Kort overzicht
- Behandeling: Bij congenitale hydrocele meestal eerst observatie. In gevallen van hydrocele die niet achteruitgaan of bijzonder groot zijn, wordt meestal een operatie uitgevoerd.
- Verloop van de ziekte en prognose: Vaak neemt de waterretentie af rond de leeftijd van twee jaar. Na de operatie zijn er meestal weinig complicaties, de symptomen verdwijnen na de genezingsfase.
- Oorzaken en risicofactoren: Oorzaak van congenitale hydrocele: onvolledige afsluiting van het lieskanaal, oorzaken van verworven hydrocele: ontsteking, letsel, torsie van de testis, liesbreuk, tumoren
- Symptomen: Meestal eenzijdige, pijnloze, uitpuilende zwelling van de testis, afhankelijk van de oorzaak en grootte, in zeldzame gevallen is ook pijn mogelijk
- Diagnose: Anamnese, lichamelijk onderzoek, palpatie van de zaadbal, echografie, in bijzondere gevallen ook magnetische resonantie beeldvorming (MRI)
Wat is een hydrocele?
Hydrocele: Diverse klinische beelden.
Meestal bevindt de vloeistof zich tussen twee huiden rond de testis (samen tunica vaginalis testis genoemd). Als zich vloeistof ophoopt in de zaadstreng, wordt dit een hydrocele funiculi spermatici genoemd. Een ophoping van vocht in de epididymis wordt een spermatocele genoemd.
Als bij meisjes een vochtophoping in de liesstreek optreedt, wordt dit een Nuck-cyste genoemd. Dit klinische beeld is zeldzaam.
Hoe wordt een hydrocele behandeld?
Als er sprake is van een aangeboren hydrocele-testis, is er in eerste instantie meestal geen behandeling via een operatie mogelijk. In plaats daarvan observeert de arts de hydrocele totdat het kind de leeftijd van twee jaar bereikt. In de meeste gevallen trekt de hydrocele zich vanzelf terug omdat de verbinding tussen de buikholte en de testis na verloop van tijd sluit.
Wanneer is een hydrocele operatie nodig?
Als de patiënt lijdt aan een verworven (secundaire) hydrocele-testis, wordt de hydrocele-operatie vaak onmiddellijk uitgevoerd. Tijdens een hydrocele-operatie maakt de arts meestal een incisie in het scrotum, waardoor hij de vloeistof verwijdert.
Hydrocele: Verouderde behandelingsopties
In het verleden doorboorden artsen een hydrocele-testis met een naald of spuit om de vloeistof op deze manier vrij te geven. Tegenwoordig wordt dit niet meer gedaan vanwege het verhoogde besmettingsrisico. Ook zogenaamde sclerotherapie (“verharding”) met chemische stoffen wordt niet meer uitgevoerd. Dit komt omdat het meer peritonitis veroorzaakt en er een groter risico is dat de hydrocele terugkeert (recidief).
Hydrocele: Helpen huismiddeltjes?
Hydrocele-operatie: hoe lang ben je ziek?
Een hydrocele-operatie aan de zaadbal wordt meestal in het ziekenhuis uitgevoerd. Als de procedure zonder complicaties verloopt, mogen patiënten meestal na een paar dagen naar huis.
Verloop van de ziekte en prognose
De prognose van een hydrocele is goed. Het causale verband tussen de buikholte en de zaadbal sluit bij de baby meestal vanzelf tussen de derde en vierde levensmaand, dat wil zeggen dat het zichzelf geneest, om zo te zeggen. Zelfs daarna, rond het begin van het derde levensjaar, vindt in sommige gevallen nog steeds sluiting plaats. Om deze reden wordt de behandeling van een aangeboren hydrocele meestal pas gestart als het kind twee jaar oud is.
Chirurgische therapie heeft een hoog genezingspercentage, hoewel in sommige gevallen de hydrocele op de zaadbal terugkeert (recidief). Bovendien bestaat er, zoals bij elke chirurgische ingreep, een zeker risico op bloedingen, blauwe plekken of infecties tijdens een hydrocele-operatie.
Als de hydrocele onbehandeld blijft en er niet vanzelf regressie optreedt, bestaat er een risico op complicaties.
Deze omvatten:
- Indirecte liesbreuk: een darmlus loopt door het lieskanaal en er bestaat een risico dat deze bekneld raakt.
- Onvermogen om zwanger te worden: als er een grote ophoping van vocht in het scrotum is, bestaat het risico dat dit de bloedtoevoer naar de zaadbal afsnijdt.
- Testiculaire torsie: het risico dat de zaadbal om zichzelf heen draait en zo de eigen bloedtoevoer verstoort, is groter in de aanwezigheid van een hydrocele.
Wat zijn de oorzaken van een hydrocele?
Een hydrocele is aangeboren of verworven. Afhankelijk van welke vorm van hydrocele aanwezig is, zijn er overeenkomstige oorzaken en risicofactoren.
Hydrocele: Congenitale hydrocele
Als de hydrocele op de zaadbal aangeboren is, spreken artsen van een primaire hydrocele. Deze vorm van hydrocele treft dus meestal baby's en jonge kinderen. Slechts zelden wordt een aangeboren hydrocele voor het eerst zichtbaar bij oudere kinderen.
In de loop van de zwangerschap daalt de testis via het lieskanaal af naar het scrotum, waardoor een uitstulping van het buikvlies ontstaat (processus vaginalis peritonei). Normaal gesproken sluit dit terwijl je nog zwanger bent. Als dit niet gebeurt, komt vocht uit de buikholte het scrotum binnen en ontstaat er een hydrocele bij de baby.
Hydrocele: Verworven hydrocele
Een verworven hydrocele wordt ook wel een secundaire hydrocele genoemd. Hiervoor zijn verschillende oorzaken bekend zoals:
- testiculaire ontsteking of epididymitis (orchitis of epididymitis)
- gewelddadige impact (bijvoorbeeld slagen, trappen)
- Testiculaire torsie (testiculaire torsie)
- Hernia (liesbreuk)
- Brok (tumor)
Welke symptomen veroorzaakt een hydrocele?
In de loop van de zwangerschap daalt de testis via het lieskanaal af naar het scrotum, waardoor een uitstulping van het buikvlies ontstaat (processus vaginalis peritonei). Normaal gesproken sluit dit terwijl je nog zwanger bent. Als dit niet gebeurt, komt vocht uit de buikholte het scrotum binnen en ontstaat er een hydrocele bij de baby.
Hydrocele: Verworven hydrocele
Een verworven hydrocele wordt ook wel een secundaire hydrocele genoemd. Hiervoor zijn verschillende oorzaken bekend zoals:
- testiculaire ontsteking of epididymitis (orchitis of epididymitis)
- gewelddadige impact (bijvoorbeeld slagen, trappen)
- Testiculaire torsie (testiculaire torsie)
- Hernia (liesbreuk)
- Brok (tumor)
Welke symptomen veroorzaakt een hydrocele?
Bovendien wordt meestal een echografisch onderzoek (echografie) van de zaadbal uitgevoerd. Hierdoor kan ook de ophoping van vocht worden gevisualiseerd. Dit is ook mogelijk met magnetische resonantie beeldvorming (MRI). Het is echter complexer dan een echografisch onderzoek en wordt alleen bij bijzondere problemen gebruikt.
Hydrocele: differentiatie van andere ziekten
De arts moet andere ziekten onderscheiden van een mogelijke hydrocele. Soortgelijke symptomen komen bijvoorbeeld voor bij:
- Inguinale hernia
- Testiculaire spataderen (spatader)
- brok
Als het onderzoek geen definitieve diagnose oplevert, wordt de zaadbal operatief blootgelegd. Dit zorgt ervoor dat potentieel ernstige ziekten van de zaadbal niet over het hoofd worden gezien.
