Kort overzicht
- Symptomen: Vergelijkbaar met nierbekkenontsteking: pijn in het niergebied en in de buik, krampen in de onderbuik, pijn tijdens het plassen, soms ook koorts en koude rillingen
- Oorzaken en risicofactoren: Meestal door opstijgende bacteriën van een blaasontsteking, ook door ureterstenen, blaaskatheters, aangeboren misvormingen van de urineleiders of vernauwde urineleiders is overdracht van de bacterie via geslachtsgemeenschap mogelijk.
- Diagnose: medisch gehoor met ondervraging over klachten, lichamelijk onderzoek, urineonderzoek, soms echoscopisch onderzoek (echo), eventueel röntgenfoto’s
- Behandeling: Meestal door middel van antibiotica, daarnaast algemene maatregelen/huismiddeltjes zoals veel drinken, warmtetoepassingen.
- Verloop van de ziekte en prognose: Het verloop van de ziekte varieert; een vroege behandeling met antibiotica geeft doorgaans een goede kans op herstel, een late diagnose en behandeling kunnen leiden tot een gecompliceerd en ernstig beloop van de ziekte, waarbij een levensbedreigend beloop mogelijk is als de ziekteverwekker zich naar de bloedbaan verspreidt (urosepsis).
Wat is ureteritis?
Ureteteritis treft zowel mannen als vrouwen. Bij vrouwen is de urethra echter aanzienlijk korter dan bij mannen, waardoor ziektekiemen gemakkelijker kunnen opstijgen. Vrouwen hebben dus over het algemeen een grotere kans op een blaasontsteking, wat ook resulteert in een verhoogd risico op ureteritis.
De urineleiders zijn twee delicate ‘spierbuizen’ die urine van de nieren naar de blaas transporteren. Wanneer de slijmvliezen in de urineleiders ontstoken raken, veroorzaakt dit soms hevige pijn en een algemeen gevoel van ziekte. Mensen met urinestenen hebben een veel groter risico op het ontwikkelen van ureteritis.
Wat zijn de symptomen?
De symptomen van ureteritis zijn vergelijkbaar met die van nierbekkenontsteking. Pijn straalt uit van het niergebied naar de rest van de buik en rug. De buik voelt vaak verkrampt aan.
Omdat ureteritis vaak vanuit de blaas ontstaat, is er vaak ook pijn tijdens het plassen. In veel gevallen gaan koorts en koude rillingen gepaard met ureteritis.
Welke huismiddeltjes kunnen helpen?
Als er al sprake is van ureteritis, kunnen huismiddeltjes worden gebruikt als ondersteunende maatregel naast de medische behandeling, die meestal de vorm van antibioticatherapie aanneemt. Het is zeer raadzaam om in een vroeg stadium een arts te raadplegen om een ernstig beloop van de ziekte te voorkomen.
Huismiddeltjes die naast antibioticatherapie nuttig kunnen zijn bij ontstekingen van de urinewegen, zijn onder meer:
- Warmte verbetert de bloedsomloop in de buik- en nierstreek. Hierdoor kan het lichaam zijn eigen afweermechanismen beter gebruiken. Onderhemden, warme kousen en een warmwaterkruik helpen het lichaam warm te houden. Warme voeten zijn vooral belangrijk bij ureteritis.
- Drinken is belangrijk om het urinestelsel “door te spoelen”. Dit komt omdat hoe hoger de stroomsnelheid, hoe moeilijker het is voor bacteriën om in de urinewegen op te stijgen. Drie tot vier liter per dag wordt aanbevolen. Cranberrysap of bessensap verzuurt bovendien de urine en maakt het moeilijker voor bacteriën om zich te vermenigvuldigen.
- Zitbaden, bijvoorbeeld ook met kamille-extract, hebben een ontstekingsremmende werking en kunnen het ongemak van ureteritis verlichten. Een lichaamsbad kan ook een ontspannend en pijnverlichtend effect hebben.
- D-Mannose: Volgens eerste onderzoeken lijkt het dagelijks innemen van twee gram mannose de frequentie van recidiverende urineweginfecties te verminderen. Mannose bindt bacteriën aan zichzelf, waardoor ze zich niet aan het slijmvlies kunnen hechten. Geneesmiddelen die mannose bevatten, zijn meestal zonder recept verkrijgbaar bij apotheken of drogisterijen.
Huismiddeltjes hebben hun beperkingen. Als de klachten langere tijd aanhouden, niet verbeteren of zelfs verergeren, dient u altijd een arts te raadplegen.
Voor meer tips over het gebruik van huismiddeltjes tegen blaasontsteking, zoals nier- en blaasthee of cranberrysap, zie het artikel Cystitis Home Remedies.
Hoe ontstaat ureteritis?
Chlamydia of gonokokken worden heel vaak opgelopen tijdens onbeschermde geslachtsgemeenschap. De bacteriën migreren van de urethra bij de geslachtsorganen naar de blaas en gaan vervolgens verder naar de urineleiders en het nierbekken.
Vooral jonge vrouwen krijgen vaak blaasontsteking bij lage temperaturen. Af en toe ontwikkelt dit zich tot ureteritis. Bovendien hebben mensen met een zogenaamde verblijfskatheter een hoger risico op het ontwikkelen van ureteritis. Een verblijfskatheter is een urinekatheter die gedurende langere tijd op zijn plaats blijft en de urine via de urethra in een urinezak afvoert.
Bovendien lopen patiënten met ureterstenen een extra risico op het ontwikkelen van ureteritis. De stenen belemmeren de uitstroom van urine en irriteren ook het slijmvlies. Hierdoor worden potentiële ziekteverwekkers minder gemakkelijk weggespoeld en nestelen ze zich tegelijkertijd beter op de geïrriteerde slijmvliezen.
Hoe wordt ureteritis gediagnosticeerd?
Ureteritis komt vrijwel nooit voor zonder een gelijktijdige ontsteking van de urineblaas. Als de symptomen van een ontsteking van de blaas aanwezig zijn en er bovendien symptomen van een ontsteking van de urineleider optreden – bijvoorbeeld sterke, uitstralende pijn in de buik en rug – is een ontsteking van de urineleider waarschijnlijk.
In de regel stelt de arts echter “slechts” een ontsteking van de urinewegen vast. Deze omvatten de urineblaas, de urineleiders en het nierbekken. Dit komt omdat de exacte locatie van de ontsteking alleen kan worden vastgesteld met complexe diagnostische maatregelen zoals cysto-ureteroscopie. In de meeste gevallen is een nauwkeurige lokalisatie van de ontsteking echter niet eens nodig.
In principe zal de arts u eerst enkele vragen stellen over uw klachten en u lichamelijk onderzoeken. Hij zal bijvoorbeeld controleren of er sprake is van drukpijn ter hoogte van de blaas of een kloppende pijn in de flank- of nierstreek. Ook is een urinemonster nodig voor onderzoek in het laboratorium.
In sommige gevallen raadplegen artsen ook andere onderzoeken, zoals echografie (echografie) of röntgenfoto’s – vooral als urinestenen worden vermoed – om ureteritis te diagnosticeren.
Hoe wordt ureteritis behandeld?
De behandeling hangt af van de oorzaak van de ureteritis. Ureteteritis is niet zonder risico, omdat het zich soms kan ontwikkelen tot een levensbedreigende ziekte. Dit leidt vervolgens tot zogenaamde urosepsis – bloedvergiftiging, waarvan de oorzaak een ontsteking van de urinewegen is.
Om deze reden gebruiken artsen in veel gevallen van ureteritis in een vroeg stadium een zogenaamd breedspectrumantibioticum. Dit is een antibioticum dat tegelijkertijd tegen heel veel verschillende bacteriën werkt.
Zodra de ziekteverwekker door een specifiek urineonderzoek (urinecultuur) is geïdentificeerd, schakelen artsen de therapie meestal over op een specifieker werkend antibioticum. Hierdoor kan het medicijn zich op de bacteriën richten. Bacteriespecifieke therapie (“testgerichte antibioticatherapie”) is van groot belang om het risico te verkleinen dat de bacterie resistentie ontwikkelt.
Huismiddeltjes hebben hun grenzen. Als de klachten langdurig aanhouden, niet verbeteren of zelfs verergeren, dient u altijd een arts te raadplegen.
Bij sommige patiënten verloopt de infectie zeer snel. Zodra er bloed in de urine zichtbaar is of er koorts ontstaat, is het absoluut noodzakelijk dat u onmiddellijk een arts raadpleegt. In sommige gevallen, en vooral als het onbehandeld blijft, kan ureteritis leiden tot een ernstig en soms levensbedreigend beloop.
Wat is het beloop van ureteritis?
De prognose en het beloop van ureteritis kunnen sterk variëren. Bij een ongecompliceerd beloop en een vroege behandeling verdwijnen de symptomen gewoonlijk binnen een week onder behandeling met antibiotica.
Hoe verder een ontsteking van de urinewegen echter voortschrijdt, hoe gevaarlijker deze is. In sommige gevallen ontwikkelt ureteritis zich tot levensbedreigende urosepsis – bloedvergiftiging (sepsis) veroorzaakt door ziekteverwekkers uit de urinewegen. Omdat de nieren organen zijn met een zeer goede bloedtoevoer, is de overdracht van ziekteverwekkers eenvoudig.
Is het mogelijk om ureteritis te voorkomen?
In sommige gevallen is het mogelijk om ureteritis te voorkomen, omdat deze meestal wordt veroorzaakt door een opstijgende infectie van de urineblaas. Daarom is de beste preventie het vermijden ervan. De volgende maatregelen helpen de urinewegen gezond te houden en het immuunsysteem te versterken:
- Let op de hygiëne in de intieme zone: veeg van voren naar achteren om een infectie veroorzaakt door ziektekiemen uit de anale regio te voorkomen. Oefen een regelmatige maar niet overmatige intieme reiniging uit, bij voorkeur met water. Draag ademend ondergoed dat gewassen kan worden op 60 °C.
- Geslachtsgemeenschap: Probeer kort na de geslachtsgemeenschap te plassen om eventuele opkomende ziektekiemen onmiddellijk weg te spoelen. Het reinigen van de intieme zone helpt in sommige gevallen ook om infecties te voorkomen. Bepaalde voorbehoedmiddelen zoals condooms verminderen het risico op urineweginfecties verder.
Daarnaast tellen ook de bovengenoemde basisaanbevelingen en tips mee, zoals dagelijks voldoende drinken en het vermijden van onderkoeling, vooral koude voeten.
