de halsslagader helpen niet.
Kortademigheid, kortademigheid en een beklemmend gevoel op de borst begeleiden de tachycardie.
Ernstige pijn op de borst, angst en kortademigheid komen daarbij.
Bewusteloosheid en zelfs stilstand van de bloedsomloop komen voor.

Diagnose

De arts zal eerst met u praten om belangrijke informatie over uw medische geschiedenis te verkrijgen (anamnese). Om dit te doen, stelt hij bijvoorbeeld de volgende vragen:

Wanneer traden de hartkloppingen voor het eerst op en wanneer deden ze zich voor het laatst voor?
Komen de hartkloppingen uitsluitend voor bij bijvoorbeeld stress, angst of lichamelijke inspanning?
Hoe vaak heeft u last van hartkloppingen?
Vinden de hartkloppingen plotseling of geleidelijk plaats? En hoe verdwijnt het?
Wat is de hartslag gedurende deze tijd? Klopt het hart regelmatig tijdens hartkloppingen? Hoe lang duurt een aanval?
Bent u ooit bewusteloos geweest tijdens een aanval?
Beheert u de tachycardie zelf (bijvoorbeeld met medicijnen of door eigen handelen)?
Zijn er gevallen van tachycardie in uw familie?
Heeft u bijkomende klachten zoals kortademigheid of een drukkend gevoel op de borst?

Daarna volgt een lichamelijk onderzoek, waarbij de arts ook naar uw hart luistert. Ook andere onderzoeksmethoden kunnen worden overwogen, bijvoorbeeld:

Langetermijn-ECG: In tegenstelling tot de momentopname van het klassieke ECG registreert het langetermijn-ECG de hartactiviteit continu gedurende 24 uur. Hierdoor kunnen onregelmatigheden betrouwbaar worden opgespoord.
Hart-echografie (echocardiografie): Dit onderzoek wordt van buitenaf via de huid of van binnenuit via de slokdarm uitgevoerd. Het geeft informatie over de functie en vorm van de hartkleppen en de grootte van het hart.

het voorkomen

Als u al weet dat u vatbaar bent voor plotselinge, goedaardige hartkloppingen (en de exacte oorzaak al door een arts heeft opgehelderd), kunt u mogelijk aanvallen voorkomen door stress te vermijden en ontspanningstechnieken in uw dagelijkse routine te integreren. Het is ook gunstig om alcohol, nicotine of cafeïne te vermijden om aanvallen van hartkloppingen te voorkomen.