Kort overzicht
- Beschrijving: Bij droge ogen is het oogoppervlak bevochtigd met te weinig traanvocht, omdat er te weinig traanvocht wordt geproduceerd of de traanfilm meer verdampt.
- Symptomen: Rode, jeukende, branderige ogen, gevoel van een vreemd lichaam in het oog, toegenomen tranende ogen, mogelijk gevoel van druk en pijn in het oog
- Behandeling: Behandeling van onderliggende ziekten, gebruik van ‘kunsttranen’, eventueel cortisonhoudende medicijnen, vermijd tocht en tabaksrook, zorg voor voldoende luchtvochtigheid in de ruimtes, ventileer regelmatig, draag niet te lang contactlenzen, neem regelmatig een pauze bij het werken aan een PC, drink voldoende
- Oorzaken en risicofactoren: te lang naar de computer of het tv-scherm staren, droge kamerlucht, te lang contactlenzen dragen, tabaksrook, uitlaatgassen van auto's, airconditioning, tocht, hogere leeftijd, vrouwelijk geslacht, ziekten (zoals conjunctivitis diabetes, schildklieraandoeningen, auto-immuunziekten), medicatie
- Wanneer moet u een arts raadplegen? Droge ogen moeten altijd door een oogarts worden gecontroleerd. Er kan een ziekte achter zitten die behandeling vereist.
Droge ogen: Beschrijving
Droge ogen veroorzaken onaangenaam ongemak: de ogen jeuken en branden en zijn soms rood. De symptomen treden vooral overdag op, maar kunnen bijzonder ernstig zijn na het slapen. De reden hiervoor is dat de traanfilmproductie tijdens de slaap wordt verminderd en dat de ogen droog aanvoelen, vooral 's morgens.
Droge ogen: symptomen
Bij droge ogen is er te weinig traanvocht. Het voelt alsof je een zandkorrel in je oog hebt. Bovendien is er een verhoogd droog gevoel, wat zich uit in brandende en jeukende ogen. Rode ogen komen ook vaak voor. De ogen worden vaak snel moe, bijvoorbeeld bij het werken achter een computerscherm. Ze zijn ook erg gevoelig voor licht.
Droge ogen kunnen ook een gevoel van druk in het oog veroorzaken. In zeldzame gevallen doen droge ogen pijn.
Paradoxaal genoeg wordt ook bij droge ogen een verhoogde tranenvloed waargenomen: door de voortdurende irritatie veroorzaken zelfs kleine invloeden, zoals een licht briesje, tranen. Dit kan leiden tot wazig zien.
Andere secundaire symptomen zijn gezwollen ogen en slijmafscheiding (de getroffenen hebben plakkerige oogleden, vooral 's ochtends). Sommige patiënten melden ook hoofdpijn en duizeligheid in verband met droge ogen.
Het symptoom ‘droge ogen’ komt relatief vaak voor: ongeveer een vijfde van alle mensen heeft er last van. In de meeste gevallen zijn beide ogen aangetast. Sommige patiënten hebben echter slechts één droog oog.
Wat helpt bij droge ogen?
Hoe droge ogen worden behandeld, hangt af van de oorzaak. Eenvoudige maatregelen en huismiddeltjes zijn vaak voldoende om de symptomen te verlichten. In andere gevallen worden kunstmatige tranen of ontstekingsremmende oogdruppels gebruikt.
Huismiddeltjes en tips voor droge ogen
De volgende huismiddeltjes en tips kunnen bestaande symptomen helpen verlichten of droge ogen voorkomen:
- Zorg ervoor dat er voldoende vochtige, frisse lucht in de kamer is. Gebruik bijvoorbeeld een luchtbevochtiger en ventileer regelmatig.
- Stel uzelf niet bloot aan directe tocht van airconditioningsystemen om gestresste, rode ogen te voorkomen. Stel tijdens het rijden de ventilator zo af dat de luchtstraal niet op uw ogen is gericht.
- Als u achter de computer werkt, neem dan regelmatig korte pauzes (bij voorkeur elk uur), waarbij u niet naar het scherm kijkt. Het helpt ook om bewust te knipperen, omdat staren naar de monitor de knipperfrequentie vermindert.
- Vermijd tijd doorbrengen in rokerige kamers.
- Draag contactlenzen niet te lang achter elkaar.
- Vermijd het gebruik van irriterende cosmetische producten in de buurt van de ogen.
- Veel drinken voorkomt ook droge ogen. U moet elke dag minstens twee liter vloeistof drinken (water, mineraalwater, thee, sapspritzers, enz.).
- Verzorging van de ooglidrand: Masseer uw oogleden twee keer per dag gedurende drie tot vijf minuten met een warm, vochtig washandje. Dit bevordert de bloedcirculatie en stimuleert de klieren van Meibom om het vette deel van de traanfilm te produceren.
- Omega-3-vetzuren in de voeding – bijvoorbeeld in de vorm van lijnolie – zouden een positief effect hebben op de traanfilm. Er is geen duidelijk wetenschappelijk bewijs of ze daadwerkelijk helpen tegen droge ogen.
Huismiddeltjes hebben hun grenzen. Als de klachten langere tijd aanhouden, niet verbeteren of zelfs verergeren, dient u altijd een arts te raadplegen.
Geneesmiddel
In de meeste gevallen worden droge ogen behandeld met “kunsttranen”. Welke van de vele druppel-, gel- of spraypreparaten nuttig is, hangt af van de oorzaak van de droge ogen: als de traanproductie te laag is, helpen traanvervangers die de waterfase van het traanvocht aanvullen. Om de kwaliteit van de traanfilm te verbeteren worden olieachtige preparaten gebruikt.
Medische behandeling
Droge ogen kunnen ook worden verholpen door maatregelen om de hoeveelheid traanvocht te verhogen. Om dit te doen, scleroseert de arts de traanafvoerbuisjes of sluit ze af met plastic pluggen.
Als er een onderliggende ziekte is, zoals diabetes, kan de behandeling ervan ook droge ogen verlichten.
Droge ogen: oorzaken en risicofactoren
Een bevochtigingsstoornis van het oogoppervlak – dat wil zeggen het hoornvlies en het bindvlies, evenals de binnenkant van het ooglid – kan worden veroorzaakt door een verminderde traanproductie of door een verhoogde verdamping van de traanfilm. De traanfilm bestaat uit meerdere lagen en bevat een waterige en een vettige fase. Dit laatste stabiliseert de film door deze tegen verdamping te beschermen.
Als de traanproductie verminderd is, noemen artsen dit ‘hyposecretoir’. Als de traanfilm in voldoende hoeveelheden wordt aangemaakt maar te snel verdampt, spreken artsen van ‘hyperverdamping’.
Externe invloeden
De meest voorkomende oorzaak van droge ogen zijn invloeden van buitenaf. We knipperen minder vaak als we achter de computer werken of geconcentreerd televisie kijken. Hierdoor kan de knipperfrequentie, die de traanfilm gelijkmatig over het oog verdeelt, worden teruggebracht van tien tot vijftien knipperingen per minuut tot slechts één of twee knipperingen per minuut. Dit wordt ook wel het office-eye-syndroom genoemd.
Verwondingen aan de oogleden en oogoperaties kunnen ook tot het siccasyndroom leiden.
biologische oorzaken
De traanproductie neemt af met de leeftijd. Oudere mensen hebben daarom vaker last van droge ogen dan jongere mensen.
Vrouwen lopen ook meer risico dan mannen, omdat het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen de traanproductie kan verstoren. Hormoonsubstitutietherapie tijdens de menopauze verhoogt daarom het risico op droge ogen.
Ziekten
Bevochtigingsstoornissen van de ogen komen ook voor in combinatie met verschillende ziekten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan diabetes mellitus, schildklieraandoeningen, chronische reuma en inflammatoire vaatziekten.
Veel immuungerelateerde ziekten worden ook in verband gebracht met droge ogen. Dit komt omdat het bindvlies, dat een deel van de traanfilm produceert, betrokken is bij belangrijke immuunfuncties van het lichaam. Bij de auto-immuunziekte het syndroom van Sjögren is bijvoorbeeld de productie van traanvocht verstoord.
Andere triggers voor het siccasyndroom zijn virale infecties zoals hepatitis C en zenuwbeschadiging, zoals die optreedt in de gevorderde stadia van diabetes. Omdat het oppervlak van het oog qua ontwikkelingsgeschiedenis overeenkomt met een getransformeerde buitenhuid, leiden verschillende huidziekten ook tot droge ogen.
Soms leidt een uitgesproken vitamine A-tekort tot droge ogen. Dit kan worden veroorzaakt door een leverziekte.
Als kinderen last hebben van droge ogen, is in de meeste gevallen een ziekte de oorzaak.
Droge ogen: oorzaken en risicofactoren – medicatie
Bepaalde medicijnen kunnen de traanproductie verstoren als ze gedurende een langere periode worden ingenomen. Deze omvatten psychofarmaca, slaappillen, bètablokkers, hormoonpreparaten en allergiemedicatie. Corticoïden (“cortison”), die bijvoorbeeld in oogdruppels en zalven tegen conjunctivitis zitten, veroorzaken ook droge ogen.
Droge ogen: wanneer moet u een arts raadplegen?
De oorzaken van droge ogen zijn zeer gevarieerd en het is vaak moeilijk om onderscheid te maken tussen externe factoren en de oorzaken van ziekten. Deskundigen adviseren daarom om altijd een oogarts te raadplegen als u last heeft van droge ogen.
Droge ogen: onderzoeken en diagnose
De arts kan met verschillende onderzoeken de hoeveelheid tranen, de samenstelling van de traanfilm, het hoornvliesoppervlak, de ooglidpositie en de traanfilm beoordelen. Hierdoor kan de oorzaak van de droge ogen worden vastgesteld:
- Schirmer-test: Met behulp van een strook filtreerpapier in de conjunctivale zak meet de arts hoeveel traanvocht het oog afscheidt.
- Onderzoek van het oogoppervlak: De spleetlamp kan ook worden gebruikt om veranderingen aan het oogoppervlak te diagnosticeren.
- Traanscoop: Dit optische apparaat maakt het mogelijk om het oliegehalte van de traanfilm nauwkeuriger te beoordelen.
- Verder onderzoek: Indien nodig zal de arts het bloed onderzoeken, bijvoorbeeld om de hormoonstatus of reumatoïde factoren vast te stellen. Een conjunctivaal uitstrijkje laat zien of er sprake is van conjunctivitis, die verantwoordelijk is voor de droge ogen.
