Kort overzicht
- Oorzaken en risicofactoren: Meestal infecties, intoleranties of allergieën (bijvoorbeeld voor medicijnen of voedsel of voedseladditieven); andere mogelijke triggers zijn huidcontact met giftige/irriterende stoffen (bijv. brandnetel), kou, hitte, druk op de huid, zweet, fysieke inspanning, stress
- Symptomen: Roodheid van de huid, jeuk, striemen, zelden zwelling van de huid/slijmvliezen (angio-oedeem).
- Behandeling: vermijd triggers, koele uitslag, medicijnen (meestal antihistaminica, mogelijk andere zoals cortisone)
- Onderzoeken en diagnose: medische geschiedenis en lichamelijk onderzoek; soms meer gedetailleerde verduidelijking door bloedonderzoek of allergietest; zeer zelden weefselmonster.
- Ziekteverloop en prognose: Meestal goed, de symptomen verdwijnen meestal binnen zes weken. Zelden is er sprake van een noodgeval omdat de slijmvliezen van de luchtwegen opzwellen.
Wat is netelroos bij kinderen?
Netelroos is een huidaandoening die zowel kinderen als volwassenen treft. Artsen noemen netelroos ook wel wheal-verslaving of urticaria. Urticaria komt relatief vaak voor: ongeveer één op de vijf mensen krijgt ooit in zijn leven last van netelroos.
Typisch voor netelroos bij kinderen en baby's zijn de felrode, jeukende striemen op de huid. Artsen maken over het algemeen onderscheid tussen twee vormen van netelroos bij kinderen:
- Chronische urticaria: deze vorm komt minder vaak voor bij kinderen en baby's en komt vaker voor bij volwassenen. Hier liggen de oorzaken meestal niet in het immuunsysteem. De symptomen houden vaak langer dan zes weken aan.
Als het gaat om kortademigheid, zwakte van de bloedsomloop of andere bedreigende symptomen, bel dan onmiddellijk de spoedarts (112)!
Is netelroos besmettelijk bij kinderen?
Netelroos is niet besmettelijk. Kinderen met de uitslag vormen dus geen enkel gevaar voor familieleden en andere mensen om hen heen.
Oorzaken van netelroos bij kinderen
Artsen onderscheiden twee hoofdtypen netelroos bij kinderen (en volwassenen):
- spontane netelroos
- en induceerbare urticaria.
In beide gevallen worden de symptomen van netelroos veroorzaakt door de activering van bepaalde immuuncellen (mestcellen) in de huid, wat resulteert in een verhoogde afgifte van de neurotransmitter histamine. Dit veroorzaakt jeuk, huiduitslag en zwelling van de huid/slijmvliezen.
Spontane netelroos
Het treedt plotseling op en zonder duidelijke externe trigger. Er wordt onderscheid gemaakt naar de duur van de klachten:
- Spontane acute netelroos: de symptomen duren maximaal zes weken. Daarna verdwijnen de symptomen weer.
Induceerbare netelroos
Hier worden de huidsymptomen veroorzaakt door contact met specifieke stimuli. Afhankelijk van de aard van deze stimuli is induceerbare urticaria verder onderverdeeld in verschillende vormen:
Fysieke netelroos.
Soms worden netelroos bij kinderen (en volwassenen) veroorzaakt door fysieke prikkels. Afhankelijk van het type stimulus zijn er bijvoorbeeld de volgende vormen van de ziekte:
- Koude urticaria (koude contacturticaria): de trigger hier is huidcontact met koude voorwerpen, koude lucht, koude wind of koude vloeistoffen.
- Warmte-urticaria (hittecontact-urticaria): Hier ontwikkelt een kind de netelroos door huidcontact met plaatselijke hitte, zoals een warm voetenbad of föhnen.
- Urticaria factitia (urticariële dermografie): schuifkrachten, zoals die geproduceerd door krabben, schrobben of wrijven van de huid, zijn in dit geval de oorzaak van de netelroosuitslag.
- Lichte urticaria: Dit is wanneer zonlicht of het UV-licht in een solarium de symptomen van urticaria veroorzaken.
Speciale vormen van urticaria
- Cholinerge urticaria: Dit wordt veroorzaakt door een verhoging van de kerntemperatuur van het lichaam, bijvoorbeeld als gevolg van een warm bad of gekruid eten. Lichamelijke inspanning en stress veroorzaken soms ook cholinerge urticaria wanneer ze de temperatuur in het lichaam verhogen.
- Contacturticaria: Hier reageert de huid op contact met zogenaamde urticariogene stoffen. Soms is dit een allergische reactie (bijvoorbeeld op insectengif, vis, bepaalde soorten fruit, latex, bepaalde medicijnen). Het is ook mogelijk om een niet-allergische reactie te krijgen, zoals op brandnetels, kwallen, aardbeien of Perubalsem (bijvoorbeeld in wondhelende zalven).
- Aquagene urticaria: Zeer zelden veroorzaakt contact met water (bijvoorbeeld tijdens het douchen, zwemmen of bij regenachtig weer) netelroos bij een kind. Dit is echter geen allergische reactie!
Netelroos bij kinderen: de meest voorkomende triggers
Meestal worden netelroos bij kinderen veroorzaakt door een infectie. In sommige gevallen veroorzaakt een griepachtige infectie, een ontsteking van het middenoor of de keel bijvoorbeeld spontane acute urticaria bij het kind. Wanneer de infectie afneemt, verdwijnt de urticaria van het kind meestal.
Spontane chronische urticaria bij kinderen is analoog maar zeldzaam. Triggers zijn onder meer een chronische aanhoudende infectie, bijvoorbeeld met streptokokken of, in zeldzamere gevallen, met wormen of andere parasieten.
Een pseudo-allergische netelroosuitslag wordt meestal veroorzaakt door bepaalde medicijnen of conserveermiddelen of kleurstoffen in voedingsmiddelen.
Andere factoren die mogelijk urticaria bij kinderen veroorzaken, zijn onder meer:
- Fysieke prikkels zoals kou, hitte, krabben, druk of wrijving op de huid (bijvoorbeeld van kleding, schooltas)
- Huidcontact met irriterende of giftige stoffen (bijvoorbeeld het aanraken van brandnetels of kwallen)
- Sweater
- Spanning
Voor de jeukende striemen en/of zwellingen van de huid/slijmvliezen kan vaak geen oorzaak worden gevonden. Artsen spreken dan van idiopathische urticaria.
Soms wordt urticaria niet veroorzaakt door één trigger alleen, maar door een combinatie van factoren – bijvoorbeeld een virale infectie plus toediening van antibiotica of fysieke inspanning plus consumptie van een triggerend voedsel.
Hoe ziet netelroos eruit bij kinderen?
Netelroos, ook wel urticaria genoemd, is de naam voor een rode, jeukende huiduitslag met striemen (opstaande huidblaren) – zoals wanneer de huid in contact komt met brandnetels. (Hier komt de naam van de huidaandoening vandaan.) De striemen met rondom roodheid zijn soms zo klein als een speldenknop, maar kunnen ook zo groot worden als de palm van je hand.
Netelroos kan bij kinderen op elke leeftijd voorkomen. Jongens en meisjes worden in dezelfde mate getroffen. Kinderen met atopische dermatitis hebben vaker last van chronische netelroos dan andere kinderen.
Hoe wordt netelroos bij kinderen behandeld?
De behandeling van netelroos bij kinderen (en volwassenen) hangt af van de vorm van de ziekte en de ernst ervan. Indien mogelijk probeert men de trigger of oorzaak van de netelroos te vermijden of te elimineren.
Daarnaast of als alternatief (als de trigger/oorzaak niet bekend is of niet kan worden geëlimineerd) is de behandeling gericht op symptoomvrijheid: het is belangrijk dat het kind zo symptoomvrij mogelijk is.
Vermijd triggers
Als de oorzaak van de netelroos bij uw kind bekend is, is het belangrijk om deze – indien mogelijk – te vermijden.
Als uw kind bijvoorbeeld netelroos krijgt door bepaalde voedingsadditieven (zoals kleurstoffen of conserveermiddelen), is het belangrijk om deze producten indien mogelijk uit het dieet van het kind te verwijderen.
Als bepaalde medicijnen de oorzaak zijn van urticaria, vermijdt de arts deze en vervangt deze door een beter verdragen preparaat. Informeer de arts als bekend is dat bepaalde medicijnen netelroos bij uw kind kunnen veroorzaken.
Koud tegen jeuk
Als uw kind hevig last heeft van jeuk, is het nuttig om de uitslag af te koelen. Dit kan bijvoorbeeld met een koelpakket dat u in een dunne handdoek wikkelt en op de jeukende huidplaats legt.
Verkoelende zalven en crèmes verlichten vaak ook het onaangename ongemak, waardoor uw kind zich prettiger voelt. Dergelijke preparaten zijn zonder recept verkrijgbaar bij apotheken.
Geneesmiddel
Vaak is het nodig om netelroos met medicijnen te behandelen, bijvoorbeeld bij chronische urticaria of uitgesproken acute urticaria. Voor dit doel worden voornamelijk antihistaminica zoals cetirizine gebruikt.
Deze actieve ingrediënten blokkeren de aanlegplaatsen van de boodschappersubstantie histamine, die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van huidreacties. De antihistaminica worden ingenomen; in welke dosering en voor hoe lang wordt u door de behandelend arts uitgelegd.
Als de behandeling met antihistaminica niet (voldoende) werkt, zijn andere medicijnen een optie. Dit zijn bijvoorbeeld glucocorticoïden (“cortison”), die naast antihistaminica worden gegeven – als sap, tablet of zetpil.
Een dergelijke aanvullende kortdurende cortisonbehandeling wordt bijvoorbeeld toegepast bij ernstige acute netelroos met zwelling van de huid/slijmvliezen.
Een ernstige episode van chronische urticaria kan soms alleen onder controle worden gebracht met cortisone. Vanwege de mogelijke bijwerkingen wordt dit echter ook slechts korte tijd gebruikt.
Anders worden chronische netelroos die niet met succes kan worden verlicht met alleen antihistaminica vaak behandeld met een leukotrieenantagonist. Deze middelen worden soms ook gebruikt bij astmatherapie.
In zeer zeldzame gevallen is de netelroos bij kinderen zo ernstig dat de behandelende artsen hun toevlucht moeten nemen tot andere medicijnen, zoals het kunstmatig geproduceerde antilichaam omalizumab. Het is gericht tegen het antilichaam immunoglobuline E, dat een rol speelt bij veel allergische reacties.
Homeopathie voor netelroos
Sommige ouders willen de netelroosuitslag van hun kind ook op alternatieve manieren behandelen. Hiervoor worden onder meer kruidenpreparaten (zoals jeuk- en ontstekingsremmende kant-en-klare preparaten op basis van de eeuwenoude geneeskrachtige en giftige plant bitterzoete nachtschade) gebruikt.
Sommige ouders vertrouwen ook op homeopathische preparaten, zoals de remedies zwavel en Urtica urens voor de symptomen van netelroos. Er is echter geen wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit ervan.
Het concept van homeopathie en de specifieke effectiviteit ervan zijn controversieel in de wetenschap en niet duidelijk bewezen door studies.
Hoe herkent de arts netelroos bij kinderen?
De diagnose ‘netelroos’ wordt gesteld door een kinderarts of dermatoloog. Bij kinderen vinden dezelfde onderzoeken en diagnostische stappen plaats als bij volwassenen.
Medische geschiedenis en lichamelijk onderzoek
Eerst stelt de arts het getroffen kind of zijn of haar ouders enkele vragen om een medische geschiedenis (anamnese) te verkrijgen. Deze omvatten bijvoorbeeld:
- Hoe lang is de uitslag aanwezig?
- In welke situatie deden de klachten zich voor (bijvoorbeeld bij een infectie, bij lichamelijke inspanning, na het dragen van strakke kleding)?
- Gebruikt uw kind medicijnen? Zo ja, welke?
- Heeft uw kind een andere huidziekte, allergie of astma?
Vervolgens onderzoekt de arts de gehele huid en slijmvliezen van het kind. Hij bekijkt de huiduitslag bijzonder nauwkeurig.
Dit lichamelijk onderzoek in combinatie met de medische geschiedenis is meestal voldoende voor de arts om netelroos te diagnosticeren. Alleen in bepaalde gevallen is verdere diagnostiek nodig.
Verdere onderzoeken
Hetzelfde geldt als de jeukende huiduitslag zo belastend is voor het kind dat het er veel last van heeft en zijn of haar dagelijks leven (zoals school, sporten of spelen) wordt belemmerd.
Verdere onderzoeken, die dan soms nuttig zijn, zijn bijvoorbeeld allergietesten en bloedonderzoek. In zeldzame gevallen is het ook nodig om een weefselmonster (biopsie) van de huid te nemen om netelroos bij kinderen op te helderen, dat vervolgens in het laboratorium nader wordt onderzocht.
Is netelroos gevaarlijk bij kinderen?
Er is meestal geen gevaar voor het kind door netelroos. De huidveranderingen zijn echter onaangenaam. In slaap vallen, sporten, zich concentreren op school: de permanente jeuk schaadt de levenskwaliteit van sommige getroffen kinderen.
Het is gevaarlijk als de netelroos bij uw baby of kind ontstaat als onderdeel van een allergische reactie, bijvoorbeeld na een insectenbeet. Als de slijmvliezen van de luchtwegen en/of de tong opzwellen, kunnen ademhalingsmoeilijkheden optreden. Dit is een noodsituatie die onmiddellijk moet worden behandeld!
Wanneer een dokter bezoeken?
Het is raadzaam om een kind met netelroos te laten onderzoeken door een kinderarts of dermatoloog (dermatoloog). De arts zal dan een passende therapie starten, zodat de vervelende huiduitslag van het kind zo snel mogelijk verdwijnt.
