Kort overzicht
- Oorzaken en risicofactoren: Verminderde maagsapproductie, erfelijke factoren, mogelijk medicijnen en invloeden van buitenaf (roken, alcohol).
- Symptomen: Meestal geen symptomen; bij grote poliepen is een vol gevoel, druk en verlies van eetlust mogelijk
- Onderzoek en diagnose: gastroscopie, meestal met onderzoek van een weefselmonster (biopsie) van de poliepen.
- Behandeling: Verwijdering van maagpoliepen tijdens gastroscopie; aparte operatie voor grotere poliepen, indien nodig.
- Ziekteverloop en prognose: degeneratie tot maagkanker mogelijk, daarom is vroegtijdige verwijdering van poliepen meestal aan te raden; soms ontwikkelen zich na verwijdering opnieuw maagpoliepen
Wat zijn maagpoliepen?
Maagpoliepen zijn goedaardige slijmvliesgezwellen die vanuit de maagwand in de maagholte uitsteken. Soms komen ze alleen voor, maar bij veel patiënten komen ze ook in groepen voor. Artsen spreken dan van meerdere maagpoliepen. Als er bijzonder veel van deze tumoren voorkomen, kan er sprake zijn van een zogenaamd polyposis-syndroom.
De mucosale tumoren worden geclassificeerd op basis van hun vorm of hun oorsprong.
Maagpoliepen: variabele vorm
Maagpoliepen: variabele oorsprong
Door hun oorsprong onderscheiden maagpoliepen, die voortkomen uit klierweefsel in het slijmvlies, zich van andere vormen. De kliergroei komt het meest voor en wordt door artsen ook wel adenoom genoemd.
Minder vaak ontwikkelen poliepen van het maagdarmkanaal zich in de context van erfelijke ziekten, bijvoorbeeld bij het Peutz-Jeghers-syndroom en familiale juveniele polyposis. Hier spreken artsen van hamartomateuze poliepen. In sommige gevallen bevindt zich ook een met vloeistof gevulde holte in een slijmvliesklier (kliercyste) achter een maagpoliep.
Wie krijgt maagpoliepen?
Maagpoliepen komen ongeveer even vaak voor bij mannen als bij vrouwen en komen het meest voor na de leeftijd van 60 jaar. Bij jongere mensen komen ze veel minder vaak voor. Omdat erfelijke factoren ook een rol spelen bij de ontwikkeling van poliepen, worden soms meerdere leden van een familie getroffen.
Wat veroorzaakt maagpoliepen?
Een exacte oorzaak voor de ontwikkeling van maagpoliepen is nog niet bekend. Het is echter bekend dat een verminderde maagsapproductie de kans op poliepen vergroot. Bovendien ontwikkelen slijmvliestumoren zich als gevolg van ontstekingen, bijvoorbeeld bij gastritis.
In veel gevallen is er een familiegeschiedenis van maagpoliepen. Een speciaal geval vormen de zogenaamde polyposis-syndromen: dit is een groep erfelijke ziekten waarbij zich soms duizenden kleine poliepen vormen in het hele maag-darmkanaal. Deze hebben vaak de neiging te degenereren tot kwaadaardige tumoren.
Last but not least spelen externe factoren een rol bij de ontwikkeling van poliepen. Roken en alcoholgebruik bevorderen bijvoorbeeld de vorming van slijmvliesgroei. Een vetrijk en vezelarm dieet kan ook maagpoliepen bevorderen.
Wat zijn de symptomen?
De meeste poliepen – vooral de kleinere – blijven lange tijd onopgemerkt. Vaak worden ze pas ontdekt tijdens een gastroscopie. Pas als ze een bepaalde grootte bereiken, veroorzaken maagpoliepen symptomen. De volgende zijn mogelijke tekenen van maagpoliepen:
- Gevoel van volheid
- Verlies van eetlust
- Gevoel van druk en/of pijn in de bovenbuik
Af en toe bloeden de poliepen. Hevig bloeden kan leiden tot het braken van bloed (hematemesis) of zwarte ontlasting (teerachtige ontlasting, melena).
Veel patiënten met maagpoliepen lijden tegelijkertijd ook aan gastritis, wat op zijn beurt vaak gepaard gaat met maagpijn en misselijkheid.
Hoe snel groeien maagpoliepen?
Ongeveer één op de tien adenomateuze maagpoliepen ontwikkelt zich in de loop van de tijd tot een kwaadaardige maagtumor. Dit proces duurt doorgaans enkele jaren. Niettemin wordt aanbevolen maagpoliepen in een vroeg stadium te behandelen en te verwijderen.
Onderzoeken en diagnose
Maagpoliepen worden door een specialist voor het maag-darmkanaal – een gastro-enteroloog – opgespoord met een gastroscopie. Omdat goedaardige poliepen lange tijd geen ongemak veroorzaken, worden ze vaak bij toeval ontdekt tijdens een routinematige gastroscopie. Bij langdurig ongemak in de bovenbuik wordt dit onderzoek toch vaak toegepast om een mogelijke maagkanker niet over het hoofd te zien.
Daarnaast is een weefselonderzoek (biopsie) van de poliepen zinvol. Hiervoor verwijdert de arts tijdens de gastroscopie meestal de gehele poliep – zelden slechts een klein deel ervan – en onderzoekt deze nader onder de microscoop. Met deze methode kan hij goedaardige van kwaadaardige gezwellen onderscheiden. Een röntgenonderzoek met contrastmiddel wordt daarentegen nu alleen in geïsoleerde gevallen op de maag uitgevoerd.
Maagpoliepen: behandeling
Grotere, breedgedragen poliepen zijn soms niet zo eenvoudig te verwijderen, waardoor een aparte operatie noodzakelijk is. Hierbij opent de arts de buikwand en verwijdert de poliep(en) samen met een klein deel van de maagwand.
Poliepen worden indien mogelijk volledig verwijderd. Dit komt omdat er enerzijds een risico bestaat dat sommige maagpoliepen degenereren, en anderzijds, in zeldzame gevallen, maagkanker lijkt op een poliepachtige maagslijmvlieslaesie.
Verloop van de ziekte en prognose
Als gastroscopie met poliepverwijdering correct wordt uitgevoerd, zijn complicaties uiterst zeldzaam. Slechts in geïsoleerde gevallen treedt bloeding of letsel aan de maagwand op, wat in zeer zeldzame gevallen een operatie noodzakelijk maakt.
Bij veel patiënten verschijnen maagpoliepen enige tijd na een succesvolle behandeling opnieuw. Het is daarom raadzaam dat getroffenen één of twee keer per jaar nogmaals een gastroscopie ondergaan ter controle.
