Wat is een poortkatheter?
Een poortkatheter bestaat uit een kamer, die dient als reservoir voor de toegediende infusies, en een dunne plastic buis die daarop is aangesloten. Dit wordt in een groot bloedvat ingebracht en strekt zich uit tot net voor het rechter atrium van het hart. De kamer ligt beschermd onder de huid (subcutaan) – op deze manier kan het risico op infectie aanzienlijk worden verminderd. Het wordt afgedicht door een siliconenmembraan. Als artsen medicijnen en andere vloeistoffen willen toedienen, brengen ze een speciale canule (poortnaald, waaraan een dun buisje is bevestigd om de infusen aan te sluiten) door de huid en het siliconenmembraan. In principe kan de poortkatheter meerdere jaren onder de huid en in de ader blijven.
Wanneer plaatst u een poortkatheter?
Dit bespaart patiënten frequente aderpuncties en de daaraan verbonden risico's. Bovendien kan irritatie van de vaatwanden door chemotherapeutische middelen worden vermeden. Via de poortkatheter worden deze rechtstreeks naar het hart geleid en vervolgens snel gedistribueerd en verdund met de bloedbaan. Omdat de poortkatheter onder de huid ligt en dus beschermd is tegen invloeden van buitenaf, verbetert deze de kwaliteit van leven. Zwemmen, baden en sporten zijn zonder problemen mogelijk. Poortkatheters worden zo vroeg mogelijk geïmplanteerd, wanneer de patiënt nog in goede gezondheid verkeert.
Hoe wordt een poortkatheter ingebracht?
Via een kleine huidincisie onder het sleutelbeen wordt een zak gevormd in het onderhuidse weefsel boven de grote borstspier, waarin de arts de kamer van de poortkatheter inbrengt en deze aan spieren of botten bevestigt. De siliconenslang wordt nu door een tunnel onder de huid naar de kamer geleid en daarop aangesloten. Vervolgens wordt de huid gesloten met hechtingen over de kamer. Een laatste röntgenfoto zorgt voor de juiste positie en dient om accidenteel letsel aan het borstvlies of de longen uit te sluiten.
Indien via de poortkatheter een infuus wordt toegediend, worden de huid en handen eerst zorgvuldig gedesinfecteerd. Vervolgens wordt onder de meest steriele omstandigheden een speciale poortcanule door de huid in de kamer ingebracht, zodat infusies kunnen worden toegediend.
Wat zijn de risico's van een poortkatheter?
- infecties
- Zenuwblessures
- Bloedingen en blauwe plekken (hematomen)
- Hartritmestoornissen
- Pneumothorax – er komt lucht in de opening tussen de longen en het borstvlies
- Schade aan omliggende structuren (organen, weefsels)
- Luchtembolie – lucht dringt bloedvaten binnen
- Bloedstolsel (trombus)
- Pijn
- Slippen van de poortkatheter
- Occlusie van de poortkatheter
Ondanks de ligging onder de gesloten huid kunnen infecties (katheterinfectie) ook pas na verloop van tijd optreden. Patiënten met een poortkatheter krijgen meestal chemotherapie, wat het immuunsysteem ernstig kan verzwakken. In dit geval kunnen ziektekiemen (vaak bacteriën, maar ook schimmels) zich snel verspreiden en levensbedreigende bloedvergiftiging (sepsis) veroorzaken. Een snelle behandeling van de infectie (antibiotica, antimycotica) is daarom absoluut noodzakelijk. Bij twijfel moet een spoedarts worden geraadpleegd.
Waar moet ik op letten bij een poortkatheter?
Hoewel het risico op infectie met een poortkatheter laag is, zijn strikte hygiëne en zorgvuldige zorg verplicht. Het doorboren van de kamer mag alleen worden uitgevoerd door opgeleide verpleegsters en artsen. Roodheid, zwelling en pijn zijn aanwijzingen voor een infectie. Als dit wordt bevestigd, moet de poortkatheter worden verwijderd. Elke patiënt ontvangt een speciaal poortpaspoort met informatie over de poortkatheter. Dit is vooral belangrijk bij het wisselen van arts of in een noodsituatie.
