Kort overzicht
- Eerste hulp: Getroffen persoon kalmeren, vinger immobiliseren en afkoelen, arts raadplegen
- Prognose: Afhankelijk van bijkomende verwondingen (zoals botbreuk), mogelijke complicaties: permanente beperking van mobiliteit of kromming, chronische pijn of zwelling
- Diagnose: onderzoek van de beweeglijkheid van de vinger, beeldvormingsprocedures zoals röntgenfoto’s, magnetische resonantie beeldvorming (MRI)
- Voorkomen: draag bij het beoefenen van balsporten (zoals volleybal of basketbal) een tapeverband dat de gewrichten stabiliseert
Wat is vingerdislocatie?
De aangedane vinger zwelt op en vertoont een duidelijke verkeerde ligging. Het is ernstig of volledig beperkt in zijn mobiliteit en veroorzaakt pijn. Omliggende structuren (zoals ligamenten, pezen, gewrichtskapsel, botten) kunnen ook beschadigd raken.
Een veel voorkomende oorzaak van ontwrichting van de vingers is een blessure tijdens een balsport, zoals door pinch-hitting bij volleybal.
Wat te doen bij vingerdislocatie?
Als iemand zijn vinger heeft ontwricht, kan zelfs een leek dit meestal op het eerste gezicht herkennen: de aangedane vinger is zichtbaar krom en zijwaarts verschoven ter hoogte van een gewricht. Als EHBO-er moet u bij een vingerontwrichting als volgt reageren:
- Stel de getroffen persoon gerust.
- Koelen helpt tegen zwelling en pijn: Plaats ijs of een koelpakje op de ontwrichte vinger.
- Breng de getroffen persoon naar de dokter!
Plaats nooit ijsblokjes of een coolpack direct op de huid ter verkoeling, maar altijd met minimaal één laag stof ertussen. Anders bestaat er gevaar voor plaatselijke bevriezing. Probeer nooit zelf de vinger te immobiliseren. Dat is werk voor de dokter!
Hoe lang duurt genezing?
Na handmatige verkleining door een arts wordt de verkleinde vinger maximaal twee weken geïmmobiliseerd en daarna nog eens vier tot zes weken getaped.
Na een chirurgische ingreep draagt de getroffen persoon gedurende enkele weken een spalk.
Mogelijke complicaties
Als een ontwrichte vinger niet goed wordt behandeld, bestaat er kans op blijvende schade, bijvoorbeeld:
- Permanent beperkte mobiliteit van de vinger, tot en met volledige stijfheid van het gewricht
- Chronische pijn
- Permanente, pijnloze zwelling
Als een ontwrichte vinger operatief wordt behandeld, komt het soms voor dat de mobiliteit daarna enigszins beperkt blijft.
Bij een vingerontwrichting komt het soms voor dat het bot dat het gewricht ondersteunt, breekt. Artsen spreken dan van een luxatiefractuur of een dislocatiefractuur.
Hoe onderzoekt de arts vingerdislocatie?
Er wordt een röntgenfoto gemaakt van de gewonde hand. Op deze manier bepaalt de arts of het aangetaste vingergewricht volledig ontwricht is (luxatie) of slechts gedeeltelijk ontwricht is (subluxatie). Ook ziet hij of er nog meer botten gewond zijn geraakt.
Soms vereist een dislocatie van de vingers magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) of computertomografie (CT). Dit kan verwondingen aan zacht weefsel detecteren, zoals schade aan ligamenten en pezen.
Welke behandelingen zijn er beschikbaar?
Vaak controleert de arts dan nog eens met een röntgenfoto of het gewricht weer in de juiste stand staat. Ook test hij hoe mobiel de verkleinde vinger is en of de pezen en ligamenten normaal werken.
Chirurgische behandeling
Bij een moeilijke vingerdislocatie (zoals een dislocatiefractuur) is een operatie noodzakelijk. Hetzelfde geldt als het handmatig instellen mislukt, bijvoorbeeld bij gescheurde pezen.
Na de operatie wordt de aangedane vinger enkele weken gespalkt. Daarna is fysiotherapie aan te raden: bepaalde mobiliteitsoefeningen helpen de volledige mobiliteit van de vinger te herstellen.
Zijn er preventieve maatregelen?
Dit geldt ook voor mensen die nog nooit hun vinger hebben ontwricht, maar wel tot de risicogroep behoren. Het gaat vooral om balsporters (zoals volleyballers, handbalspelers, basketbalspelers): Een tapeverband om de vingers, aangebracht vóór de wedstrijd, stabiliseert de gewrichten. Dan gebeurt het niet zo snel dat je een vinger ontwricht als de bal er tegenaan botst.
