Kort overzicht
- Symptomen: geïsoleerde of uitgebreide witte (gedepigmenteerde) huidvlekken over het hele lichaam of alleen op individuele gebieden (gezicht, handen, voeten), witte verkleuring van het haar mogelijk, soms jeuk met nieuwe vlekken
- Behandeling: medicatie zoals cortison, lichttherapie, PUVA (psoraleen plus lichttherapie), bleken, transplantatie van pigmentcellen (melanocyten), terugvalpreventie door stress te vermijden en intensieve zonbescherming
- Oorzaken en risicofactoren: Niet volledig bekend, waarschijnlijk auto-immuunziekte; genetische aanleg, stress, zonnebrand, huidirritaties zijn risicofactoren; sterk verhoogd risico op huidkanker in gedepigmenteerde gebieden
- Prognose: Niet te genezen, maar gemakkelijk te behandelen; vitiligo verergert als het onbehandeld blijft; Als er eenmaal vlekken zijn ontstaan, blijven deze meestal permanent aanwezig
Wat is vitiligo?
In Europa lijdt ongeveer één procent van de bevolking aan de witte vlekziekte. Er zijn geen verschillen tussen mannen en vrouwen. Opvallend is dat de ziekte vooral vóór de leeftijd van 20 jaar verschijnt.
Er is ook sprake van familiale clustering: bij 30 procent van de patiënten heeft een ander familielid last van vitiligo. Patiënten met vitiligo hebben ook een grotere kans om andere auto-immuunziekten te ontwikkelen, zoals auto-immuunthyroïditis (Hashimoto-thyroïditis), neurodermitis of diabetes mellitus type 1.
Vitiligo treft vooral jongeren. Afhankelijk van wanneer de witte vlekziekte voor het eerst verschijnt, wordt er onderscheid gemaakt tussen twee verschillende typen:
- Het zeldzamere type 1 vitiligo begint vóór de puberteit. Veel van de getroffenen lijden ook aan neurodermitis. Bovendien hebben jonge patiënten meestal veel moedervlekken (halo naevi) en plaatselijk grijs haar.
- Type 2 vitiligo begint na de puberteit. Het is verantwoordelijk voor ongeveer 85 procent van alle gevallen van witte vlekziekte. In tegenstelling tot vitiligo type 1 gaat type 2 niet gepaard met verhoogde moedervlekken, neurodermitis of grijs haar.
Bij gelokaliseerde vitiligo verschijnen alleen geïsoleerde witte vlekken.
Bij gegeneraliseerde vitiligo zijn meestal verschillende delen van het lichaam over een groot gebied aangetast:
Vitiligo vulgaris, de meest voorkomende vorm van witte vlekziekte, is een van de subtypes van gegeneraliseerde vitiligo. Dit omvat de vorming van grote witte vlekken op verschillende gebieden. In de meeste gevallen worden de respectieve zijden van het lichaam parallel getroffen (niet-segmentale vitiligo).
De witte vlekziekte verspreidt zich zelden naar slijmvliezen en hoofdhaar.
Hoe manifesteert vitiligo zich (in de vroege stadia)?
Kenmerkend voor witte vlekziekte is de witte verkleuring (depigmentatie) van de huid: in de vroege stadia verschijnen er op min of meer talrijke plaatsen vlekken die slechts licht of helemaal niet gepigmenteerd zijn (dwz wit). Ze zijn enkele millimeters tot centimeters groot, rond of ovaal. Hun randen zijn onregelmatig, maar steken scherp af van de omringende huid. In sommige gevallen vloeien de witte vlekken in elkaar over en vormen dan zogenaamde foci.
Bij sommige patiënten verliest ook het haar dat op de pigmentvlekken groeit zijn kleur. Het verschijnen van een nieuwe plek gaat bij sommige patiënten gepaard met jeuk.
Hoe wordt vitiligo behandeld?
De ziekte zelf wordt momenteel niet als geneesbaar beschouwd. Behandeling kan echter de progressie van de ziekte stoppen en nieuwe terugvallen voorkomen. De beste specialist om voor behandeling contact op te nemen is een dermatoloog.
Sterk dekkende cosmetica zoals camouflagemake-up kunnen vervelende lichte vlekjes effectief camoufleren.
Vitiligo kan ook worden behandeld met speciale medicijnen en fototherapie.
In enkele gevallen verdwijnen de vlekjes echter geheel vanzelf.
Drugs therapie
Fototherapie en PUVA
Fototherapie is een alternatieve of aanvullende behandelingsoptie. Bij vitiligotherapie kunnen hiermee goede resultaten worden bereikt: de witte plekken op de huid worden specifiek bestraald met UV-B-licht van een bepaalde golflengte. Er wordt aangenomen dat dit de groei van de pigmentcellen stimuleert.
Verdere behandelingsopties
In het geval van zeer uitgesproken, gegeneraliseerde vitiligo kan het bleken van de huid de laatste behandelingsoptie zijn: de niet-aangetaste delen van de huid worden chemisch gebleekt om overeen te komen met de tint van de witte vlekken. Maar let op: het resultaat is niet altijd uniform. Het is ook permanent en kan niet ongedaan worden gemaakt. Ook het huidtype speelt een rol qua resultaat en haalbaarheid.
Natuurgeneeskundig gezien wordt ginkgo-extract beschouwd als een mogelijke behandeling voor witte vlekziekte. Volgens sommige onderzoeken bevordert het bij sommige patiënten de repigmentatie van de huid.
In verband met de ziekte, waarvan een groot deel nog niet is onderzocht, wordt in sommige kringen ook gesproken over het onderwerp voeding. Vitamine C, B12 of foliumzuur worden bijvoorbeeld beschouwd als mogelijk belangrijke factoren in de voeding – maar tot nu toe zonder een bewezen verband.
Oorzaken en risicofactoren
Hoe en waarom vitiligo zich precies ontwikkelt, is nog niet definitief opgehelderd. Artsen vermoeden echter dat het om een auto-immuunziekte gaat: het immuunsysteem werkt door een storing tegen de lichaamseigen structuren. Bij witte vlekziekte gaat het om de pigmentcellen (melanocyten) in de huid. De melanocyten produceren het pigment melanine en geven dit af aan de omliggende huidcellen. Hoe meer melanine er in de huid zit, hoe donkerder deze is.
Risicofactoren en triggers
Het risico op witte vlekziekte lijkt genetisch bepaald te zijn. Familiale clusters suggereren dit verband. De belangrijkste trigger voor acute opflakkeringen is stress: zowel fysieke (zoals een infectie) als psychologische stress bevorderen vaak de ontwikkeling van verdere witte vlekken. Zonnebrand en lokale huidirritaties, zoals die optreden als onderdeel van psoriasis, veroorzaken in veel gevallen ook vitiligo.
Onderzoeken en diagnose
- Wanneer merkte u voor het eerst de huidveranderingen op?
- Waar bevinden de plekken zich en hoe groot zijn ze?
- Zijn er andere familieleden getroffen?
- Heeft u een andere ziekte (diabetes mellitus, neurodermitis of iets dergelijks)?
- Gebruikt u regelmatig medicijnen?
- Heeft u vóór het begin van de ziekte last gehad van ernstige zonnebrand of andere huidziekten of irritaties?
Fysiek onderzoek
De arts onderzoekt de witte huidvlekken ook met een speciale UV-lamp, bekend als Wood Light (golflengte: 364 nm). In dit licht gloeien de vitiligovlekken witgeel.
Om de diagnose te bevestigen kunnen gezonde delen van de huid mechanisch worden geïrriteerd met een houten stokje. Als er echt sprake is van witte vlekziekte, ontstaan er nieuwe pigmentvlekken op de geïrriteerde plek. Dit effect staat bekend als het Köbner-fenomeen.
Verdere onderzoeken
Als de laboratoriumwaarden afwijkingen vertonen, wordt er verder onderzoek gedaan om de diagnose te verduidelijken.
Differentiële diagnoses
De verschillende tests worden niet alleen gebruikt om vitiligo te diagnosticeren. Ze helpen ook andere ziekten uit te sluiten die soortgelijke huidveranderingen veroorzaken. Deze zogenaamde differentiële diagnoses bij witte vlekziekte omvatten andere pigmentstoornissen en huidziekten zoals bepaalde vormen van moedervlekken (naevus depigmentosus, naevus anaemicus), piebaldisme, hypomelanosis guttata en pityriasis versicolor alba.
Ziekteprogressie en prognose
Nadere inlichtingen
Zelfhulp:
- Duitse Vitiligo Vereniging: https://www.vitiligo-bund.de/
- Duitse Vitiligo Vereniging eV: https://www.vitiligo-verein.de/
