Wat is een urinetest?
Een urinetest – ook wel urineonderzoek of urineonderzoek genoemd – analyseert de hoeveelheid, kleur, geur, microscopische componenten en chemische samenstelling van een urinemonster. Uit de resultaten kunnen conclusies worden getrokken over de gezondheid van de patiënt.
Het lichaam scheidt via de urine verschillende stoffen en gifstoffen uit. Het kan ook de waterbalans reguleren door de urine-uitscheiding te verhogen of te verlagen.
Wanneer wordt een urinetest uitgevoerd?
In principe is een urinetest altijd nodig als de arts de exacte samenstelling van de urine wil bepalen. Stoffen die niet in de urine van een gezond persoon voorkomen en urinewaarden die afwijken van de norm kunnen duiden op een ziekte. Zwangerschap kan ook via de urine worden vastgesteld.
Concreet wordt in de volgende gevallen een urinetest uitgevoerd:
- als u een urineweginfectie (bijv. blaasontsteking) of andere urineweg- of nierziekten vermoedt
- om de voortgang van dergelijke ziekten te monitoren
- om bloed in de urine op te sporen
- om eiwit in de urine en suiker (glucose) in de urine op te sporen, bijvoorbeeld om diabetes mellitus op te sporen
- als zwangerschapstest
Wat doe je met een urinetest?
Als uw arts u vraagt om een 24-uurs urinemonster, wordt alle urine gedurende 24 uur in één container opgevangen.
In uitzonderlijke gevallen verzamelt de arts het urinemonster zelf via een katheter die in de blaas wordt ingebracht.
Hoeveelheid, kleur en geur
De hoeveelheid, kleur en geur van de uitgescheiden urine kunnen al wijzen op mogelijke gezondheidsproblemen. Als de patiënt bijvoorbeeld slechts een kleine hoeveelheid donkere urine uitscheidt, kan dit te wijten zijn aan onvoldoende vochtinname of een verminderde nierfunctie. Als er bloed wordt aangetroffen in de urinetest, kan de reden een urineweginfectie zijn (bijvoorbeeld blaas- of nierontsteking). Een vieze geur duidt op een ontsteking.
Bepaling van diverse stoffen in de urine
Voor een snelle urinetest worden meerdere verdeelde teststrips gebruikt. Ze kunnen worden gebruikt om verschillende stoffen in de urine te bepalen, waarbij de indicatorvelden op de teststrips van kleur veranderen afhankelijk van de concentratie van de stoffen. De intensiteit van de kleuring wordt vergeleken met speciale tabellen, waardoor conclusies kunnen worden getrokken over de concentratie van de betreffende stof. Afhankelijk van de stof kan het testresultaat wijzen op verschillende ziektes of zwangerschap:
- Glucose in de urine (urinesuiker): Diabetes mellitus
- Eiwit in de urine: nierziekte
- Rode bloedcellen (erytrocyten) in de urine: ontstekingen, infecties, zelden tumoren
- Witte bloedcellen (leukocyten) in de urine: ontstekingen, infecties
- Nitriet in urine (geproduceerd door ziektekiemen): Infecties
- hCG (humaan choriongonadotrofine): zwangerschap
Er zijn ook urineteststrips waarmee de zuurgraad (pH-waarde) van de urine kan worden bepaald. Bij gezonde mensen ligt dit tussen de vijf en zeven. Als het testresultaat lager is dan vijf, is de urine te zuur. Mogelijke redenen hiervoor zijn bijvoorbeeld hoge koorts, jicht en een dieet rijk aan vlees. Als de pH-waarde boven de zeven ligt, is de urine te alkalisch (basisch). Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als u een urineweginfectie heeft – of als het urinemonster te lang heeft gelegen voordat de pH-waarde wordt bepaald.
Microscopische urineanalyse
Uit het urinemonster wordt door centrifugatie het zogenaamde urinesediment verkregen. Dit zijn de vaste bestanddelen van de urine, bijvoorbeeld geëxfolieerde epitheelcellen uit de urinewegen, rode en witte bloedcellen, cilindervormige eiwitten en bacteriën. De microscopische beoordeling van urinesediment kan de diagnose van urinewegaandoeningen ondersteunen.
Urinecultuur
Op basis van de resultaten van verschillende urinetests kan de arts een diagnose stellen en een passende behandeling starten. Als de urine bijvoorbeeld sterk ruikt en de indicatorvelden van de teststrip voor een verhoogde pH, witte bloedcellen en afvalproducten van bacteriën verkleuren, duidt dit op een urineweginfectie. Voor verdere verduidelijking kunnen de bacteriën die de infectie veroorzaken worden gedetecteerd in een urinecultuur.
Wat zijn de risico’s van een urinetest?
Een normaal urineonderzoek is een onderzoek zonder complicaties. Bacteriën, de inname van grote hoeveelheden vitamine C of het verkeerd bewaren van het urinemonster kunnen de resultaten echter vervalsen. Als het urinemonster met een katheter wordt afgenomen, bestaat er risico op infectie en letsel aan de urethra.
Waar moet ik op letten na een urinetest?
Uw arts bespreekt de uitslag uitgebreid met u en geeft uitleg over de verdere behandeling bij afwijkende urinewaarden of andere veranderingen. Terwijl het microscopisch onderzoek en de urinecultuur in het laboratorium worden uitgevoerd, kunt u bij de apotheek zelf teststrips kopen om thuis uw urine te onderzoeken. Dit vervangt echter niet een bezoek aan de dokter en een professionele urinetest.
