Glasachtige opaciteit: Beschrijving
Veel mensen hebben last van troebelheid van het glasvocht in het oog en de daarmee samenhangende “mouches volantes”. De oorzaak is een natuurlijk verouderingsproces. Ongeveer tweederde van de 65- tot 85-jarigen klaagt over overeenkomstige klachten. Maar ook jongere mensen kunnen er last van hebben, vooral als ze ernstig bijziend zijn.
Wat is het glaslichaam?
Het gelatineuze glaslichaam vult het grootste deel van de binnenkant van de oogbol. Daarvoor ligt de lens, die de lichtstralen die het oog binnenkomen optisch breekt. Deze gaan vervolgens door het glasachtig lichaam naar het netvlies. Het ligt achter het glaslichaam en is als lichtgevoelige laag zenuwcellen verantwoordelijk voor het omzetten van de optische beelden in elektrische impulsen. Hierdoor kan de informatie via de oogzenuwen naar de hersenen worden verzonden.
Glasvochttroebeling: symptomen
“Vliegende muggen” beperken de gezichtsscherpte niet en zijn meestal onschadelijk. Niettemin klagen veel patiënten dat de subjectieve visuele sensatie verslechtert. Hierdoor wordt glasvocht als hinderlijk ervaren. Enerzijds variëren de opaciteiten en schaduwen in intensiteit en locatie. Aan de andere kant kan strooilicht ernstige verblinding bij patiënten veroorzaken.
Mouches volantes kunnen het meest opvallend zijn wanneer patiënten naar een heldere muur of in fel licht kijken of verblind worden door sneeuw.
Glasachtige opacificatie: oorzaken en risicofactoren
Het glasvocht, dat de binnenkant van het oog vult, bestaat voornamelijk uit water en, in mindere mate, collageenvezels en hyaluronzuur. In de kindertijd zijn de vezels zo gerangschikt dat ze niet worden opgemerkt – ze beïnvloeden nauwelijks de lichtstralen op weg naar het netvlies.
In de loop van de maanden raken de vezels steeds verder verwijderd van het netvlies. Ze worden dan waziger en zwakker waargenomen, totdat ze op een gegeven moment helemaal niet meer waarneembaar zijn.
Leeftijd wordt beschouwd als de belangrijkste risicofactor voor de ontwikkeling van glasvocht, omdat het meestal een leeftijdsgebonden proces is. Vaak merken bijziende mensen de “vliegende muggen” iets eerder op dan normale of verziende mensen.
Glasachtige opaciteit: onderzoeken en diagnose
Als dit de eerste keer is dat u iets ziet dat buiten uw oog niet bestaat, neem dan contact op met uw oogarts. Het kan gaan om een onschuldige glasvochtvertroebeling, maar het kan ook om een andere aandoening gaan. Om hierachter te komen, zal uw oogarts u eerst uitgebreid vragen naar uw medische voorgeschiedenis (anamnese). Mogelijke vragen zijn:
- Wat zie je bijvoorbeeld als je naar een witte muur kijkt?
- Wanneer merkte u voor het eerst dat u ‘vliegende muggen’ (zwarte stippen) zag?
- Zijn de symptomen plotseling verschenen of zijn ze plotseling toegenomen?
- Zie jij lichtflitsen?
- Bent u bijziend?
- Heeft u verwondingen, ontstekingen of operaties (cataractchirurgie, retinale laserbehandeling) aan uw ogen gehad?
- Heeft u in het verleden een netvliesloslating in het andere oog gehad?
Examens
Om beter in uw oog te kunnen kijken, zal uw arts u eerst oogdruppels voorschrijven die de pupil verwijden. Dan volgt een spleetlamponderzoek: met behulp van een heldere lamp, een zogenaamde spleetlamp, schijnt uw arts vanaf de zijkant een licht in uw oog en bekijkt de afzonderlijke onderdelen door een vergrootglas. Als er sprake is van glasachtige waas, zal hij of zij donkere schaduwen zien. Het spleetlamponderzoek is pijnloos en ongecompliceerd.
Door de pupilverwijdende oogdruppels kan uw zicht gedurende enkele uren verminderd zijn. Daarom mag u niet autorijden totdat het effect is uitgewerkt.
Differentiële diagnoses
Als spleetlamponderzoek de vertroebeling van het glasvocht niet duidelijk diagnosticeert of als de medische geschiedenis niet volledig sluitend is, moeten verdere onderzoeken uitwijzen of andere oorzaken verantwoordelijk kunnen zijn voor de symptomen (differentiële diagnoses):
Röntgenfoto's, computertomografie (CT) of magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) kunnen worden gebruikt om te bepalen of een vreemd lichaam in het aangedane oog symptomen van glasvochtvertroebeling kan veroorzaken.
Andere mogelijke differentiële diagnoses van vertroebeling van het glasvocht zijn onder meer ontsteking van de huid van het middelste oog (uveïtis) en glasvochtbloeding.
Glasachtige opacificatie: behandeling
Bij glasvochtwaas is in de regel geen therapie nodig. Hoewel de “mouches volantes” door veel getroffenen als storend worden ervaren, zijn ze onschadelijk en verdwijnen ze vaak vanzelf. Tot die tijd kunnen de symptomen worden verlicht met een paar tips (zie hieronder).
Lasertherapieën worden ook niet aanbevolen voor de behandeling van mouches volantes.
Deze tips kunnen de symptomen helpen verlichten
Artsen adviseren patiënten met glasvocht om de symptomen zoveel mogelijk te negeren. Daarnaast zijn er dingen die u zelf kunt doen om de klachten te verlichten.
- Draag een zonnebril met hoge lichtbescherming (85 procent) op zonnige dagen of in de sneeuw.
- Vermijd witte of zeer lichte muren in uw eigen huis. Structuurbehang of gedempte muurkleuren zijn meer afleidend voor het oog.
- Veel decoratieve elementen in huis, zoals bloemen, boekenplanken of afbeeldingen, zijn nuttig.
- Als u veel tijd achter de computer doorbrengt, verlaag dan de helderheid en kies het contrast dat voor u comfortabel is.
- Meekleurende brillenglazen zijn vooral handig als u ernstige bijziendheid heeft. Deze worden binnen enkele seconden donkerder bij blootstelling aan fel licht.
Glasachtige opaciteit: verloop van de ziekte en prognose
Niettemin, als u voor de eerste keer last heeft van mouches volantes, moet u een oogarts raadplegen. De oogarts kan vaststellen of er daadwerkelijk sprake is van een onschuldige glasvochtvertroebeling of dat er een ernstiger oorzaak achter de klachten zit.
En als er plotseling "vliegende muggen" in zwermen verschijnen of als u dichte roetregen ziet, moet u dringend een oogarts raadplegen. Deze symptomen, evenals lichtflitsen, kunnen spreken voor een dreigende netvliesloslating en tegen een eenvoudige glasvochtvertroebeling.
