Synoniemen: Pancreatitis; Pancreatitis De ontsteking van de alvleesklier kan klinisch worden onderverdeeld in twee verschillende vormen, de acute en chronische vorm. In het geval van een acute ontsteking van de alvleesklierervaren de getroffen patiënten ernstig pijn in de bovenbuik die plotseling en zonder waarschuwing begint. Bovendien is de aanwezigheid van een acute ontsteking van de alvleesklier wordt meestal aangegeven met misselijkheid, braken, constipatie en hoog koorts.
Behandeling van acute ontsteking van de alvleesklier wordt uitgevoerd door intraveneuze toediening van vloeistof en pijnstillers (analgetica). Een chronische ontsteking van de alvleesklier daarentegen wordt gekenmerkt door terugkerende (recidiverende) pijn in de bovenbuik. Misselijkheid en braken kan ook optreden bij chronische ontsteking van de alvleesklier. De getroffen patiënten merken echter ook een gestaag gewichtsverlies op. Ongeacht aan welke vorm van pancreasontsteking de patiënt lijdt, dient onmiddellijk een specialist te worden geraadpleegd en dient een passende medicatiebehandeling te worden gestart.
Acute ontsteking van de alvleesklier
Acute ontsteking van de alvleesklier wordt gekenmerkt door zelfvertering van het orgaan. Bij getroffen patiënten, verschillende spijsvertering enzymen (bv trypsinogeen en fosfolipase A) zijn al geactiveerd in de alvleesklier. Het spijsverteringsenzym trypsinogeen wordt verondersteld een doorslaggevende rol te spelen bij de ontwikkeling van acute pancreasontsteking.
Dit enzym is een stof die gewoonlijk alleen wordt afgebroken in zijn actieve vorm (trypsine) in de twaalfvingerige darm. Als deze activering te vroeg plaatsvindt, dwz al in de pancreas, treden proteolytische en lipolytische gebeurtenissen op. Dit leidt tot zelfvertering van het orgaan en de ontwikkeling van uitgesproken ontstekingsprocessen. Acute ontsteking van de alvleesklier is een mogelijk levensbedreigende ziekte die dringend medisch moet worden ingegrepen. Gemiddeld zijn er in Duitsland ongeveer vijf tot tien nieuwe gevallen per 100,000 inwoners per jaar.
Oorzaken
Het acute beloop van de ontsteking van de alvleesklier kan verschillende oorzaken hebben. In deze context, galstenen (choledocholithiasis) zijn de meest voorkomende oorzaak van acute ontsteking van de alvleesklier. Na deze galstenen uit de galblaas zijn gespoeld, kunnen ze vast komen te zitten in de opening van de gal kanaal in de twaalfvingerige darm.
Omdat deze opening ook het uitgangspunt is van het pancreaskanaal (papil vateri), wordt een terugstroom van de gesynthetiseerde secreties geactiveerd. Als gevolg hiervan wordt het pancreasweefsel beschadigd door de gal zuur. Bovendien is de regelmatige overmatige consumptie van alcoholische dranken een van de belangrijkste oorzaken van het ontstaan van acute ontsteking van de alvleesklier.
Chronisch alcoholmisbruik leidt tot een toename van de permeabiliteit van het ductale systeem in de alvleesklier en als gevolg daarvan tot relevante veranderingen in de secretie en samenstelling van gal. Daarnaast diverse afsluiting systemen van het gal- en pancreaskanaalsysteem worden negatief beïnvloed door regelmatige consumptie van alcoholische dranken. Bij ongeveer 15% van de patiënten met een acute ontsteking van de alvleesklier is er echter geen directe verklaring voor het ontstaan van het ziektepatroon, ondanks uitgebreide zoektocht naar oorzaken. In deze gevallen spreekt men van een zogenaamde "idiopathische acute ontsteking van de alvleesklier". Andere oorzaken van acute pancreatitis zijn:
- Virale infecties (bof, hepatitis, HIV, cytomegalie)
- Verhoogde calciumspiegels in het bloed bij hyperfunctie van de bijschildklier
- Sterk verhoogde bloedlipidenwaarden (hypertriglyceridemie)
- Tumoren
- Genetisch (bijvoorbeeld bij cystische fibrose)
- auto-immuunziekten
- Traumatisch
- Medicatie-geassocieerd
