Net zoals de geschiedenis van de mensheid gepaard gaat met ziekte, geboorte en dood, is het genezingsberoep ook een van de oudste van allemaal. Ook wanpraktijken en juridische geschillen lijken niet alleen tot het dagelijkse leven van de moderne tijd te behoren - de eerste systematisch gesorteerde juridische sets van regels die ons bekend waren, omvatten ook voorschriften voor het welzijn, vooral het beroep van artsen: de bijna 4000 jaar oude collectie van Babylonische rechts, de bekende Codex Hammurapi, bevat oa opmerkingen over vergoedingsregels en aansprakelijkheidsvragen.
Tussen machtigingen en verboden
In de middeleeuwen vonden naast de arts ook de apotheker en de vroedvrouw hun weg naar het juridische beroepsreglement: verklaringen over assistentieplichten en over het honorarium, regelingen bij complicaties en over de geheimhoudingsplicht, instructies over examenregelingen. Veel van deze voorschriften zijn nog steeds van kracht. In het midden van de 16e eeuw werd de basis gelegd voor het beroep van niet-medicus: de beoefening van geneeskunde door leken werd voor het eerst bij wet geregeld. In de loop van de volgende eeuwen was er een constante afwisseling tussen de zogenaamde koeriersvrijheid en het koeriersverbod, niet zelden gemotiveerd door individuele beroepsgroepen om hun eigen status veilig te stellen of om de regimentatie te beperken.
Vrijheid van koeriers houdt in dat iedereen de geneeskunst mag beoefenen zonder vergunning of bewijs van training, zolang niemand wordt geschaad.
Actieve vrijheid van koeriers betekent een verbod op het beoefenen van de geneeskunst zonder de juiste training, terwijl passieve vrijheid van koeriers degenen die genezing zoeken, verbiedt om door een leek te worden behandeld. In 1869 werd de vrijheid van koeriers ingevoerd, zodat alleen degenen die een specifieke titel wilden voeren, zoals arts of apotheker, een speciale vergunning nodig hadden (Approbation); iedereen mocht behandelen. Als gevolg hiervan nam het aantal lekenbeoefenaars sterk toe en stagneerde niet tot de introductie van volksgezondheid verzekering, die alleen de kosten dekte van behandelingen door een arts of in opdracht van een arts.
Heilpraktikergesetz
In 1939 schafte het Heilpraktikergesetz (dat in principe nog steeds van toepassing is) opnieuw de vrijheid op genezing af. Het plan was om hiermee in de loop van de tijd het beroep Heilpraktiker volledig te ontmantelen. Zowel al praktiserende niet-medici als nieuwe aspiranten konden alleen een vergunning krijgen om te oefenen nadat ze hun kennis hadden geverifieerd; nieuwe aspiranten mochten helemaal geen vergunning krijgen. In de jaren vijftig werd vastgesteld dat de bars bij toelating tot het beroep was niet verenigbaar met het recht op vrije uitoefening van het beroep en werd afgeschaft. Sindsdien kan iedereen die aan de eisen voldoet, in Duitsland een Heilpraktiker-vergunning krijgen.
In Duitsland zijn de beroepstitels beschermd en slechts enkele geneeskundige beroepen (zoals artsen, niet-medici, psychotherapeuten, fysiotherapeuten, verloskundigen) mogen bij wet diagnoses stellen en geneeskundige behandelingen uitvoeren; alle anderen mogen alleen optreden als adviseur. De titel "therapeut" is echter niet beschermd en kan dus ook worden gebruikt door mensen met onvoldoende of onprofessionele opleiding die niet bevoegd zijn om een behandeling te geven. De dagen van het passieve koeriersverbod zijn echter voorbij - elke patiënt mag voor zichzelf beslissen door wie en hoe hij behandeld wil worden.
