Hoe kan het borderline-syndroom worden behandeld?
Er zijn verschillende therapievormen voor de behandeling van het borderlinesyndroom:
Dialectische gedragstherapie (DBT).
De doorbraak in de behandeling van borderline werd gerealiseerd door de Amerikaanse therapeut Marsha M. Linehan. Ze ontwikkelde Dialectische Gedragstherapie (DGT), speciaal afgestemd op borderlinepatiënten. Dit is een bijzondere vorm van cognitieve gedragstherapie.
In de eerste fase van de therapie worden borderlinepatiënten eerst gestabiliseerd. De nadruk ligt op strategieën die voorkomen dat de patiënt zichzelf verder beschadigt of de therapie voortijdig stopt. Verschillende nieuwe gedragingen en denkwijzen worden vervolgens getraind als onderdeel van de groepstherapie. Doelen zijn:
- Om de perceptie van de patiënt over zichzelf en anderen te verbeteren
- Het oefenen van maatregelen voor zelfbeheersing en voor het omgaan met crises
- Om het extreem zwart-wit denken terug te dringen
- Om te leren omgaan met stress en de eigen emoties onder controle te houden
De derde fase van de therapie richt zich op het toepassen van het geleerde in het dagelijks leven, het vergroten van het gevoel van eigenwaarde en het ontwikkelen en implementeren van persoonlijke levensdoelen.
Psychodynamisch-conflictgerichte psychotherapie
Naast gedragstherapie zijn ook psychodynamische therapievormen een optie voor borderlinepatiënten. Studies bevestigen hun effectiviteit, tenminste voor volwassen patiënten. Zoals bij alle therapieën die hun wortels hebben in de psychoanalyse ligt de nadruk hier op inzicht in verbanden tussen biografische ervaringen en huidige problematische relaties en gedragingen. Ze zijn bedoeld om te leiden tot een psychologische herwaardering van de traumatische ervaringen.
Binnen het raamwerk van psychodynamisch-conflictgerichte psychotherapie, gericht op:
- Trauma's overwinnen
- @ Het zelfbeeld van de patiënt wordt in de eerste plaats versterkt of opgebouwd
- Het vermogen om met anderen om te gaan is verbeterd
- Het typische zwart-witdenken wordt verminderd
- Het vermogen om de eigen gevoelens en impulsen te beheersen wordt versterkt (affectregulatie)
Gezinstherapie
Het is vooral belangrijk om de familie erbij te betrekken als de stoornis tenminste gedeeltelijk zijn wortels heeft in de familie. Als er pathologische relatiepatronen in het gezin voorkomen, maakt dit gezinstherapie bijzonder zinvol.
Andere vormen van therapie
Andere therapiemethoden die worden gebruikt voor borderline-stoornissen zijn onder meer:
Mentalisatiegebaseerde therapie (MBT): het helpt de patiënt beter met zichzelf en anderen om te gaan. Borderlinepatiënten hebben moeite met het inschatten van hun eigen gedrag en dat van anderen. Bij deze vorm van therapie leren getroffenen de achtergrond van gedrag beter te interpreteren en te begrijpen.
Schematherapie/schemagerichte therapie: Het is gebaseerd op het feit dat ieder mens vanaf zijn jeugd patronen ontwikkelt om met ervaringen om te gaan. Wanneer niet aan de basisbehoeften van een kind wordt voldaan, vormt hij of zij ongezonde strategieën en denkpatronen. Borderliners gaan er bijvoorbeeld vaak van uit dat ze in de steek worden gelaten en staan daarom wantrouwend tegenover anderen. Het doel van schematherapie is het identificeren en aanpakken van negatieve denk- en gevoelspatronen.
Ziekenhuis of ambulant
Voor patiënten die vatbaar zijn voor zelfbeschadigend gedrag (automutilatie) of zelfs suïcidaal zijn, is intramurale behandeling in eerste instantie belangrijk. Vooral jongere mensen met borderline hebben baat bij het gestructureerde leven in een instelling.
Het voordeel van poliklinische borderlinetherapie is dat patiënten leren omgaan met de conflicten in hun vertrouwde omgeving. De beschikbaarheid van poliklinische borderlinetherapie is echter zeer beperkt.
Geneesmiddel
Sommige patiënten krijgen naast psychotherapie ook medicamenteuze therapie. Borderline kan echter niet alleen met medicijnen worden behandeld; er zijn geen specifieke borderlinemedicijnen. Stemmingsstabilisatoren zoals lithium helpen sommige patiënten echter om extreme emotionele toestanden onder controle te houden.
Patiënten met borderline die aan ernstige angst lijden, krijgen vaak van hun arts of psychiater benzodiazepines, zoals lorazepam, voorgeschreven. Deze medicijnen zijn echter zeer verslavend en het wordt aanbevolen om ze slechts voor een korte tijd te gebruiken.
Is borderline te genezen?
Lange tijd werd de behandeling van borderlinepatiënten als bijzonder problematisch beschouwd. Net als in de relatie met alle andere mensen hebben borderlinepatiënten de neiging de therapeut in het begin te idealiseren, om hem vervolgens bij de geringste teleurgestelde verwachting extreem te devalueren. Frequente wisselingen van therapeut en therapieuitval zijn het gevolg.
Het vooruitzicht op een volledige genezing van de borderline is weliswaar laag. Maar intussen zijn de kansen voor patiënten om de ernstigste gevolgen van de aandoening onder controle te krijgen aanzienlijk toegenomen dankzij verbeterde therapiemethoden.
Of borderline te genezen is, hangt ook af van de ernst van de symptomen en de sociale situatie. Van moederschap en huwelijk wordt bijvoorbeeld gezegd dat ze het herstel ondersteunen. Na de leeftijd van 30 jaar nemen de impulsieve symptomen af en wordt het omgaan met de psychische stoornis gemakkelijker.
Hoe kunnen mensen met het borderlinesyndroom zichzelf helpen?
De volgende strategieën helpen bijvoorbeeld veel borderlinepatiënten:
- Span uzelf niet te veel in op het werk of in uw vrije tijd, maar beheer uw energie (bijvoorbeeld door pauzes in te plannen).
- Geef soms fouten toe en verlaag de hoge verwachtingen
- Gezonde levensstijl met voldoende slaap, regelmatige, gezonde voeding en voldoende beweging.
- Ontspanningstraining: bijv. mindfulness-oefeningen, massages, warme baden
- Praten over je gevoelens met vertrouwde mensen of gedachten opschrijven (dagboek)
- Stop negatieve gedachten door jezelf af te leiden (bijvoorbeeld door te sporten, naar muziek te luisteren, de natuur in te gaan)
- Op een kussen slaan als je je agressief voelt, sporten, luid schreeuwen (in een kussen), enz.
- “Noodpakket” voor afleiding en kalmering: met hulpkaarten, brief aan zichzelf, geuroliën, polskauwgom (om te vegen), egelbal, plasticine, favoriete muziek (bijvoorbeeld op cd of mp3-speler), enz.
