Kort overzicht: Astma-aanval
- Wat te doen bij een astma-aanval? Eerste hulp: Kalmeer de patiënt en plaats hem in een positie waarin hij gemakkelijk kan ademen (meestal met het bovenlichaam licht naar voren gebogen). Moedig de getroffen persoon eventueel aan om bepaalde ademhalingstechnieken uit te voeren, geef astmamedicatie of help de patiënt bij het gebruik van de medicatie.
- Symptomen van astma-aanvallen: acute kortademigheid, hoesten, beklemmend gevoel op de borst, angst en rusteloosheid, snelle hartslag, in ernstige gevallen zuurstofgebrek (herkenbaar aan bijvoorbeeld blauwachtig verkleurde lippen).
- Wanneer moet u een arts raadplegen? Bij ernstige astma-aanvallen, omdat er levensbedreigende complicaties kunnen optreden.
Aandacht.
- Als de patiënt zijn eigen astmaspray bij zich heeft en uw hulp nodig heeft om deze in te nemen: Geef slechts één slag per keer met de inhalator, wacht een paar minuten voor de volgende.
- Astma-aanvallen kunnen op elk moment terugkeren, zelfs na een (langere) symptoomvrije periode.
Astma-aanval: wat te doen?
In het geval van een astma-aanval moet u snel eerste hulp verlenen om de zuurstoftoevoer naar de getroffen persoon te garanderen. Dit is wat je moet doen:
- Kalm: Angst kan de kortademigheid vergroten. Zorg er daarom voor dat u de patiënt geruststelt.
- Ramen en kleding: Hoewel het vaak alleen maar een psychologisch effect heeft, kun je het beste een raam openzetten om een betere luchttoevoer aan te geven. Maak bovendien knellende kleding los.
- Ademhalingstechnieken: Vaak hebben astmapatiënten bepaalde ademhalingstechnieken geleerd om effectiever te kunnen ademen als ze kortademig zijn, zoals de liprem (de lippen losjes op elkaar plaatsen bij het uitademen, zodat de lucht met een zacht geluid ontsnapt). Op deze manier moet de patiënt langzamer en langer uitademen. Probeer hem ondanks zijn angst aangeleerde ademhalingstechnieken te laten gebruiken.
- Medicatie: Help de patiënt indien nodig bij het gebruik van zijn noodmedicatie (bijv. inhalatiespray).
- Ambulancedienst: Bij een ernstige astma-aanval (normale spraak niet meer mogelijk, oppervlakkige ademhaling, blauwe verkleuring van lippen en vingernagels etc.) dient u zo snel mogelijk de ambulancedienst te bellen!
Astma-aanval: symptomen en risico's
Hoe bedreigend symptomen als moeilijke ademhaling en benauwdheid op de borst ook kunnen zijn, een acute astma-aanval verdwijnt meestal vanzelf. Het kan echter ook verergeren en gevaarlijke proporties aannemen, met symptomen zoals:
- ernstige kortademigheid
- snelle maar oppervlakkige ademhaling
- hartkloppingen
- blauwachtige verkleuring van de lippen en vingernagels
- rusteloosheid
- onvermogen om langere zinnen te zeggen
- bewustzijnsstoornissen zoals verwarring of zelfs bewusteloosheid
Als u dergelijke tekenen van een ernstige astma-aanval ervaart, moet u onmiddellijk de hulpdiensten bellen!
Een levensbedreigende complicatie is status astmaticus. Dit is een zeer ernstige astma-aanval die ondanks het gebruik van de gebruikelijke medicijnen (zoals cortison, bèta-2-sympathicomimetica) niet kan worden gestopt en langer dan 24 uur aanhoudt. De gasuitwisseling in de longen kan dan mislukken, wat uiteindelijk kan leiden tot bewustzijnsverlies en ademhalingsfalen.
Astma-aanval: wanneer moet u naar een arts?
Astma-aanval: behandeling door de arts
De arts (spoedeisende hulp) zal de patiënt de noodzakelijke astmamedicijnen toedienen – werkzame stoffen zoals die door de patiënt zelf als noodmedicatie worden gebruikt. Deze omvatten bijvoorbeeld bèta-sympathicomimetica voor inhalatie of als infusie. Ze ontspannen en verwijden de luchtwegen.
Ook belangrijk is ‘cortison’, dat wordt toegediend als tablet of injectie. Het remt de ontstekingsreactie in de luchtwegen.
Indien nodig krijgt de patiënt ook zuurstof via een neussonde.
In geval van een zeer ernstige astma-aanval moeten patiënten onmiddellijk op de intensive care worden behandeld.
Een astma-aanval voorkomen
Er zijn dingen die u kunt doen om het risico op een astma-aanval te verminderen:
- Vermijd triggers: Vermijd indien mogelijk bekende triggers voor een astma-aanval, zoals koude lucht, huisstof, stress en bepaalde voedingsmiddelen.
- Oefening: Regelmatige lichaamsbeweging met een geschikte intensiteit kan de frequentie en ernst van astma-aanvallen verminderen. Duursporten zoals zwemmen zijn het meest geschikt. Overbelast uzelf niet tijdens het trainen en begin eerst met lichte trainingen. Sport niet in zeer koude of zeer droge lucht, buitenshuis wanneer de ozon- of pollenniveaus hoog zijn, of zonder opwarming. Neem altijd uw noodmedicijnen mee als u gaat sporten.
Het is ook zinvol om deel te nemen aan een speciaal trainingsprogramma (disease management programma, DMP) voor astmapatiënten. Daar leer je belangrijke dingen over astma en krijg je tips over hoe je de chronische ziekte beter kunt beheersen. U kunt bijvoorbeeld ademhalingstechnieken leren om gemakkelijker te ademen tijdens een astma-aanval.
