Hoe werkt tuberculosevaccinatie?

Het tuberculosevaccin

Vaccinatie tegen tuberculose maakt gebruik van een verzwakte stam van de ziekteverwekker (mycobacteriën). Het is dus een levende vaccinatie.

Toepassing van het tuberculosevaccin

Het BCG-vaccin wordt uitsluitend in de huid geïnjecteerd (intracutane injectie). Pasgeborenen en zuigelingen tot zes weken oud kunnen zonder problemen worden gevaccineerd.

Uit de tuberculinetest van Mendel-Mantoux blijkt opnieuw of de tuberculosevaccinatie succesvol is uitgevoerd. De test moet op zijn vroegst drie weken na vaccinatie positief zijn. Er is dan sprake van een duidelijke verharding en roodheid op de injectieplaats van de huid. De tuberculinetest is zelfs jaren nadat een tuberculose-vaccinatie is gegeven positief. Daarom moet men altijd de arts informeren over uitgevoerde vaccinaties. Als de test daarentegen negatief is, wordt een boostervaccinatie gegeven.

Helaas voorkomt BCG-vaccinatie niet altijd tuberculose. Het beschermt niet tegen infectie, noch tegen de verdere verspreiding van de ziekteverwekkers. Ook bij volwassenen die de vaccinatie hebben gekregen, wordt het verloop van een infectie slechts in geringe mate beïnvloed.

Bijwerkingen van vaccinatie tegen tuberculose

Omdat bij deze vaccinatie gebruik wordt gemaakt van tuberculosemiddelen die nog in leven zijn (hoewel verzwakt), kunnen er tbc-achtige verschijnselen optreden. De meest voorkomende bijwerkingen van tuberculosevaccinatie zijn uitgebreide roodheid (erytheem), verharding, weefselbeschadiging en littekenvorming. Weefselbeschadiging treedt vooral op wanneer het vaccin subcutaan wordt geïnjecteerd in plaats van in de huid.

In zeldzame gevallen treedt allergische ontsteking van de ogen op. Zeer ernstige complicaties zoals beenmergontsteking of meningitis als gevolg van vaccinatie komen zelden voor.

Contra-indicaties

Huidige status van de tuberculosevaccinatie.

Het BCG-vaccin werd na de Tweede Wereldoorlog in Duitsland geïntroduceerd. Een reden voor de vertraging bij het gebruik was de vaccinatieramp in Lübeck in 1930. 77 van de 256 gevaccineerde kinderen stierven destijds – door een gebrekkige verwerking van het vaccin liepen de kinderen tuberculose op.

Nieuw vaccinonderzoek

Wetenschappers over de hele wereld doen al jaren onderzoek naar de succesvolle bestrijding van tuberculose-infecties met nieuwe vaccins. Zo proberen ze de effectiviteit van het huidige BCG-vaccin te vergroten met een ander vaccin.