Wat zijn ketonen?
Ketonen (ook wel ketonlichamen genoemd) zijn stoffen die in de lever worden aangemaakt bij de afbraak van vetzuren. Ze omvatten aceton, acetoacetaat en b-hydroxybutyraat. Als u honger lijdt of een insulinetekort heeft, produceert het lichaam meer ketonen. Deze komen vervolgens in de bloedbaan terecht en worden via de nieren in de urine uitgescheiden. Als de arts ketonen in de urine aantreft, wordt dit ketonurie genoemd.
Wanneer worden ketonen in de urine bepaald?
Urinetesten op ketonen worden voornamelijk uitgevoerd bij de diagnose van diabetes en tijdens het verdere verloop van de ziekte. Dit geldt voor zowel diabetes type 1 als type 2. De bepaling van ketonlichamen is vooral belangrijk bij diabetespatiënten met een metabolische ontsporing. Diabetici kunnen hun urine ook regelmatig zelf testen op ketonen met behulp van teststrips. Hiervoor is een monster middenstroomurine het meest geschikt. Op de teststrip bevinden zich verschillende testvelden die van kleur veranderen als ze in contact komen met ketonlichamen. Hoe meer ketonen er in de urine aanwezig zijn, hoe duidelijker de kleurverandering.
Het is ook belangrijk om de ketonen in de urine van kinderen te bepalen: vooral bij pasgeborenen kan ketonurie duiden op aangeboren stofwisselingsstoornissen die zo snel mogelijk moeten worden behandeld.
Ketonen in urine: welke waarde is normaal?
Wanneer is het ketongehalte in de urine te laag?
Er bestaat niet zoiets als een te laag ketongehalte in de urine.
Wanneer is het ketongehalte in de urine te hoog?
Bij de volgende ziekten of situaties worden verhoogde ketonen in de urine aangetroffen:
- Diabetes mellitus (“diabetes”)
- Hoge koorts
- Zware verwondingen, ook na operaties
- Hoog-vetgehalte dieet
Ketonen in de urine zijn ook verhoogd tijdens vasten en ondervoeding, zij het in mindere mate.
Een vals-positief testresultaat ontstaat bij het innemen van bepaalde medicijnen, het uitscheiden van grote hoeveelheden bacteriën en het verkeerd bewaren van het urinemonster.
Keton in urine: zwangerschap
Er zijn ook enkele klinische beelden en complicaties tijdens de zwangerschap die duidelijk worden bij ketonurie. Deze omvatten bijvoorbeeld de zogenaamde hyperemesis gravidarum. Dit verwijst naar aanhoudend en moeilijk onder controle te houden braken tijdens de zwangerschap.
Zwangere vrouwen met diabetes hebben ook een verhoogd risico op metabolische ontsporingen. Daarom is regelmatige controle van mogelijke ketonen in de urine erg belangrijk.
