Hoe Amantadine werkt
Griep (influenza)
Amantadine wordt gebruikt tegen de zogenaamde “echte griep”, hoewel het alleen effectief is tegen type A-griepvirussen. Amantadine is niet effectief tegen type B-griepvirussen.
Griepvirussen komen het lichaam binnen via druppeltjes of uitstrijkjes via de slijmvliezen. Daar dringen ze de cellen binnen, verliezen hun omhulsel (ook wel 'uncoating' genoemd) en vermenigvuldigen zich snel door gebruik te maken van de eigen machinerie van de cel om genetisch materiaal te repliceren.
De nieuwe virussen worden opnieuw omhuld en vrijgelaten uit de cel. Ze kunnen nu lichaamscellen infecteren en deze dwingen virussen te produceren.
Amantadine voorkomt uncoating, wat betekent dat de virussen de cel binnenkomen maar hun envelop niet kunnen afwerpen. Dit betekent dat virusreplicatie niet mogelijk is. Hierdoor krijgt het immuunsysteem van de besmette persoon een snellere kans om de infectie onder controle te krijgen, wat de acute fase van de ziekte kan verkorten.
Parkinson
Hoe amantadine een positief effect kan hebben op de ziekte van Parkinson is veel minder goed bekend dan het effect ervan op griep. Het is bekend dat het actieve ingrediënt inwerkt op verschillende ‘boodschapperstofnetwerken’ in de hersenen. Dit zou de symptomen van de ziekte moeten verlichten, vooral trillingen, spierstijfheid (stijfheid) en gebrek aan beweging (hypo/akinesie).
Over het geheel genomen is de werkzaamheid van amantadine bij de behandeling van de ziekte van Parkinson echter niet duidelijk bewezen. Het actieve ingrediënt wordt vaak gebruikt als aanvulling op medicamenteuze behandeling met L-DOPA bij gevorderde Parkinson-patiënten.
Absorptie, afbraak en uitscheiding
Na inname wordt de werkzame stof amantadine via de darmen snel in de bloedbaan opgenomen, waar het na twee tot acht uur zijn hoogste niveau bereikt. Na het passeren van de bloed-hersenbarrière bereikt de werkzame stof via het bloed de hersenen.
Amantadine wordt niet in het lichaam gemetaboliseerd en wordt onveranderd in de urine uitgescheiden. De snelheid van uitscheiding is afhankelijk van de leeftijd. Gemiddeld heeft de helft van de werkzame stof 15 uur na inname het lichaam verlaten. Bij oudere patiënten wordt deze tijd verlengd tot ongeveer 30 uur.
Wanneer wordt amantadine gebruikt?
De toepassingsgebieden (indicaties) voor amantadine omvatten
- Preventie en behandeling van virale influenza type A
- Behandeling van de ziekte van Parkinson (ziekte van Parkinson)
De behandeling van de ziekte van Parkinson met amantadine is langdurig. De werkzame stof wordt maximaal drie maanden ingenomen om griep te voorkomen. Voor de acute behandeling van griep wordt het gewoonlijk gedurende tien dagen ingenomen.
Hoe wordt amantadine gebruikt?
Voor de preventie en behandeling van griep krijgen volwassenen eenmaal daags 200 milligram amantadine of tweemaal daags 100 milligram. De dosering wordt aangepast voor kinderen en adolescenten, maar ook voor ouderen of mensen met een verminderde nierfunctie.
Amantadine moet geleidelijk worden ingenomen om de symptomen van Parkinson te verlichten. Dit betekent dat u begint met een lage dosering, die vervolgens geleidelijk wordt verhoogd totdat een optimale effectiviteit is bereikt. De therapie moet ook geleidelijk worden afgebouwd, dat wil zeggen geleidelijk, omdat de behandelde symptomen anders plotseling kunnen verergeren.
In acute situaties, zoals een akinetische crisis (plotselinge verslechtering van de ziekte van Parkinson tot het punt van volledige immobiliteit), kan amantadine ook intraveneus worden toegediend.
Welke bijwerkingen heeft Amantadine?
Het gebruik van amantadine kan ook leiden tot bijwerkingen. Bijwerkingen zoals slaapstoornissen, rusteloosheid, urineretentie en de huidaandoening “livedo reticularis” (“gemarmerde huid”) komen voor bij één op de tien tot honderd patiënten.
Psychosen kunnen zich ontwikkelen, vooral bij oudere patiënten die naast amantadine ook met andere anti-Parkinsonmiddelen worden behandeld.
Omdat de werkzame stof het QT-interval in het hart kan verlengen, wordt gewoonlijk een ECG-controle uitgevoerd vóór aanvang van de behandeling en met regelmatige tussenpozen tijdens langdurige therapie.
Waar moet ik op letten bij het gebruik van Amantadine?
Contra-indicaties
Amantadine mag niet worden ingenomen als:
- Ernstig hartfalen (hartinsufficiëntie)
- Hartziekten (zoals graad II en III AV-blok, myocarditis)
- Lage hartslag (minder dan 55 slagen per minuut)
- Bekende aangeboren of verworven verlengd QT-interval
- Lage kalium- of magnesiumwaarden in het bloed
- Gelijktijdige therapie met Budipin (medicijn tegen Parkinson)
Interacties
De werkzame stof amantadine beïnvloedt op een bepaalde manier het hartritme: het veroorzaakt een zogenaamde verlenging van het QT-interval. In combinatie met andere werkzame stoffen die deze bijwerking hebben, kan dit leiden tot ernstige interacties in de vorm van hartritmestoornissen.
Voorbeelden van dergelijke medicijnen zijn
- Anti-aritmica zoals kinidine, procaïnamide, amiodaron
- Geneesmiddelen tegen depressie zoals amitryptiline, citalopram, fluoxetine
- Antibiotica zoals erytromycine, claritromycine, ciprofloxacine
Er zijn andere geneesmiddelen die QT-tijdverlenging veroorzaken. Iedereen die Amantadine gebruikt, moet daarom eventuele aanvullende medicatie altijd met zijn arts of apotheker bespreken.
Dehydraterende middelen (diuretica) zoals triamtereen en hydrochloorthiazide (HCT) kunnen de uitscheiding van amantadine verstoren. Dit kan resulteren in gevaarlijk hoge bloedspiegels van amantadine. Tijdens de behandeling mag geen alcohol worden geconsumeerd, omdat amantadine de alcoholtolerantie kan verminderen.
Leeftijdsbeperking
Amantadine is goedgekeurd voor de behandeling van kinderen van vijf jaar en ouder. Vanwege het lagere lichaamsgewicht van kinderen en de doorgaans verslechterde nierfunctie bij oudere patiënten moet de dosering echter in elk geval worden verlaagd.
Zwangerschap en borstvoeding
Dierstudies hebben aangetoond dat amantadine een schadelijk effect kan hebben op het kind tijdens de zwangerschap. Omdat het ook in de moedermelk terechtkomt, mag het niet worden ingenomen door zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven.
Hoe u medicijnen kunt verkrijgen met amantadine
In Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland zijn preparaten met de werkzame stof amantadine alleen op recept verkrijgbaar in welke dosering dan ook.
Hoe lang is Amantadine bekend?
Al in de jaren zestig werd erkend dat amantadine een preventieve werking heeft tegen sommige griepvirussen, waarna het in 1960 in de VS voor dit doel werd goedgekeurd. Slechts drie jaar later werd een positief effect op de symptomen van Parkinson erkend, waarna de goedkeuring werd verlengd.
