Een van de meest voorkomende sportverwondingen is de kruisband scheur. Geen wonder, want de meeste sporten zetten er veel van in spanning op de knieën. We vroegen orthopedist Dr. Christian Mauch uit Stuttgart naar de oorzaken en risico's, evenals de gevolgen en behandelingsopties.
Waarom komen kruisbandscheuren zo vaak voor?
Dr. Mauch: Vanwege de groeiende populariteit van extreme recreatieve sporten en de steeds hogere eisen die aan wedstrijdsporters worden gesteld. Het beste voorbeeld zijn skiërs met carving-ski's die steeds hogere snelheden mogelijk maken.
De kniegewricht zelf is bijzonder vatbaar voor letsel vanwege de gecompliceerde constructie van de ligament. Een binnenste en een buitenste ligament, evenals een anterieure en een posterieure kruisband, zorgen voor stabiliteit en mobiliteit, maar maken ook het gewricht kwetsbaar. Meestal de anterieure kruisband tranen bij een sportblessure wanneer de knie hyperextensie of verdraaid is met het onderste been stationair.
Wat zijn de gevolgen van zo'n blessure?
Dr. Mauch: Chirurgie en een sportverbod voor een periode van drie tot zes maanden. Dit komt omdat menisci en de kraakbeen in de kniegewricht zijn meestal ook beschadigd bij een kruisbandblessure. Een goede behandeling en regeneratie zijn daarom bijzonder belangrijk.
Hoe weet ik of de kruisband is gescheurd?
Dr. Mauch: De eerste tekenen van een ernstige knieblessure zijn ernstig pijn, zwelling en blauwe plekken in het gewricht. Het is echter bijna onmogelijk om een definitieve diagnose te stellen of het ter plekke een traan is. Een zekerheid van 100 procent wordt vaak alleen geboden door de resultaten van röntgenfoto's, MRI en medisch onderzoek.
Wat zijn de eerstehulpmaatregelen bij een kruisbandletsel?
Dr. Mauch: Allereerst: immobiliseer de getroffenen been en doe het rustig aan. Om zwelling tegen te gaan en te verlichten pijnmoet de aangedane knie worden gekoeld met ijs en gestabiliseerd met een drukverband. En dan snel naar de dokter, want een effusie moet doorboord worden.
Als de kruisband is gescheurd, wat kan de dokter dan doen?
Dr. Mauch: Kruisbandletsels kunnen zowel chirurgisch als niet-chirurgisch worden behandeld. Ik raad echter altijd een operatie aan voor atleten en jonge mensen, evenals voor mensen met een fysiek veeleisende baan.
Alleen bij oudere patiënten die niet sporten of die al significant zijn kraakbeen schade raad ik een operatie af. Zonder kruisband, kraakbeen schade (osteoartritis) treedt eerder op, en bij atletische patiënten kan het volgende ongeval leiden om het kraakbeen verder te beschadigen en meniscus.
Stel dat u besluit een operatie te ondergaan. Wanneer is het juiste moment om het te doen?
Over deze vraag lopen de meningen uiteen. De literatuur beschrijft dat te vroeg opereren in het nieuwe letsel kan leiden tot littekens in de knie. Daarom raad ik, net als veel van mijn collega's, onmiddellijke chirurgische ingreep aan na het ongeval of nadat de aanvankelijke zwelling is verdwenen.
En hoe wordt de scheur van de kruisband dan operatief gerepareerd?
Dr. Mauch: De meest gebruikelijke chirurgische methode is kruisbandoplastiek (een nieuwe kruisband). Bij deze zachte en snelle procedure wordt de beschadigde kruisband vervangen door een stuk van de eigen pees van de patiënt, bijvoorbeeld van de patellapees of de semitendinosuspees. Na ongeveer zes weken is het ingebrachte stuk pees stevig tot het bot versmolten.
Neemt de nieuwe pees alle functies van de kruisband over?
Dr. Mauch: Ja, maar alleen als na de operatie intensieve revalidatie wordt gevolgd. Dit komt doordat het transplantaat de eerste tien maanden nog vatbaar is voor nieuwe verwondingen. De vervolgbehandeling vind ik dan ook bijna net zo belangrijk als de operatie zelf. Ik spoor mijn patiënten altijd aan hetzelfde te doen.
Wat is het voordeel van deze chirurgische methode?
Dr. Mauch: Het is heel zachtaardig voor de patiënt. In feite wordt de hele procedure arthroscopisch uitgevoerd, dwz alleen via kleine incisies in de huid Het transplantaat wordt verwijderd via een incisie van ongeveer drie tot vijf centimeter lang. De rest van de operatie wordt uitgevoerd zonder het gewricht te openen. Door twee kleine huid incisies wordt het gewricht van de ene kant bekeken en vanaf de andere kant bewerkt. Het nieuwe ligament wordt via op deze manier gecreëerde geboorde gebieden in het gewricht ingebracht.
