Hoe het actieve ingrediënt lactulose werkt
Lactulose is een kunstmatige dubbele suiker (synthetische disaccheride) die wordt geproduceerd op basis van melksuiker (lactose). Het heeft laxerende, ammoniakbindende en prebiotische eigenschappen.
Lactulose bestaat uit de twee suikers galactose en fructose. In tegenstelling tot lactose is lactulose onverteerbaar en blijft dus in de darm achter. Hierdoor wordt water in de darm gezogen, waardoor de darminhoud zachter wordt.
In de dikke darm (colon) kan het laxeermiddel gedeeltelijk worden afgebroken door de bacteriën die daar worden aangetroffen. De resulterende afbraakproducten (melkzuur, azijnzuur en andere organische zuren) stimuleren de darmmotiliteit en vergemakkelijken zo de stoelgang.
Een ander, maar minder vaak gebruikt effect van deze zuren die geproduceerd worden tijdens de afbraak van lactulose is dat ze een zuurder milieu in de darm creëren. Dit is gunstig bij bepaalde leverziekten.
Als de lever zijn ontgiftingsfunctie niet langer kan vervullen, hopen toxische stofwisselingsproducten zoals ammoniak zich in hogere concentraties op in het bloed. Dit wordt gebonden door het zure milieu in de dikke darm en wordt zo effectief uit het bloed verwijderd.
Absorptie, afbraak en uitscheiding
Meestal treedt de laxerende werking, waarmee de werkzame stof ook het lichaam weer verlaat, na twee tot tien uur op. Als de dosering echter onvoldoende is, kan het 24 tot 48 uur duren voordat de eerste stoelgang optreedt.
Wanneer wordt lactulose gebruikt?
Lactulose wordt gebruikt bij constipatie die niet voldoende kan worden verbeterd door vezelrijke diëten en andere algemene maatregelen (voldoende vochtinname, uitgebalanceerd dieet, enz.).
Het actieve ingrediënt wordt ook gegeven in situaties waarin een gemakkelijkere stoelgang vereist is, zoals na een operatie in het rectumgebied of bij rectumzweren.
Bovendien wordt lactulose gebruikt bij de preventie en behandeling van zogenaamde ‘portocavale encefalopathie’, een leverziekte waarbij verhoogde ammoniakwaarden in het bloed voorkomen.
Het kan worden gebruikt als een eenmalige, korte of langdurige behandeling.
Hoe lactulose wordt gebruikt
Het actieve ingrediënt wordt op de markt gebracht als lactulosesiroop (of lactulosesap) of poeder. Beide doseringsvormen kunnen in vloeistof worden gemengd of onverdund worden ingenomen, maar er moet altijd voldoende vloeistof bij worden gedronken (minimaal anderhalve tot twee liter per dag).
Wat zijn de bijwerkingen van lactulose?
Bijwerkingen zoals buikpijn, winderigheid, misselijkheid, braken en diarree komen voor bij meer dan één op de tien behandelde mensen, vooral aan het begin van de behandeling. De ernst van de bijwerkingen is afhankelijk van het doseringsniveau.
Bij langdurig gebruik zijn verstoringen van de water- en elektrolytenbalans te verwachten.
Waar moet rekening mee worden gehouden bij het gebruik van lactulose?
Contra-indicaties
Lactulose mag niet worden ingenomen in geval van:
- darmobstructie (ileus)
- darmperforatie
- vermoedelijke darmperforatie
Interacties met andere geneesmiddelen
Sommige medicijnen veroorzaken als bijwerking kaliumverlies, zoals diuretica, cortisonderivaten en amfotericine B (antischimmelmiddel). Het laxeermiddel kan deze bijwerking versterken.
Een kaliumtekort kan onder meer de werking van hartglycosiden (medicatie tegen hartfalen) versterken. Bij geneesmiddelen met vertraagde afgifte van de werkzame stof (zogenaamde retardmedicijnen) kan de werking worden verkort omdat lactulose de darmpassage versnelt.
Voor de zekerheid mag het laxeermiddel niet worden gebruikt bij acute inflammatoire gastro-intestinale ziekten of stoornissen van de water- en elektrolytenbalans.
Leeftijdsbeperking
Zwangerschap en borstvoeding
Geneesmiddelen die de werkzame stof lactulose bevatten, kunnen tijdens de zwangerschap en borstvoeding worden gebruikt. Eerdere observaties spreken tegen een teratogene (veroorzakende misvorming) effect.
Lactulose is een van de laxeermiddelen bij uitstek tijdens zwangerschap en borstvoeding.
Hoe kunt u geneesmiddelen verkrijgen die lactulose bevatten?
Geneesmiddelen die de werkzame stof lactulose bevatten, zijn alleen verkrijgbaar bij apotheken in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland, maar zijn niet op recept verkrijgbaar. Ze kunnen echter voor bepaalde onderliggende ziekten worden voorgeschreven op kosten van de wettelijke ziektekostenverzekering.
Hoe lang is lactulose al bekend?
In 1930 werd voor het eerst beschreven dat lactulose door verhitting uit melksuiker (lactose) wordt gevormd. In 1956 kon de arts Friedrich Petuely aantonen dat de toediening van lactulose leidt tot een toename van het aantal bepaalde lactobacillen in de ontlasting en zo de bijwerkingen van breedspectrumantibiotica zou kunnen verlichten.
Op dezelfde manier ontdekte hij het laxerende effect van lactulose. In de jaren zestig kwam het laxeermiddel eindelijk op de markt in Europa.
