Structuur van haarvaten
De structuur van een capillair lijkt op een buis. De diameter van a capillair is ongeveer vijf tot tien micrometer. Sinds het rood bloed cellen (erytrocyten) die door de haarvaten stromen een diameter hebben van ongeveer zeven micrometer, moeten ze enigszins vervormen als ze door het kleine bloed stromen schepen.
Dit minimaliseert de afstand waarover de uitwisseling van stoffen tussen bloed cellen en weefsel vindt plaats. Sinds een constante uitwisseling van stoffen tussen bloed en weefsel vindt plaats via de wand van de capillairen, de wand moet zo dun mogelijk zijn (0.5 micrometer). De dikte van de muur is groter schepen, zoals slagaders of aders, waardoor geen uitwisseling van stoffen hoeft plaats te vinden, is veel groter.
Slagaders en aders bestaan uit drie wandlagen. De wand van haarvaten daarentegen bestaat uit slechts één laag. Deze laag is opgebouwd uit zogenaamde endotheelcellen.
Bovendien verstevigt het zogenaamde keldermembraan de muur van buitenaf. Het basismembraan bevindt zich overal in het lichaam waar epitheelcellen worden gescheiden van de bindweefsel. Verder nemen zogenaamde pericytes deel aan de constructie van het capillair muur.
Dit zijn vertakte cellen waarvan de functie momenteel nog wordt betwist. Er zijn drie verschillende soorten capillairen, de continue, de fenestrated en de discontinue capillairen. Afhankelijk van de taak van de individuele haarvaten kan hun structuur variëren. De continue haarvaten worden voornamelijk aangetroffen in de hart-, longen, huid, hersenen en spieren.
Zoals de naam suggereert, bestaan ze uit een continue laag endotheelcellen. Deze zijn zonder gaten aan elkaar geregen en liggen volledig op het basismembraan. Door deze gesloten laag kunnen alleen zeer kleine moleculen en gassen door de wand worden uitgewisseld.
De gefenestreerde capillairen hebben kleine openingen tussen de endotheelcellen, die ongeveer 60 tot 80 nanometer groot zijn, en liggen alleen op een dun basismembraan. Dit type haarvaten wordt aangetroffen in het maagdarmkanaal, in de nieren en in hormoonproducerende klieren. Door de aanwezige poriën kunnen grotere moleculen worden uitgewisseld tussen de bloedvat en het weefsel.
Het derde type capillairen wordt gekenmerkt door openingen (tot 100 nanometer) in de wand, die niet alleen de endotheliale laag aantasten, maar ook het basismembraan. Deze discontinue capillairen worden ook wel ‘sinusoïden’ genoemd. Veel grotere stoffen, zoals eiwitten of bloedbestanddelen, kunnen door deze poriën in het weefsel terechtkomen. Ze zijn te vinden in de lever, milt, beenmerg en weefselvocht knooppunten.
Alle artikelen in deze serie:
