Kort overzicht
- Behandeling: verzorging van de perkamenthuid met crèmes (water-in-olie-emulsies), aangetaste huidzones sparen, indien nodig de uitlokkende ziekte behandelen
- Cursus: Leeftijdsgebonden perkamenthuid is niet te genezen, maar wel goed te behandelen. Als ziekten of medicijnen de oorzaak zijn, herstelt de huid meestal na een succesvolle behandeling van de ziekte of stopzetting van de uitlokkende medicatie.
- Wondverzorging: Wondverbanden met siliconencoating op de kleefranden, schuimverbanden of wondverbanden met gaasverbanden. Pleisters en zelfklevende verbanden moeten worden vermeden.
- Preventie: Drink voldoende, eet een uitgebalanceerd dieet, vermijd blessures.
- Wat is perkamenthuid? Droge, broze, zeer dunne huid
- Frequentie: Perkamenthuid komt vooral voor bij oudere mensen, maar kan ook bij jongere mensen voorkomen.
- Symptomen: De huid ziet er “doorschijnend” uit, is droog, extreem gevoelig en erg dun, kan blauwachtig tot grijs van kleur zijn, blauwe plekken (hematoom) treden snel op.
- Oorzaken: Natuurlijke veroudering van de huid, ziekten (bijv. ziekte van Lyme, levercirrose) en/of langdurige behandeling met medicijnen (bijv. cortisone).
Wat te doen tegen perkamenthuid?
Crèmes en verzorgingsproducten voor de perkamenthuid
Bij de verzorging van de perkamenthuid is het in de eerste plaats belangrijk om het gevoel van de huid te verbeteren. Om dit te doen is het belangrijk om te voorkomen dat de huid te veel uitdroogt. Voor de verzorging van de perkamenthuid zijn crèmes of lotions in de vorm van water-in-olie-emulsies (W/O-emulsie) bijzonder geschikt. Ze vormen een vettig laagje op de huid dat de bovenste huidlaag beschermt en vochtverlies vermindert.
Breng minstens één of twee keer per dag geschikte huidverzorgingsproducten op de huid aan. Pas op voor conventionele vetcrèmes (bijvoorbeeld bodylotions) uit de drogisterij: deze bevatten vaak additieven die de gevoelige perkamenthuid nog meer uitdrogen. Vermijd bij het wassen ook kwarkzepen en andere gewone zepen uit de supermarkt. pH-neutrale, lipidenaanvullende waslotions zijn beter geschikt voor de zeer droge huid.
Vermijd verzorgingsproducten met conserveermiddelen en kunstmatige kleurstoffen. Dit geldt ook voor cosmetische producten. Zorg er ook voor dat de producten vrij zijn van parfums en alcohol. Deze ingrediënten drogen de huid verder uit en kunnen deze irriteren.
Vraag uw arts of apotheker welke huidverzorgingsproducten het beste zijn voor uw huid.
Bescherm de huid
Dermatologen adviseren daarom bij de dagelijkse persoonlijke hygiëne:
- Reinig uw lichaam en gezicht met lauw water (niet te warm, niet te koud).
- Het beste is om slechts om de dag en vrij kort te douchen. De douche mag niet te warm zijn (onder de 36 graden Celsius); zeer heet water droogt de huid uit!
- Het is beter om geen volledige baden te nemen of niet vaker dan één keer per week te baden. Voeg speciale vochtinbrengende badoliën toe aan het badwater in plaats van schuimende badadditieven.
- Gebruik naast zachte washandjes en handdoeken huidvriendelijk toiletpapier. Droog de natte huid voorzichtig af of dep deze af met de handdoek. Wrijf de aangetaste huid niet droog!
- Producten die de bloedcirculatie stimuleren, zoals borstels voor harde huid of massageborstels, maar ook alcoholische huismiddeltjes (bijvoorbeeld ontsmettingsalcohol) zijn taboe voor de perkamenthuid.
- Breng na het wassen een geschikte huidverzorgingscrème op de huid aan.
- Voor mensen die zorg nodig hebben: houd het luiergebied schoon en droog.
Behandeling van de onderliggende ziekte
Als de perkamenthuid het gevolg is van een andere aandoening, zoals een infectie met de ziekte van Lyme of levercirrose (gekrompen lever), is het belangrijk om deze door een arts te laten behandelen.
Kan perkamenthuid worden genezen?
Wondverzorging voor de perkamenthuid
Perkamenthuid is extreem gevoelig en kwetsbaar. Zelfs lichte schokken of onzorgvuldig krabben op jeukende huidgebieden kan ervoor zorgen dat de huid scheurt of openbarst. Bovendien regenereert de perkamenthuid langzamer, waardoor wonden langzamer genezen. De huid is daardoor ook gevoeliger voor wondinfecties en wondgenezingsstoornissen.
Dermatologen adviseren getroffen personen om, indien mogelijk, geen pleisters en zelfklevende verbanden te gebruiken voor wondverzorging. Deze kunnen niet alleen de perkamenthuid irriteren, maar bij verwijdering ook verdere huidbeschadiging en pijn veroorzaken. Wondverbanden met een siliconencoating op de kleefranden zijn bijvoorbeeld geschikter.
Schuimverbanden of wondverbanden die met gaasverbanden worden vastgezet, worden ook aanbevolen. Ze voorkomen dat de omliggende huid aan de wond en het verbandmateriaal blijft plakken. Ongeacht het gebruikte materiaal is het belangrijk om het wondverband zorgvuldig te verwijderen, indien nodig te bevochtigen en de pleister bij het verwijderen slechts lichtjes op te tillen.
Voorkomen van perkamenthuid
Om te voorkomen dat perkamenthuid zich überhaupt ontwikkelt, is het belangrijk om de juiste maatregelen te nemen om dit te voorkomen. Vermijd bijvoorbeeld direct zonlicht, verminder het alcoholgebruik, vermijd sigaretten, eet een gezond, uitgebalanceerd dieet dat rijk is aan voedingsstoffen, drink veel water en behandel uw huid met vochtinbrengende huidverzorgingsproducten.
Drink genoeg
Een andere maatregel om te voorkomen dat er perkamenthuid ontstaat, is door uw huid gehydrateerd te houden. Om dit te doen is het eerst en vooral belangrijk om voldoende te drinken. De Duitse Voedingsvereniging (DGE) adviseert 1.5 liter per dag. Water en ongezoete kruiden- en vruchtenthee zijn hiervoor ideaal. Sapsproeiers met drie delen water en één deel sap zijn ook geschikt.
Voorkom verwondingen
Omdat wonden bij mensen met een perkamenthuid de neiging hebben slecht te genezen, is het belangrijk om je te beschermen tegen stoten, blauwe plekken en kneuzingen. Het is vooral raadzaam voor mensen die problemen hebben met lopen (bijvoorbeeld zwakke mensen, ouderen, mensen met de ziekte van Parkinson of na een beroerte) om veilig schoeisel te dragen. Hoeken en randen in huis moeten worden opgevuld en gevaarlijke plekken worden beveiligd met bijvoorbeeld randbeschermers, antislipmatten of bedhekken.
Andere maatregelen
Zit- en rugkussens helpen plaatselijke drukpunten en wrijving op de aangetaste delen van de huid te voorkomen. Artsen raden aan dat mensen met een perkamenthuid ook af en toe van houding veranderen tijdens het liggen of zitten. Bij bedlegerige patiënten moet er ook op worden gelet dat ze regelmatig worden verplaatst, zodat ze geen doorligwonden krijgen.
Wie evenwichtig eet, weinig alcohol drinkt en niet rookt, creëert bovendien een goede basis om een perkamenthuid te voorkomen. Uitgebreid zonnebaden of frequente bezoeken aan het solarium moeten ook worden vermeden in het belang van de huid. Dag- of zonnecrèmes met een zonbeschermingsfactor (SPF) van minimaal 30 beschermen het huidweefsel tegen schadelijke UV-straling.
Wat is perkamenthuid
De term “perkamenthuid” is afgeleid van “perkament” – een gedroogde, geoliede dierenhuid die in de oudheid werd beschouwd als de voorloper van papier. Het gerimpelde, transparante oppervlak lijkt op een perkamenthuid, wat het meest voorkomt bij oudere mensen.
Waarin verschilt een verouderende huid van een perkamenthuid?
Met het ouder worden wordt ieders huid dunner en droger. Het verliest steeds meer vocht, is minder elastisch en resistent – dit resulteert in de zogenaamde seniele huid. Dit komt bij iedereen vroeg of laat voor als gevolg van het natuurlijke verouderingsproces. Op hogere leeftijd kan de ouder wordende huid zich echter ontwikkelen tot perkamenthuid. Het is aanzienlijk dunner (bijna “transparant”) en gevoeliger, scheurt vaak en is kwetsbaarder dan de normale ouder wordende huid.
Hoe ziet perkamenthuid eruit?
De perkamenthuid ziet er transparant uit – vergelijkbaar met perkament. Getroffen personen kunnen dit vaak herkennen aan het feit dat er een huidplooi overblijft als er in de huid wordt geknepen (bijvoorbeeld op het oppervlak van de hand). Dit verdwijnt meestal na een paar seconden. Bij een gezonde huid gebeurt dit onmiddellijk, tenzij de getroffen persoon te weinig water heeft gedronken.
Perkamenthuid is bovendien zeer gevoelig voor invloeden van buitenaf. Zelfs kleine krasjes, stoten, blauwe plekken of wrijving kunnen de huid beschadigen en leiden tot wonden die slechts langzaam genezen en geïnfecteerd kunnen raken met ziektekiemen.
Andere typische tekenen van perkamenthuid zijn:
- De huid is extreem droog en vaak schilferig.
- Er verschijnen blauwachtige tot grijze huidverkleuringen.
- Het huidoppervlak is licht glanzend.
- De huid is broos.
- Er ontstaan zelfs bij minimale impact blauwe plekken.
Perkamenthuid kan zich in principe op elk deel van het lichaam ontwikkelen. Het komt echter vaak voor op plekken waar de huid strak zit en niet bedekt is met de botten, zoals de handrug, elleboog, onderarmen, schenen of voeten. De getroffenen vinden de dunne, gebarsten huid op zichtbare plaatsen, zoals het gezicht en de handen, bijzonder ongemakkelijk.
Hoe ontstaat perkamenthuid?
Perkamenthuid heeft verschillende oorzaken. Niet alleen oudere mensen worden getroffen door perkamenthuid, maar ook jongere mensen. Naast het natuurlijke verouderingsproces van de huid bevorderen medicijnen en bepaalde ziekten ook de ontwikkeling van perkamenthuid.
Natuurlijke veroudering van de huid
De meest voorkomende oorzaak van perkamenthuid is het natuurlijke verouderingsproces. Hoe ouder iemand is, hoe langzamer zijn cellen zich vernieuwen. Wonden genezen langzamer en belangrijke huidcomponenten zoals collageen en elastine worden minder geproduceerd. De huid verliest elasticiteit en veerkracht, waardoor rimpels en plooien verschijnen.
Medicijnen
Ook bij (jongere) patiënten die bepaalde medicijnen jarenlang slikken, komt perkamenthuid voor. Voorbeelden zijn onder meer:
- Cortison (glucocorticoïden), bijv. voor astma, reuma of neurodermitis (als tabletten, infusies of als huidcrèmes)
- Insuline voor diabetes mellitus
- Cytostatische geneesmiddelen (chemotherapie), vooral voor kanker
- Anticoagulantia, bijvoorbeeld bij hartritmestoornissen of een verhoogd risico op een beroerte
Ziekten
Perkamenthuid komt ook voor bij mensen met bepaalde ziekten.
Deze ziekten zijn onder meer:
- Leverziekten (bijv. cirrose van de lever).
- Diabetes mellitus (suikerziekte)
- Reumatoïde artritis
- Als gevolg van een infectie met de ziekte van Lyme (acrodermatitis chronica atroficans Herxheimer; huidziekte in de late stadia van de ziekte van Lyme)
- Systemische sclerodermie (auto-immuunziekte waarbij het bindweefsel van de huid verhardt)
- Cushing-syndroom (overmatige concentratie cortisol of cortison in het bloed)
- Zeldzame erfelijke ziekten waarbij organen en weefsels voortijdig verouderen (bijv. Hutchinson-Gilford-syndroom of progeria)
- Vernauwing van bloedvaten in benen en armen (bijv. pAVK of perifere arteriële occlusieve ziekte, chronische veneuze insufficiëntie)
- Ondervoeding (bijvoorbeeld eetstoornissen zoals anorexia nervosa)
- Zenuwbeschadiging leidt tot een tekort aan zuurstof en voedingsstoffen naar de huid
Perkamenthuid veroorzaakt door tijdelijke behandelingen of onderliggende ziekten herstelt zich meestal zodra de onderliggende ziekten met succes zijn behandeld of de triggerende medicijnen zijn stopgezet. Als de behandeling of ziekte echter vele jaren aanhoudt, is het dunner worden van de huid vaak onomkeerbaar (onomkeerbaar).
Andere oorzaken van perkamenthuid zijn onder meer:
- UV-straling (bijvoorbeeld door overmatig zonnebaden of veelvuldig bezoek aan een solarium)
- Bestralingstherapie (bijvoorbeeld bij de behandeling van kanker; de huid kan rood, gezwollen, droog en gevoelig zijn in de delen van het lichaam die zijn bestraald)
- Gebrek aan vocht doordat u niet genoeg drinkt
- Vitamine- en mineralentekort (bijv. jodium, zink, koper, biotine)
Hoe ernstiger de schade aan de cellen, hoe duidelijker de symptomen zullen zijn. Om de ontwikkeling van perkamenthuid te voorkomen, is het daarom ook belangrijk om de veroorzakende oorzaken zoveel mogelijk te vermijden.